Trump i Musk wyrzucają, 900 osób bez pracy. Efekty odczujemy w Europie
Niemal 900 pracowników Narodowej Administracji Oceanicznej i Atmosferycznej (NOAA) zostało zwolnionych, a kilkuset kolejnych złożyło wypowiedzenia w ramach kolejnej rundy cięć w amerykańskich agencjach naukowych. Czystki dotknęły m.in. naukowców badających zmiany klimatyczne oraz kluczowe ośrodki prognozujące i monitorujące groźne huragany. Badacze przestrzegają: cięcia będą miały niszczycielskie konsekwencje dla nauki i bezpieczeństwa, nie tylko w USA.
Ok. 880 pracowników NOAA zostało w ubiegłym tygodniu zwolnionych przez administrację prezydenta Donalda Trumpa i kierowany przez Elona Muska Departament Efektywności Rządu (DOGE). Według władz decyzja dotyczy przede wszystkim pracowników zatrudnionych na okres próbny.
Kolejne cięcia w USA. Prawie 900 pracowników NOAA bez pracy
Ponad 600 kolejnych osób złożyło jednak wypowiedzenia. W efekcie agencja, która zatrudniała przed cięciami około 12 tys. osób – w tym ponad 6,7 tys. naukowców i inżynierów – traci nie tylko ludzi, ale przede wszystkim wiedzę i doświadczenie, kluczowe dla funkcjonowania systemu ostrzegania przed ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi.
NOAA to agencja odpowiadająca m.in. za amerykański system prognozowania pogody. Agencja dostarcza danych wykorzystywanych do przygotowywania lokalnych prognoz przez stanowe i prywatne serwisy pogodowe. Badacze i część amerykańskich polityków przestrzega, że utrata tak wielu specjalistów może skutkować pogorszeniem jakości ostrzeżeń o huraganach, tornadach, powodziach czy innych niebezpiecznych zjawiskach.
Eksperci przestrzegają, że dalsze cięcia personalne mogą doprowadzić do trwałego osłabienia zdolności agencji do gromadzenia i analizowania danych meteorologicznych. Daniel Swain, klimatolog z University of California, Los Angeles, zauważa w rozmowie z BBC News, że "prawie wszystkie prywatne firmy pogodowe w USA bazują na infrastrukturze, danych i modelach prognozowych dostarczanych przez NOAA".
Czym jest NOAA i dlaczego jest tak istotna?
Narodowa Administracja Oceaniczna i Atmosferyczna (NOAA) jest jednym z filarów amerykańskiego systemu naukowego. Zadania agencji obejmują nie tylko prognozowanie pogody, ale również badania klimatyczne i monitoring oceanów. Agencja, formalnie powołana w 1970 r., zatrudnia tysiące specjalistów, którzy od lat dostarczają dane kluczowe dla zrozumienia zmian klimatycznych oraz zapobiegania skutkom ekstremalnych zjawisk pogodowych.
Dzięki swojej zaawansowanej infrastrukturze obserwacyjnej, w tym satelitom, radarom, bojom i stacjom meteorologicznym, NOAA monitoruje globalne zmiany temperatur, wilgotności, ciśnienia oraz innych parametrów atmosferycznych. Te dane stanowią podstawę dla modeli pogodowych, które pomagają rządowi, instytucjom ratowniczym oraz przedsiębiorstwom podejmować decyzje w obliczu nadchodzących zagrożeń, co w konsekwencji przekłada się na ochronę życia i mienia.
Agencja odpowiada m.in. za prowadzenie Narodowego Centrum Huraganów (NHC), ośrodka, który odpowiada za prognozowanie i śledzenie tropikalnych sztormów na Atlantyku i Pacyfiku. Tylko w 2024 r. podczas sezonu huraganowego na Atlantyku odnotowano 18 sztormów, w tym 5 dużych huraganów kategorii 3 i wyższej. Cztery silne huragany, które uderzyły w USA wyrządziły zniszczenia o wartości przekraczającej miliard dolarów każdy.
