Mątwy nigdy nie zapominają. Niesamowite mózgi głowonogów
Co jadłeś tydzień temu w środę na obiad? A miesiąc temu? Gdybyś był mątwą, to byś pamiętał. W skrócie i mocnym uproszczeniu takie właśnie zadziwiające wnioski płyną z badania brytyjskich naukowców.
Okazuje się, że morskie zwierzęta mają zdolności, które zawstydziłyby najbardziej pamiętliwego człowieka.
Naukowcy wyróżniają dwa rodzaje pamięci: pamięć semantyczną, w której pamiętamy to, czego nauczyliśmy się w przeszłości, ale nie sam proces uczenia się, oraz pamięć epizodyczną, dotyczącą konkretnych wydarzeń z przeszłości. Na przykład tego, co jedliśmy na obiad 13 marca ubiegłego roku.
Nasza pamięć epizodyczna ma dość oczywiste ograniczenia i zazwyczaj pogarsza się z wiekiem. Badanie przeprowadzone przez uczonych z Uniwersytetu Cambridge pokazuje, że umysły mątew pozostają ostre jak brzytwa do późnej starości. To pierwsze odkryte przez nas zwierzę, u którego pamięć nie pogarsza się z wiekiem. Badania opublikowano w magazynie "Proceedings of the Royal Society B".
"Mątwy pamiętają, co jadły, gdzie i kiedy, i wykorzystują to do podejmowania decyzji żywieniowych w przyszłości" - mówi psycholog porównawcza Alexandra Schnell z Uniwersytetu Cambridge. "Zaskakujące jest to, że nie tracą tej zdolności z wiekiem, pomimo wykazywania innych oznak starzenia, takich jak utrata funkcji mięśni i apetytu".
Mątwy doskonale nadają się do takich badań, bo żyją tylko kilka lat. To ułatwia porównywanie tego, jak działa ich pamięć na różnych etapach ich życia.
Zespół eksperymentował z 24 mątwami zwyczajnymi (Sepia officinalis). Naukowcy karmili je i uczyli tego, kiedy i gdzie dostępne są dwa rodzaje pożywienia: krewetki trawiaste (preferowane przez mątwy) i krewetki królewskie. Testy wykazały, że mątwy doskonale zapamiętywały to, gdzie i kiedy może pojawić się preferowane przez nie jedzenie. To dowód na funkcjonowanie pamięci epizodycznej.
Ich wspomnienia się nie zacierają
Zwierzęta podzielono na dwie podgrupy. Pierwszą stanowiły zwierzęta niezupełnie dorosłe, w wieku 10-12 miesięcy. Drugą zwierzęta leciwe, liczące 22-24 miesiące. Obie grupy uczyły się równie szybko.
"Stare mątwy radziły sobie równie dobrze, a często lepiej, niż mątwy młode" - twierdzi Schnell. Naukowcy sądzą, że doskonała pamięć przydaje się mięczakom, bo w naturze nie łączą się one w pary na całe życie. Zapamiętywanie tego, z kim już miały potomstwo może im pomóc szerzej rozprzestrzeniać swoje geny.
Dowody na istnienie pamięci epizodycznej zaobserwowano u innych zwierząt, w tym szczurów i sójek, ale naukowcy twierdzą, że mątwy wyróżniają się na tle wszystkich innych zbadanych gatunków. Ich wspomnienia nie zacierają się z wiekiem.
Może to być spowodowane tym, że w przeciwieństwie do ludzi i innych kręgowców mózgi mątwy nie mają hipokampu, który jest ściśle związany z pamięcią. U mątwy zdolności do uczenia się i zapamiętywania słabną dopiero na dwa lub trzy dni przed śmiercią.
"Wyniki te sugerują, że system pamięci epizodycznej u mątwy różni się od pamięci epizodycznej u innych gatunków, przynajmniej pod względem jego rozwoju przez całe życie zwierzęcia" - piszą naukowcy w opublikowanym artykule. "To, czy ta różnica jest wynikiem innej neuroanatomii posiadanej przez mątwy, wymaga dalszych badań".
