Zboża
Zboża to rośliny uprawne. Rosną zatem tam, gdzie panują sprzyjające warunki atmosferyczne. Dla zbóż ważna jest jakość gleby oraz odpowiednia ilość światła słonecznego. Niektóre gatunki są bardziej odporne od innych, między innymi gdy mowa o suszy. Ze względu na różnice klimatyczne i glebowe, uprawa konkretnych gatunków zależy od regionu.
Zboża - najważniejsze informacje
Zboża należą do rodziny roślin wiechlinowatych, które charakteryzują opisane poniżej cechy.
- Łodyga, nazywana również źdźbłem, ma obły kształt z wyraźnie zaznaczonymi węzłami, w których jest przegrodzona, a w międzywęźlach pusta.
- Wąskie i równe liście z równoległym żyłkowaniem są ułożone naprzemiennie i dwurzędowo.
- Trójkrotne kwiaty ułożone w kłosy, a u nasady każdego z nich znajdują się przysadki, nazywane także plewami.
- Owoce suche i niepękające, zawierają pod okrywą owocowo-nasienną, czyli łuską, zarodek i bielmo.
- Dwa rodzaje korzenia – jedne, znacznie delikatniejsze, wyrastają z owoców, a drugie, które są trwalsze, z węzłów.
Jakie są popularne odmiany zbóż?
Wśród popularnych odmian zbóż można wymienić:
- pszenicę – to jedno z najważniejszych i najbardziej rozpowszechnionych zbóż na świecie, które osiąga wysokość do 150 cm. Jest uprawiane ze względu na wysokie wartości odżywcze i wszechstronne zastosowanie w przemyśle spożywczym. Kwiatostanem jest czworoboczny kłos, który cechuje cylindryczny kształt. Ziarna są lekko wydłużone i owalne z charakterystyczną szczoteczką z włosków, która nazywana jest bródką;
- żyto – charakteryzuje się długimi, zwisającymi kłosami dwukwiatowymi i małymi owocami o podłużnym i lekko spłaszczonym kształcie z owłosionym wierzchołkiem. Są szarozielone i nieoplewione;
- jęczmień – to jednoroczna roślina zbożowa, która osiąga maksymalnie metr wysokości. Kwiatostan ma postać dwu- lub wielorzędowego kłosa z długimi ościami, a samo ziarno ma baryłkowaty kształt. Ponadto zawiera dużo skrobi i jest okryte plewkami o słomkowej barwie;
- owies – ma gładkie lub pokryte włoskami liście o szerokim i lancetowatym kształcie. Kwiatostanem jest wiecha, która może mieć kształt rozpierzchły z gałązkami ułożonymi pod różnym kątem lub chorągiewkowaty;
- proso – roślinę wyróżniają nitkowate i rzadko ułożone wąskie liście oraz kwiaty w purpurowym kolorze w kwiatostanie zbierające się w wiechę. Może ona być rozpierzchła, zwisła bądź wyprostowana. Źdźbła są bardzo grube i osiągają wysokość do 150 cm;
- kukurydzę – to jednoroczna roślina uprawiana jako zboże od wielu tysięcy lat. Ma obłą i pełną łodygę, którą wypełnia gąbczasta substancja. Występują dwa rodzaje kwiatów – kwiatostany męskie tworzą wiechę, a żeńskie kolbę. Ponadto charakterystyczne dla kolby są zielone i szerokie liście. Roślina osiąga maksymalnie 3 m wysokości;
- sorgo – żyto o kilku odmianach, które wyróżniają długie i szerokie liście oraz obfite owocowanie, przez które roślina zyskuje nieco egzotyczny wygląd. Źdźbła mogą osiągnąć nawet kilka metrów wysokości. Liście z początku kierują się ku górze, a następnie z czasem opadają. Owoce mają postać okrągłych ziarniaków w różnych kolorach.
Ochrona i zagrożenia dla zbóż
Zagrożeniem dla plantacji zbóż są różnego rodzaju choroby, na które podatne są różne gatunki roślin. Dlatego tak ważne są działania prewencyjne. Ich celem jest zmniejszenie ryzyka wystąpienia infekcji. Szkodniki to kolejny problem, gdyż między innymi mszyce czy larwy chrząszczy atakują zboża i tym samym powodują liczne straty w uprawach. Nierzadko chwasty konkurują o przetrwanie z roślinami zbożowymi, co również negatywnie wpływa na jakość plonów.
Problemem mogą być także niekorzystne warunki atmosferyczne (np. powodujące suszę).
Biorąc pod uwagę powyższe zagrożenia, ważne jest stosowanie odpowiednich praktyk, zapewnianie właściwych warunków uprawy zbóż, doglądanie plantacji i tym samym monitorowanie stanu roślin. Wśród działań mających na celu ochronę plantacji i utrzymanie stabilności w produkcji zbóż można wymienić regularne nawożenie i stosowanie środków ochrony roślin, w tym chwastobójczych, grzybobójczych i owadobójczych.
Pszenica. Zboże numer 1
Pierwsze miejsce w produkcji zbóż zajmuje pszenica, a drugie kukurydza.
Ze zbóż produkuje się mąkę, kaszę, płatki, otręby, makarony, kawy zbożowe, olej, różnego rodzaju syropy, a nawet alkohole.
Głównym składnikiem zbóż jest skrobia, która jest ważnym elementem zdrowo zbilansowanej diety.
Największym producentem zbóż są kraje azjatyckie, głównie Chiny i Indie. Tuż za nimi są Stany Zjednoczone, Francja i Rosja.
