"Czarna pszczoła" była uznawana za wymarłą. Wróciła na polskie łąki
Owad uważany za wymarły zaskoczył wszystkich. Przyrodnicy z radością przyjęli fakt, że zaderzchnia fioletowa, czyli tzw. czarna pszczoła, wróciła na polskie łąki. Dlaczego czarna pszczoła jest wyjątkowa?
Od lat naukowcy i aktywiści biją na alarm - zapylacze wymierają na naszych oczach. Jeśli one zginą, będzie miało to katastrofalne skutki dla ludzkości i życia na ziemi.
Jak przypomina Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska pszczoły pełnią kluczową rolę w ekosystemie. Zapylając rośliny utrzymują w nim różnorodność biologiczną. Blisko 80 proc. roślin rozmnaża się właśnie dzięki zapylaczom. Jak wiemy rośliny są jednym z głównych surowców potrzebnym do produkcji żywności na całym świecie.
Pszczołę najczęściej kojarzymy z pszczołą miodną, czyli małą, puchatą, brązowo-żółtawą "kulką" spotykaną na kwiatach. A mamy aż 5800 gatunków pszczołowatych! Do tego można wyróżnić też krępe (i nielubiane) trzmiele czy też osy. Do najciekawszych pszczołowatych należą te ciemno ubarwione, czyli zaderzchnie.
Jak rozpoznać czarną pszczołę?
"Czarna pszczoła" jest dużym owadem - jej ciało ma aż 3,5 cm długości. Jej nazwa gatunkowa - zaderzchnia fioletowa (Xylocopa violacea) - pochodzi od połyskujących na fioletowo skrzydeł. Te z kolei pozwalają odróżnić ją od innej zaderzchni - tzw. czarnorogiej.
Czarna pszczoła to pszczoła samotnica, nie tworzy kolonii. Najczęściej zakładają gniazda w suchym drewnie. Można zaobserwować je od maja, najczęściej na kwiatach szałwii, groszku pachnącego, glicynii, robinii akacjowej, kłosowca pomarszczonego, soi warzywnej czy żmijowca zwyczajnego.
Gdzie występuje czarna pszczoła?
Zaderzchnia fioletowa, nazywana "czarną pszczołą", była uznawana za wymarłą i była wpisana do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt Ginących i Zagrożonych. Był to bardzo rzadki gatunek śródziemnomorski, na terenie dzisiejszej Polski notowany był zaledwie kilkakrotnie w latach 1868-1935. Od tego czasu nie potwierdzono jej obecności w Polsce.
Wszystko zmieniło się przez... ocieplenie klimatu. Od 2005 r. coraz częściej można spotkać zaderzchnię fioletową w Polsce, nie tylko w basenie Morza Śródziemnego. "Czarną pszczołę" zaobserwowano na terenie Wrocławia, Oławy, Poleskiego Parku Narodowego, Bieszczad Zachodnich, Miechowa i we Włoszczowie.
Pomóżmy przetrwać czarnym pszczołom
Jak możemy pomóc zapylaczom takim jak "czarna pszczoła"?
- nie usuwajmy spróchniałego drewna - zaderzchnie w nich żyją, lubią także stare drewniane domy lub płoty;
- możemy w ogrodach na wysokości 3 m zawiesić klocki wierzbowe z wywierconymi otworami;
- zasadźmy kwiaty, które lubią czarne pszczoły - do oprócz wymienionych wcześniej należą także orlik pospolity, kozibród łąkowy, cieciorka pstra oraz lebiodka pospolita, koniczyna, śliwa, głóg i kruszyna;
- jeśli zauważymy gniazdo - nie zbliżajmy się do niego - w przeciwieństwie do innych pszczół samotnic zaderzchnia fioletowa broni swego gniazda.
Od 2004 r. zaderzchnie są w Polsce pod ochroną.
Źródła: National Geographic, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
