Orki uczą młode atakować łodzie? Badacze zaprzeczają. "To tylko zabawa"
Rybacy z Półwyspu Iberyjskiego są zaniepokojeni. Jak donoszą, liczne u atlantyckich wybrzeży Hiszpanii i Portugalii orki atakują ich łodzie. Co więcej, młode walenie uczą się tego od starszych osobników i proces postępuje. Naukowcy mają wyjaśnienie tej sytuacji. Ich zdaniem, nic nie wskazuje na to, by niezwykle inteligentne morskie ssaki stosowały zemstę na rybakach i żeglarzach.
Taka zemsta ze strony zwierząt zakrawałaby niemal na scenariusz filmowy. W 1977 roku powstał taki film "Orka. Wieloryb zabójca" opowiadający o metodycznej i nieuchronnej zemście ze strony samca orki na rybaku, który zabił jego ciężarną partnerkę. O orkach krąży wiele takich legend. Zresztą nazywa się je niekiedy "wielorybami-zabójcami".
Orki są skutecznymi drapieżnikami i potrafią zespołowo zabić i pożreć nawet wieloryby, ale z reguły nie zagrażają ludziom. Przypadki ataków orek na człowieka są niezwykle rzadkie, aczkolwiek zdarzały się. W 1972 roku kalifornijski surfer Hans Kretschmer twierdził, że poważnie poraniło go to zwierzę. Założono mu 100 szwów, ale są wątpliwości, czy rany faktycznie były dziełem orki.
9 marca 1976 roku włoski jacht regatowy "Guia III" został staranowany i zatopiony przez orkę u wybrzeży Brazylii. Nie wiemy jednak, ile w tym było przypadku, bo walenie nie reagowały np. następnie w ogóle na rozbitków w wodzie.
Orki wzniecają falę. To ich broń
Szczególnie interesujący był meldunek twórców serialu "Lodowa planeta", którzy w 1989 roku informowali, że podczas kręcenia odcinka grupa orek specjalnie próbowała zalać ich łódź wzniecanymi falami. W taki sposób, w jaki strącają swe ofiary z kry. Producentka serialu Vanessa Berlowitz opisała to jako ćwiczenia szkoleniowe dla młodych cieląt w grupie waleni.
Ostatnie trzy lata są pełne doniesień z atlantyckich wód oblewających Półwysep Iberyjski. Orki miały zaczepiać czy wręcz taranować łodzie i żaglowce. Portugalska straż przybrzeżna zakazała żeglugi małym łodziom w regionie, w którym zgłoszono incydenty.
Teraz informacje o tych atakach zostały wzbogacone o dodatkowe obserwacje hiszpańskich rybaków. Uważają oni mianowicie, że namierzanie i taranowanie małych żaglówek i łodzi rybackich rozprzestrzenia się wśród populacji u wybrzeży Hiszpanii. Twierdzą, że co najmniej 20 orek iberyjskich nauczyło się tego zachowania, naśladując starszych. Od 2020 roku przez trzy lata proceder stał się powszechny.
Orki szkolą swoje młode jak atakować ster
Naukowcy zaczęli badać to zjawisko. Większość z nich potwierdza, że starsze orki uczą młode nacierania na łodzie, ale jednocześnie nie widzą w tym zachowania agresywnego, a już tym bardziej rodzaju zemsty za jakieś uszkodzenia ciała, które łodzie mogły o ssaków spowodować wcześniej.
Renaud de Stephanis, badający orki na południowych, atlantyckich wybrzeżach Hiszpanii uważa, że to zupełnie wykluczone. "To tylko gra, rodzaj zabawy i nauki z ich strony" - wyjaśnia i jako dowód wskazuje fakt, że orki nacierały zwłaszcza na ruchome części łodzi np. stery. "Atakowanie ruchomych części miało prawdopodobnie nauczyć młode osobniki zachowań łowieckich przydatnych w czasie polowań na ruchomą zdobycz".
Cytowany przez BBC francuski żeglarz Lou Lombardi miał spotkanie z orkami w pobliżu Gibraltaru. On i reszta załogi obserwowali, jak pięć zwierząt szturchało i kręciło jego łodzią przez 80 minut, uderzając w ster, aż ten się rozpadł. Lombardi powiedział BBC, że jego zdaniem orki zainteresowała piana i kotłująca się wokół steru woda. "Rzeczywiście, wyglądało to na szkolenie. Najpierw bowiem dorosłe orki zaatakowały ster, a następnie wyraźnie przyglądały się z boku jak to samo robią młode" - opowiedział.
Jednakże niektórzy rybacy są zdania, że orki należy odpędzać od łodzi, bo powodują poważne straty. Zabierają na morze petardy, które wrzucają do wody. Badacze tacy jak Renaud de Stephanis przestrzegają, by tego nie robić. "Po pierwsze, to my na tych wodach jesteśmy intruzami, nie orki. Po drugie, te zwierzęta w tym obszarze są skrajnie rzadkie".
