Zakaz kopciuchów od 2024 r. Za złamanie przepisów grozi wysoka kara

Szacuje się, że w Polsce są jeszcze 3 mln kopciuchów. W związku z tym gminy, miasta i województwa uchwaliły przepisy, które zakazują ogrzewania mieszkań piecami najgorszej jakości. Są one główną przyczyną powstawania smogu. Od 1 stycznia 2024 r. zakazy weszły w życie w kilku kolejnych województwach.

Kopciuch to bezklasowe urządzenie grzewcze, które nie jest oznakowane w sposób umożliwiający identyfikację. Nie ma tabliczki znamionowej, na której są: numer seryjny, nazwa producenta, typ kotła, rodzaj wykorzystywanego paliwa, moc nominalna oraz maksymalna osiągalna temperatura. Do kopciuchów zaliczane są też piece wolnostojące, kotły, "kozy", kominki o niższych klasach (1 i 2), które nie spełniają już obowiązujących norm.

Skoro nie ma żadnych regulacji dotyczących tych pieców, to właściciele kopciuchów palą w nich czym popadnie - od opon, przez plastik, po śmieci. Bezklasowe kotły nie mają też należytych systemów filtracji, więc nawet jeśli palimy w piecu dobrym węglem, możemy zanieczyszczać powietrze. Tak powstaje smog.

Jak już zostało powiedziane, piece bezklasowe znacząco wpływają na nasze powietrze. Według danych zebranych przez Polski Alarm Smogowy emitują one ponad 94 proc. WWA (wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych) i 78 proc. pyłów zawieszonych (PM 2,5). Poza tym odpowiadają za ponad 68 proc. emisji dioksyn i furanów oraz niemal 100 proc. emisji toksycznych substancji powstających podczas spalania tworzyw sztucznych, najczęściej plastiku.

Zdecydowaną większość tzw. niskiej emisji powierzchniowej stanowią zanieczyszczenia generowane nie przez transport czy przemysł, ale właśnie przez gospodarstwa domowe.

Uchwały antysmogowe obowiązują już wybranych województwach. To nic innego jak akt prawa miejscowego, który określa, jakie rodzaje urządzeń grzewczych i paliw są dopuszczone do stosowania na danym obszarze oraz jakie są zakazane. Uchwała zawiera konkretne daty wprowadzenia ograniczeń lub zakazów, do których powinni dostosować się mieszkańcy. W uchwale jest też określona wysokość kary przyznawanej w związku z niestosowaniem się do przepisów. Osobom, które nie wymienią swoich kotłów w określonym czasie, grozi grzywna w wysokości do 5000 zł.

Co istotne - uchwały antysmogowe mogą przyjmować też pojedyncze gminy lub miasta, uczyniły to np. Warszawa, Kraków i Poznań.

W Polsce tylko dwa województwa, podlaskie oraz warmińsko-mazurskie, nie zdecydowały się na przyjęcie takich aktów prawnych.

Od 1 stycznia 2024 r. zakaz kopciuchów obowiązuje w województwach: kujawsko-pomorskim, lubuskim (w tym Zielonej Górze i Gorzowie Wielkopolskim), podkarpackim (kotły bezklasowe eksploatowane od 5 do 10 lat od daty produkcji), wielkopolskim, lubelskim i zachodniopomorskim.

Zmiany nie ominęły również mieszkańców województwa pomorskiego. W Sopocie obowiązuje zakaz ogrzewania węglem oraz drewnem. Zaś od 1 września 2024 roku w całym województwie zacznie obowiązywać zakaz dla kopciuchów lub pieców o klasie niższej niż 3.

W woj. śląskim zakaz objął kotły bezklasowe używane od 5 do 10 lat od daty produkcji.

Nakaz likwidacji pieców bezklasowych budzi coraz większe zainteresowanie dofinansowaniami i zwrotami za kupno ekologicznego ogrzewania.

Z roku na rok program Czyste Powietrze odnotowuje coraz wyższe wypłaty. We wrześniu 2023 roku było to 249,5 mln zł, podczas gdy rok wcześniej - 153 mln złotych. Dane z programu Czyste Powietrze nie uwzględniają wniosków złożonych przez banki, więc rzeczywiste kwoty są jeszcze większe.

Warto dodać, że Polska niedawno otrzymała 20 mld złotych zaliczki z programu RePowerEu, który zakłada odejście od rosyjskich paliw i więcej inwestycji w zielone technologie.

Stare piece najczęściej wymienia się na pompy ciepła. Od 2028 roku w całej Polsce nie będzie można używać kopciuchów.