Delfiny słyszą zębami? Niezwykłe odkrycie naukowców
Opublikowane właśnie badanie anatomii delfinów sugeruje, że ich charakterystyczne "uśmiechy" skrywają tajemnicę. Naukowcy są zdania, że delfinie uzębienie może pełnić rolę anteny odbierającej fale dźwiękowe. "Nasze odkrycia wspierają hipotezę, że delfiny wykorzystują swoje uzębienie jako część zaawansowanego systemu odbioru fal akustycznych" – powiedział prowadzący badania dr Ryo Kodera.
Delfiny, najsłynniejsi przedstawiciele do grupy waleni zwanych zębowcami, od dawna fascynowały naukowców skomplikowanym układem szczęki i dużą liczbą zębów. Wielu badaczy zauważało, że te zęby nie służą do żucia pokarmu tak, jak u większości ssaków lądowych. Szpiczaste, doskonale spisują się, gdy trzeba schwytać śliską rybę, ale okazuje się, że sposób, w jaki są osadzone w szczęce może mieć ogromne znaczenie dla waleni.
Nowe badanie autorstwa Kodery, opublikowane w magazynie "The Anatomical Record", wskazuje na luźniejsze osadzenie zębów w żuchwie i wyraźnie porowatą strukturę kości wokół zębodołów delfinów. Zdaniem naukowców takie ułożenie sprzyja swobodnemu przenoszeniu drgań, które następnie mogą być przekazywane do układu słuchu zwierzęcia. Dzięki temu zęby są w stanie wychwytywać dźwięki tak, jak u nas robią to uszy. Delfiny faktycznie więc, poza uszami, słyszą… uzębieniem. .
Badacze tłumaczą, że kluczowy nerw słuchowy łączy się u delfinów z tkanką tłuszczową w żuchwie, znaną z funkcji przekazywania fal akustycznych do ucha wewnętrznego. Dr Kodera zwraca uwagę na grube wiązki włókien nerwowych zakończone receptorami czuciowymi. "Zakończenia tych nerwów przypominały struktury zbliżone do tych, jakie odnajdujemy w wibrysach, czyli wąsach ssaków lądowych" - podkreślają badacze w swojej publikacji.
Zęby delfinów pomagają w echolokacji?
Unikalny układ uzębienia delfinów może wspierać ich niezwykłe zdolności echolokacyjne, polegające na emitowaniu serii kliknięć i odbieraniu echa wracających fal dźwiękowych. Badania zespołu z Tsurumi University rzucają nowe światło na tę kwestię. Grube wiązki nerwów i porowate kości szczęki stanowią potencjalny kanał dla sygnałów akustycznych, jednak – jak mówi sam Kodera – potrzebne są dalsze eksperymenty, by ostatecznie potwierdzić, że zęby bezpośrednio wspomagają słyszenie pod wodą.
Analiza objęła żuchwy delfinów butlonosych, pręgobokich, a także szablogrzbietów waleniożernych, przy czym wzorzec porównawczy stanowiły szczęki świń domowych. Zdaniem naukowców porowata struktura kości i rozległe przestrzenie w zębodołach były u delfinów zdecydowanie bardziej widoczne niż u zwierząt lądowych.
Te anatomiczne różnice skłaniają do przypuszczenia, że uzębienie może pełnić funkcję czuciową
Naukowcy wskazują również, że delfinie nerwy w żuchwie są otoczone grubą warstwą tłuszczu, co poprawia izolację impulsów elektrycznych i może przyspieszać ich przewodzenie. Taka budowa nie była dotąd opisywana w podobnym zakresie u innych ssaków, co potwierdza tezę o unikatowym charakterze delfinich zębów.
Odkrycie ws. delfinów to potencjalnie lepsze sonary
Badania nad echolokacją waleni uzębionych mają znaczenie dla inżynierii sonarowej oraz zrozumienia procesów komunikacyjnych w środowisku wodnym. Dr Kodera mówi wprost, że "uzębienie delfinów może być inspiracją do usprawniania systemów akustycznych w podwodnych robotach".
Naukowcy planują teraz przeprowadzenie dalszych prac, które pozwolą ustalić, jak duży udział w percepcji fal dźwiękowych ma sama tkanka tłuszczowa, a jak duży przypada na zęby. Badacze przyznają, że przydadzą się testy laboratoryjne na żywych osobnikach, by zarejestrować aktywność nerwową w momencie wysyłania i odbierania kliknięć echolokacyjnych. Równie istotne wydają się obserwacje zachowań delfinów w naturalnym środowisku, gdzie liczne czynniki mogą wpływać na przetwarzanie informacji dźwiękowych.
Eksperci nie są przekonani, czy zęby pomagają delfinom słyszeć
Nie wszyscy naukowcy są jednakowo przekonani, że nowe dowody definitywnie potwierdzają tę funkcję. Prof. Philippe Blondel z University of Bath zwraca uwagę, że sam wygląd pęczków nerwów i ich masywne osadzenie nie mówią jeszcze wprost, w jaki sposób przekłada się to na zdolność odbioru dźwięku. Uczony przypomina, że konieczne są ściśle sterowane eksperymenty z wykorzystaniem precyzyjnych metod pomiaru reakcji słuchowych.
W badaniach przedstawionych w "The Anatomical Record" wyraźnie zaznaczono, że choć odkrycia są ekscytujące, należy zachować ostrożność przy wyciąganiu jednoznacznych wniosków. Autorzy wskazują, że przyszłe pomiary aktywności nerwowej w trakcie echolokacji mogą ostatecznie dowieść, czy zęby rzeczywiście pełnią wiodącą rolę w tym procesie.
W opinii wielu ekspertów, w tym dr Boesseneckera, sama możliwość, że delfinie zęby potrafią przenosić drgania do systemu słuchu, jest niezwykle ciekawa i może wpłynąć na nasze dotychczasowe spojrzenie na ewolucję ssaków morskich. Zdaniem badacza z University of California Museum of Paleontology należy uważniej przyglądać się szczękom waleni uzębionych, bo mogą one zawierać więcej nieodkrytych jeszcze tajemnic.
