Wycinki w Polsce. Codziennie z lasów wyjeżdża prawie 6 tys. ciężarówek
Mimo wzrostu lesistości działacze na rzecz przyrody alarmują, że w Polsce wycina się ok. dwa razy więcej drzew niż na początku wieku. Od lat pogarsza się stosunek ilości wycinanych drzew do rocznego przyrostu lasów. Greepeace szacuje, że obecnie jest to już około 3/4. Rządowe deklaracje mają przyczynić się do poprawy sytuacji.
"Od lat obserwujemy narastające zaniepokojenie społeczeństwa rozpędzającą się machiną destrukcji polskich lasów, w tymtych najcenniejszych, jak Puszcza Białowieska, górskie lasy w Karpatach, puszcze Świętokrzyska czy Bukowa. O ile w 2000 roku w Polsce wycięto 27,7 mln m3 drzew, to w 2022 r. było to już 44,6 mln m3" - alarmuje Greenpeace.
Sytuację tę odzwierciedlają przychody Lasów Państwowych, które w roku 2022 były rekordowe i wyniosły 15,3 mld zł (ze sprzedaży drewna 13,5 mld zł). Równocześnie na ochronę przyrody wydano ok. 0,5 proc. przychodów.
Ciężarówka z drewnem wyjeżdża z lasu do 15 sekund
5861 ciężarówek dziennie wyjeżdża z polskich lasów, czyli jedna ciężarówka co 15 sekund - szacują przyrodnicy (obliczenia zostały oparte na danych pochodzących z Banku Danych o Lasach). Średnia wielkość pozyskania drewna w 2018-2022 r. wyniosła ok. 43 mln m3. Dzięki temu można obliczyć, że dziennie w polskich lasach pozyskiwanych jest ponad 117 tys. m3 drewna. Nie można określić dokładnie, jaka to liczba drzew, ponieważ poszczególne gatunki różnią się od siebie.
W związku z analizą skali wycinki w całej Polsce zaczął pojawiać się opór zarówno przeciw konkretnym wycinkom, jak i polityce leśnej. Według mapy Lasów i Obywateli powstało w Polsce ponad 440 inicjatyw w obronie lasów. Na sytuację zareagował też obecny rząd i postanowił złożyć konkretną deklarację: 20 proc. najcenniejszych obszarów leśnych zostanie wyłączone z wycinki.
Rozmowy o lasach. Przyrodnicy i przedstawciele Lasów Państwowych
W lutym 2024 r. resort środowiska powołał Zespół do spraw wzmocnienia ochrony lasów cennych przyrodniczo i ważnych społecznie, który ma wypracować rekomendacje. Rozpoczęły się prace mające na celu wzmożoną ochronę polskich lasów.
Wiceminister Mikołaj Dorożała tłumaczył, że proces wzmocnienia ochrony lasów o szczególnych walorach przyrodniczych i społecznych musi być dobrze zaprojektowany i przeprowadzony szybko. Wiceminister zapowiadał też zwołanie ogólnopolskiej narady o lasach.
I ta już się odbyła. Pierwszy etap rozmów zakończył się końcem kwietnia 2024 r. Tematem kilkugodzinnej debaty było trwałe wyłączenie 20 proc. lasów z wycinek. Zobowiązania koalicji rządzącej zakładały właśnie trwałe wyłączenie 1/5 polskich lasów z wycinek ze względu na najwyższe wartości przyrodnicze i społeczne.
Lasy Państwowe obiecały, że wyłączą z wycinek starolasy, czyli najstarsze i najbardziej naturalne fragmenty lasów w Polsce.
Drugi wypracowany we wtorek konsensus dotyczy wyłączenia z wycinek od 1 stycznia 2025 r. proponowanych rezerwatów przyrody, zawartych na liście Klubu Przyrodników, o ile nie zostaną negatywnie zweryfikowane przez Regionalne Dyrekcje Ochrony Środowiska. Wycinki mają być też wstrzymane na obszarach części siedlisk chronionych w ramach Programu Natura 2000 i na siedliskach bagiennych.
Kwestie te są według przyrodników znaczące. Także zgodnie z danymi przekazanymi przez Polskę Europejskiej Agencji Środowiska, leśnictwo jest głównym czynnikiem ryzyka dla obszarów chronionych dyrektywą siedliskową. Pracownia narzecz Wszystkich Istot alarmuje, opierając się na danych agencji, że ponad połowa siedlich w Polsce chronionych w ramach sieci Natura 2000 znajduje się w niewłaściwym stanie ochrony.
Polska na tle Europy
Lesistość Polski wzrasta cyklicznie - wynika to z Banku Danych o Lasach. W 2022 r. wyniosła 31 proc., co odpowiada ponad 9 mln ha. Lesistość w w naszym kraju stopniowo rośnie począwszy od lat 40. XX w. "Krajowy program zwiększania lesistości", zakłada wzrost lesistości do 33 proc. w 2050 r.
Obecnie na mieszkańca Polski przypada średnio 0,24 ha lasów, a przykładowo na mieszkańca Finlandii 4,06 ha. Powierzchnia lasów w Polsce stanowi około 6 proc. powierzchni lasów Unii Europejskiej.
Największa powierzchnia lasów w Europie znajduje się w Rosji i wynosi około 809 mln ha, co stanowi 79 proc. całkowitej powierzchni lasów w Europie. Zasoby drzewne Polski wynoszą 2 645 mln m3.
Największą lesistością charakteryzuje się z kolei Europa Północna (53 proc.) oraz Rosja (49,4 proc.). Najmniejszą, Europa Południowo-Wschodnia (23 proc.). Największą zasobnością lasów charakteryzuje się Europa Środkowo-Zachodnia oraz Środkowo-Wschodnia, a najniższą Europa Południowo-Zachodnia.
