Zwierzęca miłość. Do grobowej deski czy tylko na chwilę?

Badacze zgłębiający świat zwierząt od dawna zadają sobie pytania o to czy zwierzęta odczuwają emocje i miłość. Wiele obecnych badań podąża śladami rozważań Charlesa Darwina (The Expression of the Emotions in Man and Animals), który argumentował, że pomiędzy życiem emocjonalnym ludzi i innych zwierząt istnieje ciągłość, a różnice między nimi dotyczą stopnia przeżywania emocji. Darwin twierdził, że inne zwierzęta, podobnie jak człowiek, wyraźnie odczuwają przyjemność i ból, szczęście i nieszczęście oraz miłość.

Łabędzie łączą się w pary na całe życie - twierdzą ornitolodzy. Specjaliści mówią, że podobnie jak w przypadku wielu innych gatunków ptaków łabędzie nie zmieniają partnerów z wyboru, a jedynie z powodu śmierci osobnika. Znane ze swojej wzruszającej wierności są także kondory, gęsi i pingwiny. Naukowcy przedstawiają jednak sporne dane na temat ilości gatunków ptaków, które łączą się "na całe życie". Wielu badaczy twierdzi, że wśród gatunków zwierząt najczęściej zdarza się cykliczna, a nie wieczna monogamia.

Samce ptaków, np. pawie, głuptaki oraz słonki słyną z tańców godowych, które zachwycają ornitologów, obserwatorów ptaków oraz najprawdopodobniej same samice. W akcie miłosnym i one podrywają się do wspólnego tańca. Modrogrzbiecik tęposterny to właśnie taki gatunek uczący się tanecznych kroków od siebie nawzajem.

U kilku gatunków zwierząt można zaobserwować też biseksualność oraz homoseksualizm. W książce Biological Exuberance opisano przypadki zachowań biseksualnych i homoseksualnych u żubrów, kóz, koali oraz strusi. Co ciekawe, samce żyraf często ocierają się o siebie, a delfiny jednej płci nawet ze sobą kopulują. Z kolei samice bonobo (szympansy karłowate) pielęgnują siostrzaną miłość i nie obdarowują się wzajemnie cielesnymi przyjemnościami.

Wyjątkowym przykładem są ślimaki, których rozmnażanie odbywa się na dwa sposoby - zapłodnienie zewnętrzne lub wewnętrzne. Ślimaki mogą być rozdzielnopłciowe lub obojnakie. Każdy osobnik jest w stanie wyprodukować zarówno komórki jajowe, jak i nasienie. Niektóre gatunki jaszczurek potrafią się zapłodnić same.

Oprócz monogamistów wśród zwierząt można również wyróżnić poligamistów, łączących się w życiu z różnymi partnerami. Takie relacje są charakterystyczne między innymi dla słoni morskich, hien cętkowanch, goryli, strzyżyków, lwic oraz tygrysów bengalskich. W wielu przypadkach dominującą rolę (zwłąszcza podczas stosunku) pełnią nie samce, ale samice.

Istnieją też gatunki zwierząt, dla których chęć rozmnażania kończy się fatalnie. Na przykład samce z podrodziny niełazów (ssaków) umierają po jednym sezonie godowym, co stanowiło zarazem tajemnicę dla behawiorystów zwierząt. Niedawno jednak odkryto, że samce niełaza padają z wyczerpania po sezonie kopulacji. Są tak wyczerpane poszukiwaniem partnerek i rządzą reporodukcji, że nie mają czasu na odpoczynek. Podobne schematy stosują także łososie oraz modliszki, choć w przypadku tych ostatnich, to samice w wielu przypadkach pożerają samce po odbyciu stosunku. Modliszki to prawdziwe femme fatale. Śmiercią samca kończy się ok. ⅓ aktów kopulacji.