Choroby roślin doniczkowych. Jak ratować kwiaty, żeby odżyły?

Czasem zdarza się, że kwiat doniczkowy, który zawsze pięknie rósł, traci liście, marnieje, dosłownie umiera na twoich oczach! Co mogło się tak nagle stać? Opcje są dwie: atak szkodników albo błędy pielęgnacyjne. Najczęściej przyczyną pogorszenia się kondycji domowych kwiatów jest niewłaściwa dbanie o rośliny. Jakie błędy najczęściej popełniają amatorscy plantatorzy?

• Nieodpowiednie podlewanie - zbyt obfite albo zbyt skąpe.
• Niewłaściwe nawożenie - dostarczanie roślinie zbyt dużo nawozu albo "niedokarmianie" jej żadnymi składnikami odżywczymi.
• Zbyt wysoka/niska temperatura i wilgotność w mieszkaniu.

W wyniku tego typu błędów roślina traci odporność i szybciej zapada na choroby wirusowe oraz wywoływane przez grzyby. Jest także bardziej podatna na ataki szkodników. W wyniku rozmaitych chorób traci swój piękny wygląd - liście brązowieją albo żółkną, opadają, kwiaty się nie pojawiają, a czasem cały kwiat po prostu usycha.

Choroby grzybowe pojawiają się na skutek niewłaściwego podlewanie roślin w połączeniu ze słabą wentylacją pomieszczenia. Zalegająca w podłożu woda to idealne środowisko do rozwoju wszelkich patogenów - nie tylko grzybów. Inną przyczyną pojawienia się chorób grzybowych stanowi zraszanie masy zielonej roślin. Pozostawianie wody na liściach przez długi czas sprawia, że łatwo o rozpoczęcie się procesów gnilnych i rozwój grzybów. 

Które choroby grzybowe spotyka się najczęściej?

• Alternarioza 

Alternarioza to choroba grzybicza, atakująca rośliny, które przebywają w nieodpowiednich warunkach. Mowa o przesuszeniu w wysokiej temperaturze, nadmiernej wilgotności oraz zalaniu podłoża. Chorobę tę wywołują szkodliwe drobnoustroje z grupy Alternaria. Choroba objawia się powstawaniem plam o różnych kształtach i wielkości około 1 cm na liściach oraz pędach roślin. Zmiany mają ciemny kolor (brązowy lub brunatny aż do czarnego). Są suche i nie mają nalotu takiego jak występujący np. w szarej pleśni. W przypadku silnego porażenia, plam jest tak dużo, że zlewają się ze sobą, cały liść robi się brązowy i w rezultacie usycha. Choroba  prowadzi do zatrzymania kwitnienia oraz rozwoju rośliny, a w rezultacie do jej całkowitego obumarcia. 

Alternarioza atakuje przede wszystkim: kalatee, paprocie, pelargonie, poinsecje, czyli gwiazdy betlejemskie i szeflery. Jak pozbyć się tej choroby? Należy usunąć porażone liście i spryskać roślinę preparatem grzybobójczym, tzw. fungicydem.

• Fuzarioza

To kolejna choroba grzybowa, która powstaje w wyniku błędów w uprawie. Zapadają na nią rośliny, które są zbyt mocno podlewane, a w ich podłożu zalega woda. Objawami są więdnące, żółknące i brązowiejące liście. Dodatkowo, zahamowany jest wzrost rośliny. Choroba ta atakuje głównie asparagusy, cyklameny perskie, nolinę wygiętą, bromelie, chryzantemy. Żeby pozbyć się fuzariozy, należy usunąć zgniłe korzenie rośliny i uszkodzone liście, a także przesadzić ją do suchego podłoża.

• Fytoftoroza

Fytoftoroza również rozwija się na roślinach, które są zbyt obficie podlewane, a dodatkowo przebywają w zbyt niskiej temperaturze. Wśród objawów są: zahamowanie wzrostu rośliny, obumarłe tkanki u podstaw pędu, a także utrata naturalnej barwy i połysku liści i łodyg. Choroba atakuje najczęściej chryzantemy, azalie, difenbachie, draceny, skrzydłokwiaty i fiołki afrykańskie. Leczenie polega na usunięciu zainfekowanych części roślin i ograniczeniu podlewania. Trzeba także pamiętać, by do nawadniania kwiatów używać wody, która ma temperaturę pokojową.

