Liście są żółte i czerwone. Dlaczego zmieniają kolor jesienią?
Oprac.: Tomasz Wróblewski
Gdy lato się kończy, natura zaskakuje przepięknym widowiskiem. Liście zmieniają kolor z soczystej zieleni na barwy czerwoną, żółtą i brązową. Zastanawiasz się, z jakiego powodu występuje to zjawisko? Dowiedz się, jakie procesy są odpowiedzialne za zmianę koloru liści.
Spis treści:
Kiedy liście zmieniają kolor?
W zależności od pogody, zmianę koloru liści można często zaobserwować już na przełomie sierpnia i września. Dni stają się coraz krótsze, temperatura się obniża, a częstotliwość opadów zwiększa się. To powoduje pierwsze "metamorfozy".
Natomiast najbardziej imponujący efekt można zaobserwować w październiku. To właśnie wtedy korony drzew mienią się mozaiką czerwieni, żółci i brązu. Dlatego właśnie jesienią popularne są np. wyprawy do gęstych lasów Bieszczad, w których buki nagradzają spacerowiczów pięknymi kolorami.
A co, jeśli zmiana koloru liści następuje podczas innych pór roku? Wówczas może niepokoić i być związana z procesem chorobowym.
- Jeśli roślina jest zaatakowana przez pasożyty lub zainfekowana, zaczyna usychać. W efekcie liście żółkną, pojawiają się odbarwienia i naloty.
- Do uszkodzenia drzewa może przyczynić się także działalność człowieka lub szkodników. Przecięte gałęzie czy wykopane korzenie to potencjalna utrata składników odżywczych.
Dlatego jeśli zaobserwuje się w swoim ogrodzie drzewo żółknące wiosną lub wczesnym latem, warto wykonać inspekcje liści i zastosować odpowiednie środki ochronne. Szybko wykryta aktywność szkodników lub choroba i wykorzystanie dobrze dobranych preparatów pozwolą na uratowanie rośliny!
Dlaczego jesienią liście zmieniają kolor i opadają z drzew?
Zastanawiasz się, jakie substancje wpływają na to, że liście żółkną?
Za zieleń jest odpowiedzialny chlorofil. To barwnik, który jest niezbędny w procesie fotosyntezy i odżywiania drzewa. To proces pochłaniania energii słonecznej i transformacji węgla oraz wody w cukry. Natomiast wraz z końcem lata roślina musi przygotować się do zimowania.
Żółknięcie liści to dla drzewa strategia przetrwania. Polega to na tym, że roślina odrzuca wszelkie zbędne elementy, tak aby wykorzystać pozyskane składniki odżywcze do zimowej wegetacji. Chlorofil ulega rozpadowi, a produktem ubocznym tego procesu jest pojawienie się antocyjanów. To barwniki, które są odpowiedzialne za żółknięcie liści, ich czerwienienie, brązowienie, a następnie za ich opadanie. Cały proces trwa około 3 miesiące, dlatego wczesną zimą drzewa mają nagie korony, pozbawione listowia.
Zatem zmiana kolorów liści jest związana z zimowaniem roślin. Dzięki niej mogą wyeliminować wszelkie elementy, które przyczyniają się do utraty składników odżywczych, wody i mogą stwarzać ryzyko wychłodzenia. Natomiast wiosną drzewa znowu obrodzą w piękne zielone liście, dopełniając tym samym naturalny cykl.
Dlaczego liście jesienią mają różne kolory?
Zastanawiasz się, od czego zależy kolor liści jesienią? Istotna jest pogoda. Najlepsze warunki do powstania mieniącego się barwami lasu to stopniowe obniżanie temperatury i umiarkowanie słoneczne dni. Natomiast w przypadku nagłego ochłodzenia i ulew, liście będą mieć mniej imponujące ubarwienie i znacznie szybciej opadną. Stąd powiedzenie "złota polska jesień" - to właśnie łagodna pogoda pozwala na obserwację pięknych żółci i czerwieni.
Ponadto znaczenie ma także sam gatunek drzewa. Dla przykładu buki często przybierają odcień żywej czerwieni. Natomiast warto wiedzieć, że nie wszystkie rośliny zmieniają barwę na jesień.
Które drzewa nie zmieniają koloru na jesień?
Czy zdarzyło Ci się zastanawiać, dlaczego nie wszystkie drzewa zmieniają kolor na jesień? Za wiecznie zielone są uważane rośliny iglaste, z wyjątkiem modrzewia. Jednak są także drzewa liściaste, które zachowują chlorofil. Świetnymi przykładami są dąb Turnera i ostrolistny.
Takie rośliny są określane zimozielonymi. Wymieniają swoje liście, natomiast jest to trudny do zauważenia proces, który odbywa się on zwykle wczesną wiosną. Takie drzewa wykazują wysoką odporność na niskie temperatury, nawet podczas wyjątkowo zimnych dni. Ze względu na takie cechy są chętnie wybierane jako ozdoba ogrodu. Pozwalają na jego ożywienie, wtedy gdy inne rośliny zimują.
Jak zatem widać, żółknięcie czy czerwienienie liści jest częścią procesu zachodzącego u większości drzew liściastych. Warto go obserwować i zachwycić się pięknem barw mieniących się jesienią.
