Znaleźli dziwnego krokodyla, ale coś się nie zgadzało
Długi pysk z zębatą paszczą, nozdrza na jego czubku, mocne kończyny, ale ciało wraz z mocarnym ogonem przystosowane raczej do pływania - to przecież opis pasujący jak ulał do krokodyli. Okazuje się, że nie tylko. Zanim krokodyle ewoluowały, żyły na Ziemi zwierzęta bardzo do nich podobne. Znaleziono jedno takie w Brazylii.
Mówimy o rodzinie pradawnych gadów zwanych Proterochampsidae, które rzeczywiście niegdyś były klasyfikowane jako prymitywne krokodyle z epoki środkowego i późnego triasu (od 230 do 201 mln lat temu), a nawet przodkowie obecnych krokodyli, kajmanów, gawiali czy aligatorów. Z czasem jednak okazało się, że to nie do końca tak.
Współczesne krokodyle nalezą do archozaurów, czyli inaczej gadów naczelnych. To najbardziej zaawansowana ewolucyjnie grupa gadów, do której zalicza się pterozaury, niekiedy także dinozaury, ale również krokodyle i bardzo podobne do nich grupy jak fitozaury - zwierzęta także o wydłużonym ciele i zębatym, długim pysku.
Zwierzę odnalezione w Brazylii i cała rodzina Proterochampsidae nie była jednak fitozaurami. To jeszcze inna, mało znana grupa zwierząt, także podobnych łudząco do krokodyli.
Zwierzę wykopane w Brazylii otrzymało dość trudną do zapamiętania nazwę Retymaijychampsa beckerorum. Trudną, bo pochodzi z indiańskiego języka Guarani, w którym retyma oznacza nogę, a jiy to silny. Mamy więc "silnonogiego krokodyla", bo champsa to po grecku krokodyl.
Jego szczątki znajdowały się w Rio Grande do Sul w południowej Brazylii. To skały skrywające wiele skarbów z czasów początków mezozoiku. Tu udało się odnaleźć skamieniałości pierwszych dinozaurów, a także wielu innych zwierząt triasowych, czyli sprzed ponad 200 mln lat.
Podobne do krokodyli zwierzęta mieszkały w Brazylii
Te podobne do krokodyli zwierzęta żyły na rozlewiskach i lagunach, a budowa jego tylnej kończyny wskazuje na ścisłe podobieństwo do krokodyli, zapewne także w trybie życia tego zwierzęcia. Retymaidżychampsa musiała być gadem ziemnowodnym. Na razie mało o niej wiemy, bo kończyny to jedyne zachowane szczątki.
"To jeden z najstarszych proterochampsidów na świecie" - mówi brazylijski paleontolog Rodrigo Müller z Universidade Federal de Santa Maria, a znalezisko opisuje "Acta Palaeontologica Polonica".
Zwierzę to żyło na obszarze dzisiejszej południowej Brazylii wraz z wieloma innymi podobnymi gadami, także podobnymi do krokodyli np. Pinheirochampsa. To wskazuje, że w triasie takie gatunki występowały powszechnie i stanowiły mocny element krajobrazu triasowych rozlewisk wodnych, ważnych ziemnowodnych drapieżników.
Wszystkie proterochampsidy miało smukłe ciało krokodyli, długi pysk, aczkolwiek nieco inaczej zbudowany niż u gadów współczesnych. Ich nozdrza w formie małej, wąskiej szczeliny leżały na szczycie tego pyska, ale oczy były przesunięte ku jego przodowi. Na ich czaszce znajdował się spory grzebień kostny.
Nie tylko jaguary. Quiz o zwierzętach Ameryki Południowej, Znasz je?
