7 szokujących faktów o śmieciach

Indonezja jest zamieszkiwana przez endemiczne gatunki zwierząt takie jak nosorożce sumatrzańskie, słonie indyjskie czy latające żaby. W kraju tym żyje też ok. 273,5 mln mieszkańców. Ci, którzy żyją w mieście Bekasi, mają nie lada problem. Ich miejsce zamieszkiwania jest stopniowo zalewane przez napływającą stertę śmieci. Na wysypisko Bantar Gebang trafia ok. 7000 ton odpadów dziennie. Wiele z nich transportuje się z Dżakarty. Śmietnisko ma szerokość ponad 200 boisk piłkarskich i jest wysokie na ponad 15 pięter. 

Składowisko jest otoczone przez wioski, w których mieszka 20 tys. osób. Wielu z nich żyje skromnie i utrzymuje się ze zbierania śmieci oraz segregowania tych, które zostały wyrzucone, ale nadają się do użycia. Niektórzy ludzie są zmuszani do opuszczania miejsc zamieszkania, ponieważ wysypisko ciągle się rozrasta. Organizacja Seeds of Bantar Gebang, która powstała na rzecz mieszkańców i środowiska informuje, że któregoś dnia z powodu napływu śmieci, wioska przestanie istnieć.

Zastanawiasz się, jakie są najgorsze odpady, jakie wyprodukował człowiek? Lista mogłaby być niestety długa. Odpady radioaktywne pochodzące z elektrowni atomowych mogą nieść za sobą tragiczne skutki trwające nawet tysiące lat. Nawet domowe odpady często zawierają chemikalia pochodzące z agresywnych i toksycznych środków czyszczących. Inne odpady, takie jak trwałe zanieczyszczenia organiczne (TZO lub ang. POPs) uwalniane m.in. z herbicydów, pestycydów mogą wędrować przez wody i glebę. TZO szkodzą ludziom i dzikim zwierzętom w ogromnym stopniu.

Jednak na szczycie podium najgorszego odpadu świata plasują się tworzywa sztuczne wytworzone z ropy naftowej. Większość takich opakowań uzyskano z produktów ubocznych ropy naftowej w latach 30. 40. i 50. XX wieku. Wśród najgorszych odpadów znajduje się polietylen (HDPD i LDPE), polipropylen (PP), polistyren (PS) i polichlorek winylu (PVC).

Obrazy pustyni Atacama, na której w słońcu wylegują się stosy odpadów, wstrząsnęły światem i zmusiły do przeanalizowania destrukcyjnej branży fast fashion. Szacuje się, że do portu Iquique w północnym Chile przypływa 59 tys. ton odzieży. Większość z nich, około 39 tys. ton ląduje na pustyni, gdzie ubrania nie kończą swojego cyklu życia, a rozkładają się w środowisku. Bawełniana odzież rozkłada się w przyrodzie szybciej niż ta syntetyczna.

W kompulsywnym kupowaniu i wyrzucaniu ubrań “najlepsi" są Amerykanie. Około 85% wszystkich tekstyliów w USA ląduje na śmietniku, a każdego roku wyrzuca się tam 12,8 miliona ton ubrań. Sektor mody odpowiada za 10% emisji gazów cieplarnianych, a produkcja tekstyliów każdego roku uwalnia 1,2 mld ton gazów cieplarnianych. Fast fashion to często branża związana z konsumpcjonizmem i szowinizmem środowiskowym.

Globalny problem zaśmiecania dotyka w dużej mierze zwierzęta. W pierwszej kolejności wpadają one w śmieciowe tarapaty z powodu porozrzucanych butelek, słoików, puszek i innych opakowań, które mylą np. z jedzeniem czy materiałem budulcowym gniazd. Małe zwierzęta często klinują się w takich pojemnikach, a jeśli pomoc nie nadchodzi, umierają. Dodatkowo rozbite szkło, ostry metal i potłuczony plastik, mogą ranić przemieszczające się zwierzęta. Naukowcy z Uniwersytetu Wrocławskiego dowiedli, że w pułapki w postaci odpadów wpadają najczęściej ssaki - 80 proc. oraz gady - 15 proc. przypadków.

Z kolei organizacja Movement Ecology wykazała, że portugalskie bociany białe zmieniły formy migracji z powodu dużej ilości odpadów żywnościowych znajdujących się na wysypiskach. W Argentynie odpady powstałe w wyniku intensywnego rybołówstwa mogły przyczynić się do 37 proc. wzrostu populacji mew. Mewy atakują z kolei wieloryby, a w ciągu 30 lat ataki wzrosły od 2 do 99 proc. Podsumowując: śmieci zaburzają bioróżnorodność i mogą się przyczynić do wymierania gatunków.

Wielka Pacyficzna Plama Śmieci to przerażające, pływające wysypisko śmieci. Jej obszar jest trzy razy większy od powierzchni Francji! Plama znajduje się pomiędzy Kalifornią a Hawajami. Ale nie jest to jedyna plama śmieci znajdująca się w oceanach. Według National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) istnieją jeszcze co najmniej dwa podobne obszary. Odpowiedzialne za ich powstawanie są wiry oceaniczne, które przyciągają i gromadzą śmieci. Inne oceaniczne wysypiska znajdują się na Południowym Oceanie Spokojnym i na Północnym Oceanie Atlantyckim. Każde z nich powoduje codziennie śmierć tysięcy stworzeń.

Według danych Agencji Ochrony Środowiska składowiska odpadów są trzecim co do wielkości źródłem emisji metanu. Stanowią ok. 11-15 proc. wszystkich emisji tego niebezpiecznego gazu cieplarnianego. Duża część emisji ma związek z marnowaniem żywności, które uwalnia ok. 8 proc. globalnych emisji gazów cieplarnianych (3 mld ton emisji CO2). Jedna trzecia całej wyprodukowanej na świecie żywności trafia do śmieci i na wysypiska. Szacuje się, że największym źródeł metanu, jest przemysłowa hodowla zwierząt. Dlatego jednym ze sposobów na ratunek planety, jest ograniczanie lub rezygnacja z produktów odzwierzęcych w diecie.

Emisje metanu i dwutlenku węgla mają oczywiście ogromny wpływ na zmiany klimatu. Mówi się, że gdyby odpady żywnościowe były krajem, zajmowałyby trzecie miejsce pod względem największej emisji gazów cieplarnianych.

Pranie brudnych pieniędzy, korupcja, handel ludźmi i międzynarodowa siatka przestępcza - to nie określenia z filmu sensacyjnego, ale zjawiska, które towarzyszą tzw. mafii śmieciowej i nielegalnemu składowaniu odpadów. 

Raport Global Initiative Against Transnational Organised Crime (GITOC) wykazał, że nielegalna wywózka i utylizacja odpadów z tworzyw sztucznych wzrosła w 2020 r. o 280. proc. Jak działa mafia śmieciowa? Zazwyczaj prowodyr nielegalnej wywózki odpadów umawia się z osobą z innego kraju, aby przyjęła nielegalnie wywiezione śmieci. Ciężarówka przemierza tysiące kilometrów, aby dotrzeć do celu. Wywożone towary to zarówno ubrania, jak i odpady plastikowe, elektroniczne, budowlane, a nawet niebezpieczne odpady medyczne i chemiczne.

W 2021 r. w Wielkiej Brytanii, Biffa Waste Management Service, jedna z największych firm zajmująca się gospodarką odpadami została pozwana za handel ludźmi. Ok. 400 osób miało być wywiezionych z Polski do Wielkiej Brytanii w celu sortowania śmieci za jedyne 0,50 euro za godzinę.