Winorośl
Winorośl (Vitis) to rodzaj pnączy należący do rodziny winoroślowatych obejmujący około 70 gatunków. Najbardziej znanym gatunkiem jest winorośl właściwa (Vitis vinifera), która jest uprawiana głównie w celu produkcji winogron, z których wytwarza się wino, soki oraz suszone owoce (rodzynki).
Winorośl - najważniejsze informacje
Pierwotnie występowały wyłącznie na półkuli północnej. Dziko rosną na terenach położonych w strefie klimatu umiarkowanego i subtropikalnego, a niektóre gatunki rozprzestrzeniły się także na obszary tropikalne.
Najpopularniejsza (ze względów użytkowych) winorośl właściwa (łac. Vitis vinifera L) była niegdyś często spotykana w środowisku naturalnym na terenie Hiszpanii, Włoch, Szwajcarii, Austrii, Węgier i Rumunii. Obecnie coraz rzadziej rośnie dziko i najczęściej w rozproszonych skupiskach.
Jak wygląda winorośl?
Winorośle mają mocne, drewniejące pędy. U niektórych gatunków są one bardzo grube i mają średnicę do 1,5 m. Osiągają też imponującą długość – najczęściej ok. 10 m. Można spotkać jednak okazy z pędami długimi aż na 40 m.
Liście winorośli są ciemnozielone z wierzchu i szarozielone od spodu. Ich wielkość zależy od gatunku rośliny, ale zwykle mają ok. 15 cm wysokości i szerokości. Są dłoniastozłożone i sezonowe.
Kwiaty tej rośliny są drobne i zebrane w groniaste kwiatostany osiągające długość do 20 cm.
Owoce winorośli to jagody o średnicy ok. 2 cm. W zależności od gatunku mogą być jasnozielone, czerwone i niemal czarne.
Najpopularniejsze odmiany winorośli
- Winorośl Bianka to odmiana ciesząca się popularnością ze względu na odporność na choroby grzybowe. Jej owoce są jasnozielone oraz mają zwarty i soczysty miąższ.
- Winorośl Himrod to odmiana pochodząca z USA. Rosną na niej duże, ale luźne grona. Składają się na nie niewielkie, żółte owoce o słodkim smaku.
- Winorośl Swenson Red jest roślina wyhodowana po raz pierwszy przez Elmera Swensona, który chciał stworzyć odmianę wyjątkowo odporną na mrozy. Udało mu się to, gdyż nie jest dla niej groźna temperatura do -30 °C. Ma luźne, średniej wielkości grona składające się z niewielkich, czerwonopurpurowych owoców.
Jak uprawiać i pielęgnować winorośl?
Winorośle są zwykle podatne na choroby grzybowe, a duże szkody na ich plantacjach wyrządzają insekty. Do najgroźniejszych z nich należą:
- filoksera winiec – to szkodnik, który początkowo żerował jedynie na winoroślach w USA, ale z czasem rozprzestrzenił się również na teren Europy. Te owady uszkadzają zarówno korzeń, jak i liście rośliny. Zaatakowane winorośle najczęściej obumierają po 2 lub 3 latach;
- zwójka kwasigroneczka, zwójka gronóweczka – te szkodniki, będąc w stadium poczwarki, zimują w pękniętej korze pędów. Natomiast gdy na winorośli pojawiają się owoce, to wgryzają się w jagody.
Rośliny te są atakowane przez grzyby wywołujące antraknozę, białą plamistość liści, pseudopezize i nekrozę kory. Aby móc w przyszłości zażegnać problem inwazji szkodników i chorób grzybowych, w laboratoriach prowadzi się badania genetyczne nad winoroślami. Mają one na celu powstanie odmian odpornych na te zagrożenia.
Winorośl najlepiej rośnie w próchniczej glebie o odczynie w granicach od 6,0 do 7,2 pH oraz na stanowisku ciepłym, słonecznym i osłoniętym przed wiatrem. Najlepsze warunki dla tej rośliny stworzysz, jeśli na trzy miesiące przed jej posadzeniem, wymieszasz ziemię z obornikiem.
Winorośl dobrze znosi brak wody, ale należy ją obficie podlewać w czasie suszy. Trzeba też regularnie usuwać je najsłabsze pędy i przeprowadzać cięcie wiosenne oraz zimowe. To roślina, którą warto zasilać kompostem oraz mineralnym nawozem wieloskładnikowym – trzy razy w sezonie.
Ciekawostki o winorośli
- Owoce winorośli – winogrona – składają się w 82% z wody. Są źródłem witaminy K, B6, B1 i B2.
- W starożytnym Rzymie winorośle były uznawane za święte rośliny.
- Z pestek winogron produkuje się olej.
- W starożytnej Grecji bogiem wina i winorośli był Dionizos.
- W Iranie odkryto najstarsze ślady produkcji wina z winogron. Wytwarzano je tam już 7 tys. lat p.n.e.
- Najstarsza winorośl na świecie ma 400 lat i rośnie w Mariborze w Słowenii.
