Dlaczego jest gorąco? Tak zmiany klimatu wpływają bezpośrednio na Polskę
Oprac.: Tomasz Wróblewski
Ciepłe zimy, zimne wiosny, gwałtowne burze i wichury, a potem okresy suszy. Na to wszystko narzekają rolnicy, ogrodnicy i w zasadzie niemal wszyscy. Te niepokojące zjawiska nie biorą się jednak w Polsce znikąd, a są skutkiem poważnych zmian klimatycznych. Czy można jeszcze je zatrzymać? Jak zmiany klimatu wpłyną bezpośrednio na Polskę? Zobacz, co możesz robić, by chronić klimat.
Spis treści:
Skutki zmian klimatycznych. Co się dzieje z klimatem w Polsce?
Od połowy XX w., a szczególnie w ostatnich trzech dekadach, zmiany klimatu w porównaniu Polsce postępują wyjątkowo szybko. Na takie tempo wpływają naturalne zmiany w cyrkulacji atmosfery i promieniowaniu słonecznym, ale przede wszystkim winna jest działalność człowieka.
Główne skutki zmiany klimatu w Polsce, które obserwują naukowcy to:
- łagodniejsze zimy i mniej śniegu, co spowodowane jest napływaniem ciepłego, bardziej wilgotnego powietrza znad Atlantyku w okresie zimowym,
- wzrost temperatury we wszystkich porach roku,
- mniejsza grubość pokrywy śnieżnej i krótszy czas jej zalegania,
- wzrost usłonecznienia, co oznacza więcej dni słonecznych, a mniej pochmurnych.
Zmiany klimatu wpływają i będą wpływać na wiele branż, chociażby na rolnictwo czy turystykę. Choć niektórzy mówią, że więcej słońca i wyższa temperatura to pozytywne zmiany dla rolnictwa, w rzeczywistości skutki zmian klimatycznych przyniosą więcej strat niż zysków.
Globalne ocieplenie - przyczyny
Lata 2011-2020 były najcieplejszą dekadą w historii, a średnia temperatura na świecie w 2019 r. była o 1,1°C wyższa niż przed epoką przemysłową. Globalne ocieplenie wywołane przez człowieka przyspiesza obecnie w tempie 0,2°C na 10 lat. Tak duży i szybki wzrost temperatury niesie z sobą poważne skutki dla środowiska naturalnego, a także zdrowia i życia ludzi.
Zanim zaczniemy się zastanawiać, jak temu zaradzić, przyjrzyjmy się przyczynom globalnego ocieplenia. Największy wpływ na zmianę klimatu mają gazy cieplarniane, a szczególnie: dwutlenek węgla, metan, podtlenek azotu, fluorowane gazy cieplarniane.
Ich działanie można porównać do dachu szklarni - przepuszczają energię słoneczną do środka, ale zatrzymują część tego promieniowania, co powoduje globalne ocieplenie. Skutki tego są bardzo poważne - z tych, które już obserwujemy należy wymienić chociażby powodzie, huragany czy susze.
W jaki sposób wpływamy na klimat?
Działalność człowieka jest kluczowa dla pogorszenia się klimatu i nie należy poddawać tego w wątpliwość. To człowiek i zwiększająca się produkcja i konsumpcja odpowiadają za kryzys klimatyczny, z którym się obecnie mierzymy. Jakie obszary działalności człowieka najbardziej negatywnie wpływają na środowisko?
- Spalanie węgla, ropy i gazu, w wyniku którego powstają dwutlenek węgla i podtlenek azotu.
- Wycinka lasów (wylesianie). Drzewa pochłaniają CO2 z atmosfery, co pomaga regulować klimat. Kiedy jest ich niewiele, bo są nadmiernie wycinane, zmagazynowany w nich węgiel znów trafia do atmosfery, a to przyczynia się do efektu cieplarnianego.
- Intensywna hodowla zwierząt gospodarskich - między innymi dla przemysłu mięsnego i mleczarskiego. Krowy i owce produkują duże ilości metanu podczas trawienia.
- Stosowanie nawozów azotowych, które powodują emisje tlenków azotu.
- Korzystanie z urządzeń i produktów, które wykorzystują fluorowane gazy cieplarniane (urządzenia chłodnicze, klimatyzacyjne). Mają one bardzo wysoką wydajność cieplną, aż do 23 tys. razy wyższą niż CO2.
Choć największy wpływ na klimat ma z pewnością duży przemysł, warto pamiętać, że nadmierna konsumpcja, kupowanie wielu, często niepotrzebnych rzeczy, również wpływa na zmiany klimatu. Za popytem idzie podaż, czyli po prostu produkcja.
Jak przeciwdziałać katastrofie klimatycznej?
Stosunkowo często słyszy się, że pojedynczy człowiek nie ma wpływu na poprawę klimatu, a za wszelkie zmiany odpowiedzialne są wielkie koncerny. Jest w tym trochę racji, należy pamiętać jednak, że wielkie koncerny i przedsiębiorstwa nie istniałyby, gdyby nie klienci, czyli właśnie ci wszyscy pojedynczy ludzie. Co zatem należy zrobić, by przeciwdziałać katastrofie klimatycznej? Odpowiedź jest prosta - ograniczyć, a właściwie zredukować niemal do 0 emisję gazów cieplarnianych.
Co w tej kwestii może zrobić pojedynczy mieszkaniec Ziemi?
- Ograniczyć spożycie mięsa i nabiału. Ogranicza się tym samym wydzielanie ogromnych ilości metanu do atmosfery.
- Korzystać z odnawialnych źródeł energii.
- Ograniczyć konsumpcję, czyli kupowanie ubrań, butów, zabawek, dodatków do domu, słabej jakości urządzeń, które szybko się psują.
- Wybierać drugi obieg, czyli rzeczy używane.
- Wybierać lokalne produkty (spożywcze, jak i inne), który nie musiały lecieć do Polski przez pół świata.
- Zamiast wyrzucać - naprawiać. Dzięki temu nie napędza się konsumpcji i nie generuje ogromnych ilości śmieci.
To tylko część działań, które można wprowadzić do swojej codzienności, aby mieć realny wpływ na poprawę klimatu. Choć działania jednej osoby rzeczywiście nie będą znaczyły nic dla poprawy sytuacji, skumulowane działania chociażby połowy ludności Ziemi zrobią ogromną różnicę.
