W Polsce rośnie skarb. Za granicą kosztuje fortunę, my nie zwracamy uwagi
Oprac.: Natalia Charkiewicz
Polska ma jeden z najzdrowszych owoców na świecie. Wieki temu był popularny w całym kraju, teraz jest zapomniany. Mowa tu o dereniu - krzewie z czerwonymi, kulistymi owocami. Niejednokrotnie nazywane są one “polskimi oliwkami”.
Dereń powraca do popularności. Wszystko za sprawą jego owoców, które są uważane za jedne z najzdrowszych na świecie. Mają w sobie moc witamin. Derenia można znaleźć jako dziko rosnącą roślinę, ale z powodzeniem można ją zasadzić w ogródku.
Podobnie ma się sytuacja z pędami chmielu. Jak już pisaliśmy w polskich ogrodach niejednokrotnie z nim walczymy. Tymczasem w zachodniej Europie, np. Niemczech, Francji czy Belgii, kilogram tej rośliny kosztuje nawet 1000 euro. W Polsce są traktowane jako chwast, gdy reszta Europy uważa pędy derenia za rarytas.
Jak wygląda dereń?
Dereń jest rośliną występującą głównie w strefie umiarkowanej półkuli północnej z nielicznymi przedstawicielami sięgającymi obszaru okołobiegunowego oraz strefy tropikalnej.
Jest to krzew o zielonych pędach, które przy mocnej ekspozycji zmieniają barwę na brązową. Może urosnąć do 7 m. Ma eliptyczne liście, które układa naprzemianlegle. Dereń uważany jest za najbardziej dekoracyjny w okresie wczesnowiosennym, gdy jako jedna z niewielu roślin kwitnie oraz jesiennym – w czasie owocowania.
Jego czerwone, owalne owoce pestkowce, są jadalne na surowo. Zrywane prosto z drzewa mają charakterystyczny słodko-kwaśny smak. Są lepsze, gdy już opadną - w pełni dojrzałe nabierają słodyczy. Można je przemrozić, by były mniej cierpkie.
Na co są najlepsze owoce derenia
Sąsiedzi nam zazdroszczą tej rośliny. Jej owoce są skarbnicą witamin i pomaga na wiele schorzeń.
Cierpkość owoce derenia zawdzięczają dużej ilości witaminy C. Ponadto zawierają glukozę i fruktozę oraz liczne składniki mineralne - potas, wapń, fosfor, cynk, magnez, mangan, miedź i żelazo. Owoce derenia mają rydoidy, w tym kwas loganowy, rzadko spotykany w innych owocach. Posiada on właściwości przeciwmiażdżycowe oraz obniża ciśnienie wewnątrzgałkowe. Ma to duże znaczenie przy różnych chorobach oczu, w tym jaskrze. Poza tym dereń ma w sobie dużo antocyjanów, wzmacniających system odpornościowy i chroniących układ krwionośny. Zmniejszają też ryzyko wystąpienia chorób serca. Dereń często jest wykorzystywany w walce z anemią, dolegliwościami jelitowo-żołądkowymi i problemami metabolicznymi.
Dlaczego zapomnieliśmy o dereniu?
Ta roślina zlewa się w gęstwinie drzew. Ponadto w Polsce występuje teraz mnóstwo innych, popularnych krzewów o właściwościach prozdrowotnych. A dereń jest znany od wieków i niestety został wyparty.
W tym momencie jest bardziej rośliną ozdobną. Niegdyś dereń był sadzony przy dworach i klasztorach jako krzew ozdobny, również chętnie wykorzystywano cierpkie owoce do przyrządzania przetworów. Kiszone, a potem marynowane w oliwie owoce derenia nazywano "polskimi oliwkami". Podawano je do dań mięsnych i sosów. Popularne były w Małopolsce Wschodniej i na Kresach. “Dereń kiszony podkarpacki" jest wpisany na listę produktów tradycyjnych przez Ministerstwo Rolnictwa. Teraz dereń cieszy się większą popularnością na południu Europy. Na Bałkanach owoce przetwarza się na skalę przemysłową - robi się z nich soki, dżemy, ale też nalewki czy wina owocowe.