• Rizoktonioza

Powody występowania choroby są podobne, jak u wszystkich chorób grzybiczych. Roślina zapada na nią, gdy jej podłoże jest zbyt wilgotne i tworzą się w nim zastoiny wody. Najbardziej charakterystycznym objawem jest pojawienie się czarnych plamek na liściach. Inne oznaki choroby to matowienie liści, zahamowanie wzrostu rośliny oraz pojawiająca się na powierzchni chorych tkanek jasnobrązowa grzybnia. Choroba atakuje głównie chryzantemy, peperomie, bluszcze, cisy. Żeby pozbyć się ryzoktoniozy należy usunąć chore rośliny, a w sąsiednich doniczkach zdezynfekować glebę formaliną albo specjalnym preparatem. 

• Sadzak

Na powierzchni liści zarażonych roślin pojawia się ciemny nalot grzybni, przypominający sadzę, który jest stosunkowo łatwy do usunięcia. Grzyby rozwijają się najczęściej na wydzielinach szkodników z grupy czerwców i atakują najczęściej cytryny, fuksje, gerbery, kawę arabską. Zwalczanie choroby obejmuje wyczyszczenie liści wilgotną szmatką i zastosowanie fungicydu.

• Szara pleśń

Szara pleśń to groźna i złośliwa choroba grzybicza, która pojawia się, gdy roślina przebywa w zbyt ciepłym i wilgotnym pomieszczeniu. Choroba ta jest bardzo charakterystyczna: na początku infekcji pojawia się na liściach i pędach puszysta powłoka, która przy silniejszym powiewie rozsiewa mgiełkę. Porażone części roślin z czasem robią się ciemne i zamierają. Rośliny, które chętnie atakuje szara pleśń to bluszcze, draceny, fikusy, filodendrony, begonie, paprocie i kalanchoe. Jak leczyć rośliny? Przede wszystkim trzeba usunąć ich chore części oraz poprawić im warunki: obniżyć wilgotność i temperaturę powietrza w pomieszczeniu.

• Miękka zgnilizna bakteryjna

Miękka zgnilizna bakteryjna to niebezpieczna, prowadząca do obumarcia rośliny choroba, należąca do wad drewna wywołanych przez grzyby, będąca zaawansowanym stanem jego rozkładu. Rozwija się u roślin zbyt obficie podlewanych, które "stoją" w wodzie. Jej objawy są bardzo charakterystyczne. Przy podstawie pędu, bulwy lub cebuli pojawiają się wodniste ciemnobrązowe, szybko powiększające się plamy. Obumarłe tkanki są maziste o wyczuwalnym, nieprzyjemnym zapachu. Liście żółkną i w krótkim czasie roślina obumiera.

Miękka zgnilizna atakuje często cyklameny, diffenbachie, draceny, juki, kaladium, kaktusy, kordyliny, poinsecja, sagowce, storczyki i wężownice. Rośliny zaatakowane przez chorobę należy usunąć, a egzemplarze znajdujące się w doniczkach obok można opryskać preparatami grzybobójczymi. Można też zastosować naturalne meotdy pielęgnacji roślin.

Uprawa większości gatunków roślin doniczkowych nie jest problematyczna. Potrzebują odpowiedniego stanowiska - najczęściej jasnego, z rozproszonym światłem, dobrego rozmiaru doniczki i zastosowania od czasu do czasu nawozu. Kluczową kwestią w pielęgnacji jest właściwy sposób podlewania. Większość chorób grzybowych bierze się z nadmiernie wilgotnego podłoża i zastojów wody. Jak więc podlewać? Nie ma jednej uniwersalnej reguły dla wszystkich gatunków kwiatów domowych. Trzeba je po prostu obserwować i podlewać wtedy, kiedy ziemia zaczyna lekko przesychać.

Choroby i szkodniki roślin doniczkowych potrafią zepsuć całą radość z domowej uprawy. Większości z nich na szczęście łatwo jest się pozbyć - wystarczy zmiana warunków uprawy albo środek owadobójczy.