To już pewne. Największe gniazda bocianów ważą ponad tonę

Konkurs na największe i najcięższe gniazdo bociana białego w Europie zorganizowano w ramach projektu popularyzacji nauki prowadzonego przez Uniwersytet w Białymstoku. Zgłoszono 27 gniazd, "zmierzonych" w sześciu europejskich krajach - Polsce, Hiszpanii, Chorwacji, Włoszech, Holandii i Białorusi.

Wymiary rekordzistów przekroczyły dwa metry wysokości i osiągnęły ok. dwóch metrów szerokości. Masa wyliczona na podstawie kalkulatora w przypadku niemal każdego z nich przekroczyła pół tony. Niektóre osiągnęły znacznie ponad tonę.

Zobacz także: Liczba bocianów w Polsce kurczy się na naszych oczach

Dziesięć największych gniazd bociana białego zidentyfikowano: 

• w Dubnie na północnym Podlasiu (2 m wysokości, 2,5 m szerokości), 
• w Złakowie Kościelnym (2,3 m na 1,5 m), 
• Urzeczu (1,2 m na 1,8 m) i Sobieniach Szlacheckich (2 na 2 metry) w woj. łódzkim, 
• Ujeźdzcu Wielkim (1,8 m na 1,5 m) w woj. dolnośląskim, 
• Nawiadach (1,7 m na 1,5 m) i Zabroście Wielkim (1,3 m na 1,6 m, masa 964 kg) w woj. warmińsko-mazurskim, 
• we wsi Węgielnia na Suwalszczyźnie (1,7 m na 1,6 m), 
• w wiosce Earnewâld w Holandii (2,2 m na 0,95 m),
• na Białorusi - we wsi Druya (1,5 m na 2,5 m), 
• we wsi Malaja Berestovitsa na Białorusi (1,5 na 1,5 m), 
• w rejonie orszańskim na Białorusi (1,75 na 1,5 m).

Gniazda mogły osiągnąć tak wielkie rozmiary dlatego, że większość z nich znajduje się na obiektach nieużytkowanych przez ludzi, np. ruiny budynków, stare wieże ciśnień, słupy wolnostojące. Z tego względu nie są one zmniejszane przez ludzi i mogą "rosnąć" bez zakłóceń" - informują organizatorzy akcji w mediach społecznościowych białostockiej uczelni.

Wcześniej w rozmowie z PAP Adam Zbyryt, ornitolog i biolog oraz współautor książki "Bocian. Biografia nieautoryzowana" wyjaśniał, że gniazdo można "zważyć" nawet z powierzchni ziemi. Jego szerokość i wysokość mierzy się za pomocą dalmierza - lub oszacowuje, a uzyskane dane wpisuje do specjalnego kalkulatora online, by otrzymać wynik. Narzędzie to opracowali naukowcy z Wydziału Biologii UwB, Instytutu Dendrologii PAN i Uniwersytetu Wrocławskiego.

Średnia masa bocianiego gniazda w Polsce wynosi prawie 400 kilogramów. Dane te pochodzą z ważenia 145 gniazd, którymi Zbyryt zajmował się w czasie działań ochronnych - przenoszenia gniazd zagrożonych i konfliktowych, zlokalizowanych na dachach budynków czy słupach.

Gniazda przenosi się z dwóch powodów: kiedy konstrukcje, na których są one zbudowane, grożą zawaleniem - albo gdy ptaki osiedliły się zbyt blisko domów, których właściciele nie tolerują np. zabrudzeń. "Właśnie w czasie przenoszenia gniazd były one ważone. Uzyskaliśmy informacje - po raz pierwszy na tak dużą skalę - dotyczące gniazd zważonych w całości" - podkreślał zoolog.

Dodał, że gniazdo "nowe", czyli w pierwszym roku istnienia, potrafi ważyć nawet ponad 70 kilogramów. "To świadczy o tym, jak wielkim wydatkiem energetycznym jest dla bocianów ich budowa, próba stworzenia gniazda od podstaw. To pomaga też zrozumieć, dlaczego bociany tak często walczą o gniazda już istniejące" - mówił Adam Zbyryt.

Jak dodał, proces budowy gniazda właściwie się nie kończy. Bociany każdego roku, powracając z zimowisk, przystępują do rozbudowy i naprawy gniazda. Dokładają tam patyki, znoszą siano, słomę, obornik. Z czasem wnętrze takiego gniazda ulega rozkładowi i formuje się tam gleba. Dlatego masa gniazda jest tak duża.

"Z drugiej strony proces rozkładu zachodzący w gniazdach sprawia, że nie rosną one w nieskończoność, a ulegają rozkładowi i zmniejszeniu. Ale i tak, kiedy ten proces jest powolniejszy, gniazda mogą osiągnąć 2-3 metry wysokości przy średnicy przekraczającej 2 metry. Takie wymiary zdarzają się dość często. Patrząc z dołu trudno przypuścić, jak są wielkie" - opowiadał przyrodnik.

Źródła: PAP Nauka w Polsce, Interia