Złota rybka nie spełnia życzeń. O bólu ryb i wędkowaniu
W 2020 r. w Polsce zapadł przełomowy wyrok. Ichtiolog, specjalizujący się w wiedzy o rybach, został zwolniony przez prezesa Sądu Okręgowego w Warszawie za twierdzenie, że ryby nie są w stanie odczuwać bólu i cierpienia. Mylił się. W mózgach ryb znajdują się opioidowe receptory, takie jak u ludzi. Jak więc mogą czuć się ryby podczas połowu? Czy ryby nabite na haczyk cierpią? Czy duszą się od toksyn? Tak.
Spis treści:
W 2010 r. kierownik działu ryb oraz dwóch pracowników sklepu E.Leclerc w Warszawie mieli znęcać się nad karpiami, umieszczonymi w skrzynkach bez wody. Na skutek tego umarły poprzez uduszenie. Po 10 latach sąd orzekł, że karpie cierpiały i skazał trzy osoby na karę pozbawienia wolności (kolejno rok i 10 miesięcy) w związku ze złamanie ustawy o ochronie praw zwierząt. Wyrok miał być przestrogą dla innych, którzy dopuszczają się znęcania się nad zwierzętami.
Najpierw łowią, a potem wypuszczają
Prawie każdy rybak łowiący na haczyk i wypuszczający z powrotem rybę zetknął się z pytaniem: "czy to nie szkodzi rybom?" Debata na temat tego, czy łowienie oraz wypuszczanie ryb jest humanitarne, trwa od dziesięcioleci. Niektóre miejsca, takie jak Niemcy, całkowicie zakazały tej praktyki (łowienia i wypuszczania). W innych miejscach, np. w USA koniecznie trzeba wypuszczać ryby po złowieniu. Powodem tego jest wzrost świadomości ekologicznej.
Czy rybę boli?
Przez lata wielu ludziom towarzyszyło przekonanie, że ryby nie czują bólu. Błąd. Po pierwsze, wiele ryb ma tak zwane nocyceptory, receptory (receptory bólowe) występujące u ludzi i innych zwierząt. Badania wykazały również, że ryby reagują na czynniki drażniące i inne bolesne bodźce w taki sam sposób, jak zwierzęta i ludzie. Czy rybę boli, kiedy nabija się na haczyk z wędki? Tak. Czy ryba cierpi na skutek zatrucia toksynami w wodzie? Tak.
Aby to sprawdzić, naukowcy przeprowadzili badania. Tzw. test bólu.
W jednym z badań wstrzyknięto kwas w usta pstrąga tęczowego. Pstrąg zaczął pocierać usta o bok zbiornika. Wykazywał objawy paniki. Z kolei pstrąg, któremu wstrzyknięto kwas i morfinę, nie reagował tak silnie, jak ten pozostawiony na działanie trucizny. Morfina, jak większość środków przeciwbólowych, nie łagodzi rzeczywistej przyczyny bólu, a jedynie samo odczuwanie bólu. Fakt, że pstrąg, któremu wstrzyknięto morfinę, uspokoił się, sugeruje, że ryby reagują na ból.
Inaczej nie oznacza, że wcale
Nie oznacza to, że ryby odczuwają ból w taki sam sposób, jak ludzie. Niektórzy badacze wskazują, że rybom brakuje niektórych innych struktur neurologicznych (poza nocyceptorami), które są odpowiedzialne za sposób, w jaki ludzie odczuwają ból. Ale nawet jeśli ich postrzeganie i odbieranie bólu u ryb różni się od naszego, nie odbiera im to prawa do odczuwania go na swój sposób.
Czy każdy może i umie łowić ryby?
W Polsce, aby łowić legalnie ryby konieczne jest zdanie egzaminu ze znajomości zasad i warunków ochrony i połowu ryb. Po zdanym teście można ubiegać się o kartę wędkarską. Nie każdy jednak potrafi łowić ryby w odpowiedni, czy humanitarny sposób.
Postępowanie zgodnie z "najlepszymi" praktykami może zmniejszyć skalę śmiertelności łowionych i wypuszczanych ryb. Badania wykazały, że wykwalifikowani wędkarze mogą przyczynić się do zmniejszenia śmiertelności ryb.Oznacza to, że na każde 25 ryb wypuszczonych przez "eksperta", jedna umiera. Skala śmiertelności wzrasta przy stosowaniu nieumiejętnych praktyk i niewłaściwej przynęty.
Łapanie i wypuszczanie ryb z powrotem do zbiornika przyczynia się do szybszej śmierci ryb. Złapana ryba ma prawdopodobnie mniejsze szanse na przeżycie niż inne. Stres związany z byciem złapanym, energia zużyta na walkę i rany odniesione w wyniku haczyka, przyczyniają się do większej śmiertelności ryb.
Prawa ryb w Polsce
Według polskiego prawa znęcanie się nad zwierzętami i rybami jest przestępstwem. Pod hasłem znęcania się rozumiemy:
Art. 6 ust. 1a: Zabrania się znęcania nad zwierzętami. Ryby, jako istoty czujące mają prawo do życia bez bólu i cierpienia.
Art. 6 ust 2. Przez znęcanie się nad zwierzętami należy rozumieć zadawanie albo świadome dopuszczanie do zadawania bólu lub cierpień zwierzęciu, a w szczególności:
6). Transport zwierząt w tym zwierząt hodowlanych, rzeźnych i przewożonych na targowiska, przenoszenie lub przepędzanie zwierząt w sposób powodujący ich zbędne cierpienie i stres;
10). Utrzymywanie zwierząt w niewłaściwych warunkach bytowania [...] bądź w pomieszczeniach albo klatkach uniemożliwiających im zachowanie naturalnej pozycji;
18). Transport żywych ryb lub ich przetrzymywanie bez dostatecznej ilości wody uniemożliwiającej oddychanie.
