Unijne wsparcie dla ochrony żubra we wschodniej Polsce
Żubr jest jednym z najbardziej zagrożonych gatunków dużych ssaków w Europie, a Polska odgrywa kluczową rolę w zachowaniu i ochronie jego populacji. Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Białymstoku realizuje ze wsparciem Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ze środków Funduszy Europejskich projekt ukierunkowany na poprawę warunków życia żubrów oraz ograniczenie konfliktów wynikających z ich obecności na terenach rolniczych.
Projekt "Zarządzanie migracją żubra we wschodniej Polsce" otrzymał dofinansowanie z programu Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej 2021-2017 (FEPW).
Całkowita wartość przedsięwzięcia wynosi 25 950 000 zł, z czego 22 057 300 zł pochodzi z programu FEPW. Umowę o dofinansowanie projektu podpisała Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Białymstoku z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Ochrona żubra w Polsce ma wymiar zarówno lokalny, jak i międzynarodowy. W naszym kraju żyje ponad jedna czwarta światowej populacji tego gatunku, co nakłada szczególną odpowiedzialność za właściwą ochronę gatunku. Warto pamiętać, że dorosły żubr potrzebuje dziennie około 40-50 kg roślinnej masy pokarmowej, a osobniki mogą osiągać masę ciała sięgającą kilkuset kilogramów. To zwierzę stadne, którego rozproszenie poprawia wymianę genetyczną i odporność populacji.
Wsparcie NFOŚiGW z Funduszy Europejskich koncentruje się na ukierunkowaniu migracji żubrów na obszary zarządzane przez Lasy Państwowe. W ramach projektu realizowanego przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Białymstoku podnoszona jest atrakcyjność i pojemność wyżywieniowa siedlisk. W praktyce oznacza to prowadzenie zabiegów na łąkach i otwartych siedliskach - odkrzaczanie, koszenie, poprawa składu botanicznego oraz tworzenie i utrzymanie poletek żerowych. Tam, gdzie jest to zasadne, prowadzona jest także rekultywacja terenów. Dodatkowo planowane są nasadzenia i pielęgnacja starych odmian drzew owocowych, pojedynczych drzew i małych sadów, które stanowią wartościowe uzupełnienie siedliska. Zbierane z łąk i magazynowane w brogach lub stogach siano i sianokiszonki będą dystrybułowane zimą, a rozproszenie zwierząt zmniejszy presję na pola uprawne.
Ochrona żubra to nie tylko działania na rzecz jednego gatunku — to dbałość o cały ekosystem i równowagę przyrodniczą we wschodniej Polsce. Dzięki środkom Unii Europejskiej możliwe jest wprowadzenie zaawansowanych narzędzi monitoringu i zarządzania populacją, które pozwolą skuteczniej reagować na zmiany w środowisku. To przykład mądrego i długofalowego myślenia o ochronie przyrody
Unijne środki umożliwiają też zastosowanie narzędzi nowoczesnego zarządzania populacją. Fotopułapki pozwolą na monitorowanie tras migracji i szybką, celowaną reakcję na zmiany w rozmieszczeniu stad. Samicom będą zakładane obroże telemetryczne. Telemetria od lat jest uznawana za cenne narzędzie w zarządzaniu żubrami - pozwala nie tylko śledzić przemieszczanie, lecz także przeciwdziałać szkodom i planować działania wychodzące naprzeciw społecznościom lokalnym.
W projekcie przewidziano również monitoring zdrowia wszystkich populacji: badania kondycji, diagnostykę pasożytów, sekcje zwierząt padłych oraz pobieranie materiału do oceny ryzyka chorób zakaźnych, realizowane przez miejscowych lekarzy weterynarii. Tam, gdzie samo ukierunkowanie migracji okaże się niewystarczające, przewidziane są translokacje osobników do nowych, bezpiecznych siedlisk.
Projekt realizuje Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Białymstoku oraz 25 nadleśnictw, także w tych, gdzie żubrów było niewiele lub występowały jedynie pojedyncze migrujące samce. Realizacja działań w ramach projektu przyczyni się do zwiększenia powierzchni zajmowanej przez żubra w tempie przewyższającym sam wzrost liczebności populacji. W efekcie zagęszczenie zwierząt zmniejszy się, co przełoży się na poprawę ich dobrostanu.
Monitoring rozmieszczenia, telemetria, obserwacje bezpośrednie i fotopułapki pozwolą ocenić efekty prowadzonych działań. W ramach projektu przewidziano również warsztaty, konferencje i spotkania plenerowe, których celem będzie przekazywanie informacji o zakresie działań oraz budowanie akceptacji społecznej dla obecności żubrów.
Realizacja projektu rozpoczęła się 1 stycznia 2025 r. i potrwa do końca 2028 r. To cztery lata działań finansowanych w dużej części przez Unię Europejską. Rezultatem ma być trwałe zwiększenie areału zajmowanego przez żubra we wschodniej Polsce przy jednoczesnym ograniczeniu konfliktów z gospodarstwami rolnymi i poprawie kondycji populacji. Dzięki unijnym środkom możliwe jest przeprowadzenie szerokich i długoletnich działań na rzecz poprawy warunków życia żubrów oraz współistnienia ludzi i dzikiej fauny. To inwestycja w bioróżnorodność i w przyszłość europejskiego dziedzictwa przyrodniczego.
Artykuł sponsorowany
