Osa
Osa (Vespoidea) to owad podobny do pszczoły, ale zwykle dłuższy i smuklejszy, zazwyczaj z wyraźnymi pasami żółtymi i czarnymi. Osy mają również żądło, które mogą użyć do obrony, oraz skrzydła. Osy budują gniazda z papierowych materiałów lub gliny, które mogą być umieszczone pod ziemią, w szczelinach skalnych, na gałęziach drzew lub na budynkach. Osy żyją w koloniach.
Osa - najważniejsze informacje
Osowate występują na wszystkich kontynentach poza Antarktydą. Ich najliczniejszym gatunkiem jest szerszeń europejski żyjący w Europie Środkowej.
Jak wygląda gniazdo os?
Osy żyją w koloniach. Budują gniazda ze śliny, masy papierowej, włókien roślinnych i rozdrobnionego drewna. W koloniach żyją płodne samice (królowe) i samce (trutnie) oraz bezpłodne osy (robotnice). Te ostatnie zajmują się zbieraniem pokarmu, pilnowaniem kolonii oraz pomocą w opiece nad młodymi owadami.
Co jedzą osy?
Osy są wszystkożerne. Robotnice zbierają dla larw białko zwierzęce. Przynoszą im np. padliny i innych owadów – np. pszczół i ciem. Karmią nimi larwy, a następnie żywią się wydzielaną przez nie słodką substancją.
Kiedy w kolonii larw jest coraz mniej, to osy szukają pożywienia gdzie indziej. Spijają nektar z kwiatów i szukają słodkich, ludzkich pokarmów.
Gdy nadchodzi zima, trutnie i robotnice umierają. Jedynie płodne samice szukają kryjówek i są w stanie przetrwać mrozy.
Jak wygląda osa? Żądło to jej broń
W zależności od gatunku osy mogą mieć od 7 do nawet 45 mm długości. Takie rozmiary osiągają osobniki z rodziny Vespa. Osy są zwykle żółte, a ich ciało pokrywają czarne pasy. Wyjątkiem są owady pochodzące z tropików. Mają one zielony lub fioletowy kolor i metaliczny połysk.
U os występują dwie pary skrzydeł połączonych haczykami. Są one widocznie rozdzielone, kiedy owady pozostają w spoczynku. Natomiast gdy latają, to skrzydła tworzą dwie, wspólne płaszczyzny.
Osy wyróżnia:
- ruchomy odwłok z żądłem – jest to broń tych owadów;
- silny aparat gębowy i duże żuwaczki – to za ich pomocą mogą nagryzać mięso, a nawet chitynowe pancerze innych owadów;
- stylik – jest to przewężenie pomiędzy tułowiem a zatułowiem. To od niego pochodzi zwrot „talia osy”;
- trzy pary odnóży krocznych;
- oczy o nerkowatym kształcie.
Czy osy są pod ochroną?
W Polsce osy nie są gatunkiem chronionym. Podlegają ścisłej ochronie w Niemczech. Za zabicie tam tego owada grozi wysoka kara grzywny.
Naturalnymi wrogami os są np. ptaki – trzmielojady i żołny.
Ciekawostki o osach
- Na świecie żyje ok. 1000 gatunków os.
- Zapłodnione osy zimują pod mchem, korą drzew, w dziurach w murach, w mieszkaniach (a zwłaszcza na strychach), w stajniach i w stodołach.
- Możesz rozdrażnić osę zapachem perfum lub zbyt jaskrawym ubraniem.
- Największe gniazda os mogą mieć do 100 cm średnicy.
- Dorosły może umrzeć, jeżeli zaatakuje go i użądli rój os składający się z od 100 do 200 owadów.
