Nazywa się Melkamter. Ta istota całkowicie zmienia dotychczasową wiedzę

Jako pierwsze w powietrze wzniosły się owady. Pierwsi latający przedstawiciele bezkręgowców wzlecieli około 340 milionów lat temu, w karbonie. To pierwszy przypadek, gdy zwierzę znalazło się w powietrzu dzięki własnej decyzji i sile swego ciała. Od tamtej pory przestworza nie są już niedostępne dla żywych istot.

Dzisiejsze owady w całości są zwierzętami latającymi, chociaż niektóre z nich wtórnie utraciły tę umiejętność (np. pchły, przerzutki albo rybiki). Podobnie zresztą jest z ptakami czy nawet nietoperzami. Tutaj także znajdziemy gatunki, które po opanowaniu nieba przez całą gromadę wtórnie porzuciły tę umiejętność - weźmy chociażby strusia, kakapo, kiwi czy emu albo wąsonosa wśród nietoperzy.

Z pterozaurami sprawa jest jeszcze bardziej złożona, bowiem ostatnie badania nad tymi pierwszymi w dziejach Ziemi latającymi kręgowcami wskazują na to, że generalnie były to zwierzęta lądowe i prowadzące głównie lądowy tryb życia (a przynajmniej te największe i późne, z epoki kredy), z możliwością lotu. W toku ewolucji to nie powietrze było ich głównym żywiołem, ale właśnie ląd, tyle tylko że w odróżnieniu od dinozaurów i innych zwierząt mezozoicznych pterozaury potrafiły wznieść się w górę i odlecieć czy dolecieć gdzieś. To miało im pomóc w rywalizacji o przetrwanie z ekspansywnymi grupami zwierząt tamtej epoki, jak chociażby dinozaury.

Nie zmienia to faktu, że w przypadku pterozaurów mówimy o najstarszych latających kręgowcach, starszych niż latające ssaki (nietoperze) czy ptaki. Co do tego były pewne wątpliwości, bowiem najstarsze kopalne ptaki datowano niegdyś na jurę i około 150 milionów lat temu. Dzisiaj jednak wiemy, że zwierzęta takie jak archeopteryks, zwane niegdyś praptakami i uważane za najstarsze z ptasich zdobywców świata w gruncie rzeczy nimi nie są. Warto jednak pamiętać o tym, że ptaki mogą być znacznie starsze niż nam się zdaje. Pisaliśmy w Zielonej Interii o odciskach stóp znalezionych w Lesotho na południu Afryki. - Ptaki to jedna z najbardziej zróżnicowanych grup zwierząt na Ziemi, jednak ich wczesna historia ewolucyjna wciąż jest owiana tajemnicą. Pochodzenie współczesnych ptaków jednoznacznie wskazuje na maniraptory, grupę teropodów należących do dinozaurów, ale czas powstania ptaków jest kwestionowany - stwierdzili paleontologowie z Uniwersytetu w Kapsztadzie w RPA, Miengah Abrahams i Emese Bordy.

To właśnie oni dokonali odkrycia skamieniałości z odciskami przypominającymi tropy ptaków. Odkrycie to wskazuje, że stworzenia przemierzały Ziemię ponad 210 milionów lat temu na nogach przypominających kończyny współczesnych ptaków.

Pterozaury zatem wciąż rywalizują z ptakami czy też ich przodkami w kwestii pierwszych kręgowców, które wzbiły się w powietrze. Wiemy jednak, że zanim ptaki posiadły umiejętność aktywnego lotu, pterozaury były już w tej kwestii udoskonalone.

Za najstarsze pterozaury uchodzą triasowe zwierzęta takie jak Caelestiventus ze stanu Utah w USA czy Eudimorphodon z Włoch. Zwierzę odnalezione właśnie w prowincji Chubut w Argentynie to z kolei najstarszy znany pterozaur z grupy Monofenestrata, zatem obejmującej chociażby pterodaktyle. Nie tylko jednak, bo również takie nieduże pterozaury jak anurognaty, nader mocno przypominające nietoperze.

Znalezione w Argentynie zwierzę nazwane zostało Melkamter pateko. To dopiero piąty jurajski pterozaur opisany w Ameryce Południowej (pozostałe cztery to herbstozaur, wenupteryks, allkaruen z Argentyny i takuadaktyl z Urugwaju). Znajdziemy tu całkiem sporo tych zwierząt z epoki kredy, ale jurajskich mamy niewiele. Zastanawiające, skoro Ameryka Południowa to chociażby obfitość jurajskich dinozaurów.

Jego czaszka mierzy 13 cm. Mamy zatem do czynienia ze zwierzęciem większym od gołębia. Nazwa tej istoty pochodzi z języka Indian Tehuleczów i oznacza "zgrabnego latającego jaszczura". Pterozaur datowany jest na 178 milionów lat, to środkowa jura, kiedy wiele grup pterozaurów nie jest jeszcze dobrze rozwiniętych.

To wtedy rozpoczął się wielki sukces monofenestratów takich jak pterodaktyle i znaleziony w argentyńskich skałach melkamter zdaje się go tłumaczyć. O ile bowiem wiele znanych nam jurajskich pterozaurów było związanych ściśle ze środowiskiem morskim i żyło blisko wybrzeża, to ten nie. Zamieszkiwał tereny położone wówczas w Gondwanie daleko od morza. Tam polował nie na ryby, ale na niedużą zdobycz, zapewne owady. To ofiary ruchliwe i trudne do schwytania, wymagają pewnych specjalizacji. Zdaniem paleontologów, taka specjalizacja pokarmowa pchnęła melkamtera i jego następców w stronę zmian, które przyczyniły się następnie do wielkiego ewolucyjnego sukcesu pterodaktyli. Jednego z największych sukcesów w królestwie zwierząt.