Nowy raport pokazuje, że zrównoważone pozyskanie biomasy to fikcja
Forest Defenders Alliance (FDA), międzynarodowa koalicja organizacji pozarządowych zajmujących się ochroną środowiska, twierdzi, że wiele elektrowni spalających biomasę drzewną i zakładów produkujących pelety drzewne w UE najprawdopodobniej wykorzystuje kłody pozyskane bezpośrednio z lasów, pomimo zapewnień o stosowaniu jako paliwa i surowca wyłącznie trocin i innych odpadów z tartaków.
Naukowcy ze Wspólnego Centrum Badawczego Komisji Europejskiej, ostrzegają, że spalanie kłód na cele energetyczne jest sprzeczne z celami UE w zakresie ochrony klimatu i ochrony przyrody.
Raport zawiera zdjęcia ponad 40 zakładów produkujących biomasę i pelety w całej Europie, które zdaje się, że wykorzystują kłody (drewno tartaczne zdatne do przeróbki w tartakach) jako paliwo i surowiec. Zdjęcia w raporcie pochodzą z różnych publicznie dostępnych źródeł, w tym z Google Maps/Earth, Google Street View, zdjęć i filmów zamieszczonych na stronach internetowych spółek oraz dokumentacji fotograficznej wykonanej na miejscu.
W raporcie zestawiono ze sobą dowody na wykorzystanie całych kłód z oświadczeniami firm, zamieszczonymi na ich stronach internetowych, dotyczącymi rodzaju wykorzystywanego przez nie surowca drzewnego. Około jedna czwarta firm podaje mylące informacje, zazwyczaj twierdząc, że wykorzystują tylko trociny i inne pozostałości z tartaków, słowem nie wspominając o kłodach.
W raporcie przeanalizowano również komunikaty firm dotyczące wpływu spalania biomasy leśnej na klimat. Pomimo jednoznacznych opinii Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu i czołowych światowych naukowców, że nieprawdą jest, że biomasa leśna jest "neutralna pod względem emisji dwutlenku węgla" lub tym bardziej przyjazna dla klimatu, 25 z firm - czyli ponad połowa - zamieszcza tego rodzaju wprowadzające w błąd informacje. Jest to rażąco sprzeczne z obecną wiedzą nauką. Twierdzenia niektórych firm o "korzyściach klimatycznych" osiągają taki poziom, że zdaniem FDA ich działalność powinna zostać skontrolowana na mocy europejskich przepisów o ochronie konsumentów.
"Deklaracje przemysłu biomasowego o zrównoważonym rozwoju można podsumować jednym słowem: fikcja" - uważa Luke Chamberlain, dyrektor ds. polityki UE w Partnership for Policy Integrity. "Skoro te zdjęcia pokazały tak wiele przypadków wykorzystywania przez przemysł biomasy całych kłód, zamiast odpadów tartaków, to szkody wyrządzone środowisku przez całą branżę muszą być o wiele większe, niż wcześniej sądzono" - dodaje.
Raport ukazuje się w momencie, gdy przywódcy UE, w tym wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Frans Timmermans, wyrażają zaniepokojenie ilością drzew spalanych w celach energetycznych i zobowiązują się do zreformowania polityki dotyczącej biomasy.
"Frans Timmermans wyraźnie chce zmniejszyć liczbę drzew spalanych w celach energetycznych, ale nie rozumie, że odpady z tartaków nie są w stanie zaspokoić nawet obecnego zapotrzebowania [przemysłu bioenergii]. Ten raport pokazuje, jak powszechne jest już spalanie całych kłód oraz pokazuje, jak ważne jest, by UE przestała wliczać spalania lasów do celów produkcji energii odnawialnej" - zauważa Fenna Swart z holenderskiej organizacji pozarządowej Clean Air Committee.
Raport z 2021 r. przygotowany przez Wspólne Centrum Badawcze Komisji Europejskiej określił spalanie kłód i większych szczątków drzewnych, powstających przy wyrębie, jako scenariusz "lose-lose" zarówno dla przyrody jak i dla klimatu. Spalanie drewna w UE emituje ponad 311 milionów ton CO2 rocznie, co jest wartością podobną do zgłoszonych emisji gazów cieplarnianych całej Polski. Pomimo tak dużych emisji, polityka UE traktuje spalanie biomasy drzewnej jako "zeroemisyjne" i pozwala państwom członkowskim na subsydiowanie spalania biomasy drzewnej. Dotacje na wszystkie rodzaje biomasy, w tym całych kłód, wynoszą około 17 mld euro rocznie.
Dowody naukowe na szkodliwość spalania biomasy leśnej na przyrodę i klimat zebrano w raporcie stowarzyszenia Pracownia na Rzecz Wszystkich Istot - Lasy do spalenia: Prawdziwa cena bioenergii (2022).
"Raport Forest Defenders Alliance (FDA) nie opisuje sytuacji Polski. Jednak w kontekście prężnie rozwijającego się u nas sektora biomasy, istnieją podejrzenia, że szkodliwe praktyki opisane w raporcie mogą mieć miejsce również w naszym kraju" - mówi Michał Kolbusz ze Stowarzyszenia Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, współautor raportu Lasy do spalenia. "Przedstawiciele przemysłu przetwórstwa drzewnego i leśnicy, zapewniają, że w naszym kraju na pewno nie spala się całych kłód, bo to nie ma sensu ekonomicznego. Polska ma być »zieloną wyspą« w Europie. Jednak polskie przepisy prawne są tak słabe i rozwodnione, że nie ma większych przeszkód, żeby spalać całe kłody. Nawet krótki research stron polskich producentów biomasy pokazuje, że surowcem do produkcji energii i pelletu nie są tylko trociny z tartaków" - dodaje Kolbusz.
