Ten ptak nie tylko nagrywa jak magnetofon. Odkryli jego nową zdolność

Lirogon wspaniały kroczy wśród ściółki australijskiego lasu na długich nogach. Ma nogi i ciało bażanta i wygląd jak on, ale nie jest kurakiem. Przedziwne, ale to jeden z największych ptaków wróblowych, krewny naszych wróbli czy sikor, tyle że ogromny. Ma wielkość bażanta, ale to złudzenie.

U lirogona wiele kwestii jest złudzeniem. Nie tylko jego wygląda, ale i złudzenie wpuszczają w maliny. Gdy lirogon wspaniały rozpościera swój niesamowity ogon podobny kształtem do litery U albo liry (stąd jego nazwa), wydaje się nierzeczywisty, napuszony i o wiele większy niż w rzeczywistości. A gdy się odezwie, człowiek jest jeszcze bardziej skołowany.

To bowiem niezrównany mistrz w naśladowaniu dźwięków. Bażańcie nogi mogą mu pod tym względem czyścić wszyscy - szpaki, gwarki, papugi, kruki i inne ptactwo uważane przez nas za nieźle kopiujące chociażby ludzką mowę. Lirogon zrobi to i tak lepiej. Australijczycy opowiadają, że gdy się idzie przez busz i usłyszy skrzeczenie papug albo śmiech kukabury, to wcale nie musi być ona. Równie dobrze to lirogon może naśladować jej głos i to w sposób mistrzowski. Jakby go nagrał na magnetofon.

Lirogony zresztą kopiują wszelkie dźwięki, które wykorzystują potem do własnych pieśni i sygnalizacji. Potrafią sprawnie odtworzyć usłyszany gdzieś dźwięk alarmu samochodowego, ryk silnika przelatującego samolotu, piłę łańcuchową drwali, nawet radio. Autor tego tekstu usłyszał od australijskich rozmówców historię o tym, jak do ich uszu w Nowej Południowej Walii dobiegł niegdyś przebój Michaela Jacksona "Billie Jean". Nieco zniekształcony, ale dało się rozpoznać melodię. To był lirogon, który posłużył się Michaelem Jacksonem w swej kompozycji dźwięków.

Jest więc lirogon mistrzem wprowadzania w błąd, prowadzenia na manowce i wpuszczania w maliny. Nikt w australijskim lesie nie robi tak innych w balona, nikt tak nie kantuje i nie czyni z innych tata wariata. A teraz okazuje się, że to nie wszystko. Jest jeszcze jedna umiejętność lirogona, która wpisuje się w ogólny trend wykiwania każdego, kto mu się nawinie.

W "Journal of Animal Ecology" można przeczytać niezwykłe wnioski naukowców Uniwersytetu La Trobe z Melbourne w Australii, którzy odkryli, że lirogony stosują jeszcze jeden, bardzo już wyrafinowany fortel. Jak czytamy, lirogon wspaniały żyjący na ziemi w wilgotnych lasach eukaliptusowych w południowo-wschodniej Australii, intensywnie modyfikuje ściółkę i warstwy gleby, aby ułatwić sobie żerowanie na bezkręgowcach.

To absolutnie przedziwne, bowiem wygląda na to, że ptak ten stosuje rozmaite techniki grabienia, przerzucania ziemi i modyfikowania gruntu pod ściółką, aby stworzyć idealną kombinację gleby i znajdującej się w niej warstw organicznych. Robi to po to, aby przyciągnąć do warstw gleby i ściółki jak najwięcej bezkręgowców, którymi się następnie żywi. "Powstaje dzięki temu pewne sprzężenie zwrotne, umożliwiające mu w zasadzie hodowlę swego pokarmu" - konkludują Australijczycy.

Obserwacje lirogonów zachowujących się w taki sposób dotyczą trzech leśnych obszarów w stanie Wiktoria w Australii: to część Parku Narodowego Dandenong Ranges; Park Narodowy Yarra Ranges oraz las Yarra. Wszędzie tam ptaki grabiły, nawoziły i pielęgnowały leśną glebę, aby doprowadzić do oryginalnej hodowli swej zdobyczy. Badania wykazały, że jego zabiegi stwarzają potencjalnym ofiarom idealne warunki i sprawiają, że pojawia się ich więcej.

Zdumieni Australijczycy mówią, że to w zasadzie jest rolnictwo. To hodowla, która w świecie zwierząt nie zdarza się często. Hodowlę praktykują owady np. mrówki, ale u kręgowców to ewenement.

Istotnie, lirogony jako ptaki wybitnie naziemne (chociaż potrafią siadać na gałęziach) często są widywane, gdy kroczą i grzebią w ściółce niczym kuraki. Teraz okazuje się, że one nie tylko szukają w ten sposób pokarmu, ale same go wytwarzają. Hodują swoją zdobycz.

Australijskie badania idą nawet o krok dalej, bowiem takie zachowanie ptaków okazuje się niezwykle korzystne dla tutejszych lasów. Lirogony prowadzą do zwiększenia bioróżnorodności i zasobów gleby, dbają o nią, dzięki czemu las i jego ściółka lepiej rosną. W dobie kryzysu klimatycznego i wielkich pożarów w Australii to może okazać się naturalnym rozwiązaniem wielu problemów - uważają naukowcy z Melbourne.