Wielka moda na matchę opanowała świat. Wraz z nią przyszły problemy
Szaleństwo na punkcie matchy budzi sceptycyzm Japończyków, którzy trudnią się w ceremoniach herbacianych. Moda panująca na świecie przeczy jednemu z głównych ideałów kultury japońskiej - prostocie.
W skrócie
- Matcha zdobywa popularność na całym świecie, choć jej globalny boom budzi sceptycyzm Japończyków i odbiega od tradycyjnej, ascetycznej ceremonii przygotowywania herbaty.
- Matcha wyróżnia się wysoką zawartością prozdrowotnych składników i wszechstronnym zastosowaniem w kuchni.
- Rosnący popyt na matchę prowadzi do dynamicznego wzrostu produkcji w Japonii i obaw o możliwy kryzys na rynku.
- Więcej podobnych informacji znajdziesz na stronie głównej serwisu
Spis treści:
Matcha to intensywnie zielony, skoncentrowany proszek z liści krzewu herbacianego Camellia sinensis. Występuje najczęściej w Japonii i Chinach, a jej charakterystyczny smak jest nieco słodszy i łagodniejszy niż w przypadku innych zielonych herbat. Hipnotyzujący kolor proszku i jej cudowne właściwości doprowadziły do tego, iż herbata stała się popularna niemal na całym globie.
Matcha to jest studnia zdrowia
Ma niewątpliwie liczne walory prozdrowotne: uprawiana jest w cieniu, co zwiększa zawartość niektórych fitochemikaliów (roślinnych substancji chemicznych, które oferują szereg potencjalnych korzyści zdrowotnych, a w tym mają działanie przeciwzapalne), przeciwutleniaczy i innych dobroczynnych dla organizmu składników w porównaniu z innymi rodzajami zielonej herbaty.
Analiza wpływu matchy na zdrowie opublikowana w "European Journal of Nutrition" wykazała, że przeciwutleniacze zwane katechinami pomagają obniżyć ciśnienie krwi i poziom cholesterolu LDL. Rutyna, bioflawonoid występujący w matchy, również przyczynia się do tych efektów. Polifenole mają działanie przeciwzapalne, aminokwas L-teanina, zawarty w matchy, poprawia koncentrację.
Matchę zazwyczaj spożywa się w postaci proszku, który wystarczy roztrzepać w wodzie, aby uzyskać napój - to tradycyjny sposób przygotowywania jej. Z powodu rosnącej popularności dostępne są już również torebki z herbatą, które można zaparzyć w gorącej wodzie jak inne herbaty.
Matcha zawiera kofeinę - w rzeczywistości jej zawartość jest zazwyczaj wyższa niż w innych zielonych herbatach, ale niższa niż w kawie. W 230 ml matchy można spożyć od 38 mg do 89 mg kofeiny, w kawie jest analogicznie do 120 mg kofeiny.
Popularność plantacji tenchy rośnie w Japonii
Jedną z zalet matchy jest jej wszechstronność. Można ją dodawać zarówno do napojów, jak i potraw wytrawnych, przekąsek i deserów. I tu, choćby zdaniem części Japończyków, dla których matcha to coś więcej niż produkt do konsumpcji, zaczynają się problemy.
Nikt nie wie, kto zapoczątkował globalny boom na matchę, który trwa od kilku lat. Jest jednak niemal pewne, że zbiory, zwłaszcza herbaty najwyższej jakości, nie nadążają za popytem.
Japońskie ministerstwo rolnictwa podjęło już dawno działania, aby rolnicy decydowali się na zmianę upraw ze "zwykłej" zielonej herbaty sencha na matchę. Zachęty finansowe, nowe maszyny, czy inne formy pomocy miały skłonić Japończyków do zmiany kierunku.
Produkcja tenchy, czyli rodzaju herbaty wykorzystywanej do produkcji matchy, wzrosła niemal trzykrotnie, z 1452 ton w 2008 r. do 4176 ton w 2023 r., wynika z rządowych danych.
Eksport japońskiej herbaty wzrósł ponad dwukrotnie w ciągu ostatniej dekady, Stany Zjednoczone odpowiadają obecnie za około jedną trzecią światowego eksportu. Znaczną jego część stanowi oczywiście dostawa matchy do Ameryki Północnej. W związku z rosnącym popytem rosną obawy o kryzys na rynku matchy, który może się pogłębić w nadchodzących latach - wynika z analizy opublikowanej na łamach Associated Press.
Matchę produkują również inne kraje, m.in. Chiny i niektóre państwa Azji Południowo-Wschodniej, dlatego Japonia ściga się z czasem, aby ustanowić swoją markę jako światowego producenta tej herbaty.
Buddyjski rytuał kontra rzeczywistość zachodnia
Z kolei licencjonowani instruktorzy przygotowywania matchy nie są zadowoleni z "profanacji" rytuału i masowego wykorzystywania herbaty w rozmaitych produktach. Jak mówią, każdą ceremonię parzenia herbaty, należy traktować jako wyjątkową i niepowtarzalną. Cisza, dokładność i spokój, które towarzyszą temu rytuałowi z pewnością różnią się od formy spożywania matchy w kulturze zachodu, gdzie panuje zgiełk, pośpiech i hedonizm.
Tradycja przygotowywania matchy została prawdopodobnie dopracowana w XVI w. przez buddyjskiego mnicha Sen no Rikyu z Kioto, który przyczynił się do ukształtowania tradycji i ceremonii parzenia tej herbaty. W tradycji używa się często określenia "wabi-sabi", co odnosi się do jednego z estetycznych zmysłów Japonii. Wabi-sabi to sztuka odnajdywania piękna w niedoskonałości, w rzeczach prostych i skromnych, a nie przepychu i szybkości.
Pierwotnie określenia wabi i sabi miały różne znaczenia, ale obecnie zlały się w jedno, zapisywane wabi-sabi, oznaczające piękno odnajdywane w spokojnej prostocie i ascetycznym wyrafinowaniu. Mówi się, że jest to centralna część ideologii kultury japońskiej.
