Woda i temperatura. Niezwykli artyści przyrody
Woda potrafi być niezwykłym artystą w atmosferze. Zwłaszcza gdy pomaga jej temperatura. Zobaczcie, jak magiczna potrafi być przyroda przyozdobiona wodą w różnych stanach skupienia.
Choć woda występuje w trzech stanach skupienia, to dwa z nich potrafią niezwykle przyozdobić każdy krajobraz. Mowa oczywiście o stanie ciekłym i stałym, czyli kropelkach wody i kryształkach lodu. To one tworzą tzw. hydrometeory.
Czym są hydrometeory?
Tym terminem określa się całkiem pokaźną grupę zjawisk, które występują w atmosferze w związku z obecnością wody w stanie ciekłym lub stałym. Zaliczymy do nich opady (deszcz, mżawka, grad, śnieg, krupy śnieżne, krupy lodowe), osady (rosa, szron, szadź, gołoledź) i mgły (radiacyjne, adwekcyjne, parowania czy zboczowe), zamglenia i zamiecie śnieżne. Hydrometeory mogą unosić się w powietrzu lub opadać, mogą być porywane z powierzchni ziemi lub być na niej osadzane.
Osady atmosferyczne
Powstają gdy para wodna lub deszcz osadza się na wychłodzonych powierzchniach, takich jak ziemia, rośliny lub przedmioty. Należą do nich rosa, szron, szadź (sadź) i gołoledź.
Rosa
To jedno z najpowszechniejszych zjawisk, które ma postać kropelek wody na powierzchni przedmiotów czy gruntu. Wyjątkowo chętnie fotografowana jest rosa na powierzchni liści oraz pajęczyn.
Powstaje w ciepłej porze roku przy bezchmurnej, bezwietrznej i bezdeszczowej pogodzie, podczas uwalniania ciepła z podłoża. Kiedy nad ranem lub wieczorem temperatura spada poniżej tzw. punktu rosy (czyli temperatury, poniżej której zaczyna się proces skraplania), para wodna osadza się na podłożu.
Szron
Występuje w postaci lodowych igiełek. Często mylony z szadzią. Szron tworzy się podobnie jak rosa, ale w chłodnej porze roku. Również niezbędna jest bezchmurna, bezwietrzna i bezdeszczowa pogoda.
Rano lub wieczorem, gdy temperatura spada poniżej punktu rosy, woda resublimuje (przechodzi ze stanu gazowego w stan stały, z pominięciem fazy ciekłej) na wychłodzonych powierzchniach w postaci kryształków lodu. Niezwykle malownicze i chętnie podziwiane są obrazy malowane przez mróz na oknach w trakcie zimy.
Szadź (sadź)
Często mylona ze szronem. O ile szron ma postać lodowych igiełek, tak szadź ma postać lodowych szczotek. Tu igiełki są pozlepiane ze sobą, tworząc bryłę. Tworzy się podczas mrozów, kiedy napływa wilgotne powietrze. Przechłodzona woda osadza się na przedmiotach lub wcześniej narosłej szadzi. W jej wyglądzie charakterystyczne jest tworzenie się w kierunku, z którego napływa wilgotne powietrze.
Okiść
To zjawisko związane jest z opadami śniegu, który osiada na gałęziach drzew, a nawet może pokryć całe drzewo, dzięki czemu wygląda jak śnieżny posąg. Niestety, gruba warstwa mokrego śniegu może doprowadzać do łamania się gałęzi, a nawet powalania całych drzew.
Gołoledź
Potocznie nazywany szklanką osad w postaci gładkiej i przezroczystej warstwy lodu pokrywającej chodniki lub jezdnie. Gdy po mroźnej i suchej pogodzie przychodzi opad, kropelki deszczu lub mżawki opadają na przechłodzoną powierzchnię i zamarzają.
Wyróżnia się też tzw. ślizgawicę. To zjawisko podobne do gołoledzi, ale powstaje gdy po odwilży ponownie przychodzi mróz i woda na powierzchni zamarza.
Mgły
Stanowią zawiesinę bardzo drobnych kropelek wody. Mgła swoją podstawą dotyka powierzchni ziemi i ogranicza widoczność do 1 km. Jeśli widoczność jest ograniczona, ale jesteśmy w stanie zobaczyć obiekty odległe ponad 1 km, wtedy mówimy o zamgleniu.
Mgły radiacyjne
Inaczej mówiąc, powstałe z wypromieniowania ciepła z podłoża. Powstaje głównie nad ranem na niewielkim obszarze. Ma niewielką grubość, ale dzięki temu jest jednym z najbardziej malowniczych zjawisk, jakie możemy uchwycić w obiektywie.
Mgły adwekcyjne
Ten rodzaj mgły mocno ogranicza nam widoczność. Ma duży zasięg i znaczną grubość. Powstaje gdy ciepłe i wilgotne masy powietrza napływają nad chłodne podłoże. Z pewnością niezwykle wyglądają wysokie obiekty (np. wysokościowce) wystające z morza mgły.
Mgły z parowania
Ma niewielki zasięg i niewielką grubość, ale również jest niezwykle malownicza. Powstaje gdy woda paruje z powierzchni jeziora. Powietrze unosi się, ochładza, a para wodna ulega skropleniu.
Mgły zboczowe
Nazywane inaczej orograficznymi. Powstają, gdy wilgotne powietrze napotyka na swojej drodze barierę górską (orograficzną). W związku z przejściem powietrze unosi się i ochładza, a zawarta w nim para wodna ulega skropleniu.
Przeczytaj także:
