Romans w gnieździe. Łabędzie wypadają dobrze na tle innych "zdrajców"
Romans, zdrada i powrót do bezpiecznego gniazda? W świecie ptaków można zaobserwować zarówno zjawisko wierności, jak i niestałości w partnerstwie. Takie "zdrady" mają jednak swój cel.
Wzory wierności
Ptaki często symbolizują wolność, ale czy wierność? Wiele gatunków to potwierdza. Na przykład pingwiny, sowy, żurawie, gęsi, czy łabędzie są stawiane jako przykłady ptaków wiernych. Mówi się, że ptaki morskie są przykładnymi symbolami wierności, ale są wyjątki od tej reguły, np. kormorany.
Pod względem wierności i powodów, dla których ptaki trwają przy sobie "do końca" warto przyjrzeć się łabędziom, które zdradzają bardzo rzadko. Według ornitologów z Jestem na pTAK! Łabędzie Bewicka, które występują okresowo w Polsce, "zdradzają" rzadko - na 1000 badanych par zdarzyło się 20 "rozwodów". Przyrodnicy wyjaśniają prawdopodobną przyczyną tego zjawiska: zaborczy i silny samiec.
"Nikt nie zna tak dobrze łabędzi, jak one same siebie. Wiedzą, że pod nieskazitelną bielą ich piór kryje się brutalna siła wielkich samców. Nikt nie chce ryzykować z takim przeciwnikiem – tym bardziej inny łabędź" - podaje organizacja ornitologiczna.
Łabędzie dobierają się w pary w wieku ok. 4 lat. Od tej pory większość par spędza życie razem.
Ptasia zdrada ma swój cel
O niewierności ptaków z perspektywy ornitologicznej w Polsce nie było wiele wiadomo do co najmniej lat 80. XX wieku. Wtedy też zaczęto mówić więcej o gatunkach poligamicznych.
W 2018 r. zespół badaczy składający się z naukowców Uniwersytetu Łódzkiego, PAN, Uniwersytetu Gdańskiego i Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy przeprowadzili testy, których wyniki potwierdziły, że poszczególne gatunki mają różne skłonności do "zdrad", tj. do posiadania potomstwa spoza pary. Okazało się, że w gniazdach kormoranów jest wiele piskląt (1/3), których ojciec nie był stałym partnerem samicy.
Zdrad samic ornitolodzy upatrują między innymi w potrzebie zróżnicowania genów oraz w uzyskaniu opieki nad pisklętami. Duża różnorodność genetyczna może mieć ogromne znaczenie przy zmieniających się warunkach środowiskowych i klimatycznych.
Samica może wybierać partnera starszego, bo długowieczność może sygnalizować, że dany osobnik przekaże takie geny potomstwu.
Z punktu widzenia samca spłodzenie jak największej liczby potomstwa - poza parą - jest równie korzystne. Niektóre badania sugerują ponadto, że u ptaków wybór partnera może być powiązany z bodźcami zapachowymi.
"Ptaki są praktyczne – wiedzą, że zróżnicowanie genów może okazać się korzystne. Parafrazując: po co stawiać wszystkie pisklęta na jedną kartę?" - podaje Jestem na pTAK!
Drobne wróblowe, takie jak potrzos, wireonek czerwonooki i nadobniczka drzewna są wymieniane przez naukowców Polskiej Akademii Nauk za przykładnych zdrajców - pisklęta z niestałymi partnerami stanowią połowę potomstwa tych ptaków.