Co więcej, NOAA pełni istotną rolę światowych w badaniach nad długoterminowymi zmianami klimatycznymi, dostarczając naukowcom dane niezbędne do analizy trendów, takich jak wzrost poziomu mórz czy topnienie lodowców. Dzięki temu możliwe jest podejmowanie działań adaptacyjnych oraz tworzenie strategii przeciwdziałania negatywnym skutkom globalnego ocieplenia.
Eksperci podkreślają, że stabilność finansowania i kadry naukowej NOAA jest kluczowa dla utrzymania wysokiej jakości badań, które stanowią fundament współczesnej polityki klimatycznej.
Zmiany w NOAA wpłyną m.in. na Europę
Agencja współpracuje z licznymi instytucjami międzynarodowymi oraz krajowymi, zapewniając im pełen, otwarty i darmowy dostęp do danych. Rola NOAA nie ogranicza się jedynie do granic USA. Dane i analizy dostarczane przez agencję są fundamentem globalnych systemów monitorowania klimatu, co pozwala na lepszą koordynację działań między krajami oraz organizacjami międzynarodowymi.
Współpraca ta jest kluczowa dla podejmowania decyzji dotyczących ochrony środowiska oraz adaptacji do zmieniających się warunków klimatycznych, co czyni NOAA jednym z najważniejszych graczy na scenie międzynarodowej.
Agencja współpracuje z europejskimi organizacjami, takimi jak EUMETSAT, oraz utrzymuje szereg umów dwustronnych, które gwarantują wymianę danych niezbędnych do monitorowania globalnych zmian klimatycznych. Dla europejskich instytucji badawczych i agencji meteorologicznych dane z NOAA są jednym z najistotniejszych elementów pozwalających na tworzenie prognoz i modeli klimatycznych.
Europa, która często współpracuje z USA przy międzynarodowych projektach badawczych, również może teraz odczuć spadek efektywności systemów ostrzegania przed ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi. Eksperci ostrzegają, że niedostateczne dane mogą prowadzić do strat ekonomicznych sięgających miliardów euro, a także zwiększyć ryzyko dla życia ludzkiego.
Reakcje polityków i ekspertów na masowe cięcia
Decyzja o zwolnieniach w NOAA wywołała krytykę zarówno wśród polityków, jak i środowisk naukowych. Politycy obu stron sceny politycznej podkreślają, że cięcia te nie tylko osłabiają zdolności operacyjne agencji, ale także stanowią bezpośrednie zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego. Kongresmenka Grace Meng z Nowego Jorku stwierdziła: "Dzisiaj setki pracowników NOAA, w tym ci odpowiedzialni za ostrzeganie przed katastrofami naturalnymi, otrzymały wypowiedzenia bez uzasadnienia – to niedopuszczalne".
Eksperci naukowi również nie kryją swojego oburzenia. Tom DiLiberto, były specjalista ds. kontaktów ze społeczeństwem w NOAA, określił zwolnienia jako "czystą głupotę i złośliwość". Były administrator NOAA, Rick Spinrad, ostrzega: "Cięcia personalne zagrożą jakości prognoz, szczególnie w okresie nadchodzącego sezonu huraganowego".
Reakcje społeczne są równie stanowcze. Wielu pracowników federalnych oraz przedstawicieli środowisk naukowych wyraża głęboki niepokój, że zwolnienia te są elementem szerszej polityki ograniczania roli państwa w dziedzinie nauki i ochrony środowiska.
Dr Juan Declet-Barreto z międzynarodowej organizacji Union of Concerned Scientists napisał: "Masowe zwolnienia w NOAA sygnalizują ponurą nową rzeczywistość, w której doświadczeni naukowcy będą beztrosko wyrzucani, a nauka ratująca ludzkie życie zostanie znacząco osłabiona".
Europejscy eksperci wskazują, że takie decyzje mogą osłabić globalny system obserwacji pogodowych, co w konsekwencji wpłynie na bezpieczeństwo międzynarodowe. Zwłaszcza, jeśli śladem USA pójdą kolejne kraje, które również w imię oszczędności postanowią osłabić swoje agencje odpowiadające za monitorowanie klimatu i środowiska.
