Absolutny rekordzista. Nietoperz wydala wszystko po 15 minutach
Z ludzkiego punktu widzenia - można by mu współczuć. Ten nietoperz bowiem co tylko zje, to od razu... wydala. Przy czym w jego wypadku "od razu" znaczy naprawdę od razu, bardzo, ale to bardzo szybko. Gdybyśmy mieli do czynienia z człowiekiem, powiedzielibyśmy, że to permanentne rozwolnienie i że nie wychodzi z toalety. Przyrodzie jednak takie zwierzę jest niezwykle potrzebne.
Rzeczywiście, to trochę tak wygląda - owocowiec liścionosy w zasadzie cały czas... się załatwia. Co zje, to wyrzuca z siebie, ale nie jest to w jego wypadku żadnym przejawem chorobowym. Nie wymaga brania węgla, stoperanu ani wizyty u specjalisty. Ten nietoperz po prostu tak już ma, a ma tak nie bez powodu.
Co zje, to z siebie wyrzuca
Nazwa zwierzęcia zdradza i jego dietę, i wygląd. Owocowiec należy bowiem do nietoperzy roślinożernych, gustujących w owocach. To dość częste zjawisko, ale zwłaszcza u rudawek - dużych, tropikalnych nietoperzy o głowach tak podobnych do innych ssaków, że niekiedy nadaje im się nazwy typu "lis latający" czy "pies latający" (takie określenia zbiera zwłaszcza rudawka wielka z Indii czy rudawka malajska z Azji Południowo-Wschodniej).
Owocowiec liścionosy nie jest jednak rudawką. Należy do rodziny liścionosów, fascynującej i bardzo zróżnicowanej grupy latających ssaków typowych dla Ameryki. Ich cechą charakterystyczną są narośle na nosie, przypominające rozmaite kształty, najczęściej właśnie jakieś liście. Nie jest do końca jasne, do czego służą te twory. Najprawdopodobniej pomagają nietoperzom w echolokacji, ale być może ich zastosowanie jest jeszcze inne. W każdym razie nadają zwierzętom niezwykłego wyglądu.
Głowa owocowca liścionosego także wygląda przez to niesamowicie.
W tej rodzinie znajdziemy gatunki żywiące się nie tylko owadami, jak wszystkie nasze nietoperze w Polsce, ale także wszelkim innym pokarmem. Do tej grupy należy wszak podrodzina wampirów, czyli amerykańskich nietoperzy wyspecjalizowanych w odżywianiu się krwią.
Wśród liścionosów odnajdziemy też nietoperze o sporych rozmiarach i adekwatnie polujące aktywnie na sporą zdobycz np. gryzonie, jaszczurki, ale także ptaki. Znajdziemy też nietoperze polujące na inne nietoperze. Są wreszcie gatunki, które wyspecjalizowały się w piciu nektaru, zjadaniu pyłku i konsumpcji owoców.
To rodzaj konwergencyjnego przystosowania. Te liścionosy mają dietę podobną do rudawek, chociaż nie są z nimi spokrewnione. Jednym z nich jest owocowiec liścionosy.
Zwierzę to mieszka na terenach Ameryki Środkowej od Meksyku po Panamę oraz przyległe rejony Kolumbii, Wenezueli, a nawet Ekwadoru, a także na wyspach karaibskich takich jak Kuba, Jamajka, Haiti, Portoryko i pomniejszych. Wszędzie tam żywi się bardzo miękkimi owocami, które wyszukuje dojrzałe. Pożera je szybko i wówczas bije rekord świata kręgowców. Cały proces przejścia pokarmu przez jego układ pokarmowy zajmuje bowiem kwadrans. To oznacza, że nietoperz ledwie skończy zjadać owoc i odlecieć w inne miejsce, a już musi się załatwić.
Lasy środkowej Ameryki polegają na nietoperzach
Może to wyglądać na uciążliwe, ale to pomysł przyrody na pomoc roślinom. Owocowiec załatwia się gdzie popadnie, często w locie, a owe piętnaście minut trawienia oznacza, że zawarte w owocach i połknięte przez nietoperza nasiona nie są w stanie zostać strawione, nadtrawione czy w jakikolwiek sposób uszkodzone przez soki trawienne zwierzęcia. Zostają wydalone nietknięte, więcej - taka obróbka w układzie trawiennym nietoperza pozwala im szybciej wykiełkować, zwłaszcza na pożywce z ekskrementów, wyrzuconych z ciała ssaka wraz z nimi.
To znakomity patent, który sprawia, że owocowiec jest jednym z najważniejszych roznosicieli nasion w tropikalnych lasach środkowej Ameryki i bardziej niż inni amatorzy owoców przyczynia się do rozrostu tutejszych roślin.
To jednak nie wszystko. Naukowcy z laboratorium Cold Spring Harbor Laboratory w Nowym Jorku zbadali owocowce liścionose z Belize i odkryli, że ich geny dają tym zwierzętom niezwykłą odporność na infekcje wirusowe i nowotwory. Przyspieszona przemiana materii skutkuje szybszym rozrostem takich genów - uważają naukowcy i prowadzą badania nad tymi niezwykłymi nietoperzami. - Nietoperze potrafią także powstrzymać ataki układu odpornościowego poprzez pozbycie się genów kodujących interferon-alfa - wyjaśnia doktor Armin Scheben, prowadzący te badania. To wstrzymuje nadmierne reakcje odpornościowe organizmu, które mogą stopować wiele chorób autoimmunologicznych, zatem chorób polegających na omyłkowym ataku organizmu na własne tkanki.
