Ważna zmiana od 1 października. Jak będzie działał system kaucyjny w Polsce?
System kaucyjny w Polsce, który pierwotnie miał zostać wdrożony na początku 2025 roku, ostatecznie rusza 1 października. Przesunięcie terminu dało przedsiębiorcom dodatkowe dziewięć miesięcy na przygotowanie się do nowych regulacji. Na czym polega ta rewolucyjna zmiana i dlaczego dotyczy każdego z nas? Sprawdź, co musisz wiedzieć o nowym systemie, który ma na celu ochronę środowiska i promowanie recyklingu butelek i puszek.
Spis treści:
Co to jest system kaucyjny?
System kaucyjny to mechanizm stosowany w wielu krajach europejskich w celu promowania recyklingu i ograniczenia zanieczyszczenia środowiska. Wpisuje się w założenia unijnej dyrektywy SUP (Single-Use Plastics) nakładającej na państwa członkowskie konieczność zmniejszania ilości używanych na co dzień produktów z tworzyw sztucznych.
Jest jednym ze sposobów na realizowanie obowiązków określonych w art. 9 wspomnianej regulacji. Dotyczą one konieczności zagwarantowania selektywnego gromadzenia jednorazowych opakowań po napojach na poziomie 77 proc. w 2025 r. i 90 proc. w 2029 r.
System kaucyjny w Polsce, podobnie jak w innych państwach członkowskich, ma co do zasady:
- zwiększyć świadomość społeczeństwa w zakresie ekologii i racjonalnego gospodarowania odpadami;
- zachęcić konsumentów do prawidłowego segregowania odpadów;
- zredukować ilość śmieci zalegających na składowiskach;
- wspomóc rozwój firm zajmujących się przemysłem recyklingowym.
Wprowadzenie systemu kaucyjnego w Polsce od 1 października 2025 roku to krok w stronę tworzenia gospodarki o obiegu zamkniętym oraz minimalizacji zużycia surowców czy zmniejszenia ilości odpadów produkcyjnych.
Kiedy w Polsce zacznie działać system kaucyjny?
System oparty na pobieraniu kaucji za jednorazowe opakowania działa w wybranych krajach europejskich od wielu lat. Już pod koniec XX wieku obowiązywał on w krajach Półwyspu Skandynawskiego oraz na Islandii. Na początku lat 2000. wdrożono go w Danii, Niemczech czy w Estonii. Po roku 2016 zaczęły korzystać z niego Litwa, Łotwa, Słowacja, Rumunia, Węgry czy Irlandia.
Początkowo wprowadzenie systemu kaucyjnego w Polsce zapowiadano na styczeń 2025 roku. Okazało się jednak, że producenci opakowań, sprzedawcy oraz operatorzy mający zajmować się odbiorem odpadów potrzebują nieco więcej czasu na przygotowanie się do wdrożenia nowych zasad gospodarowania odpadami. Ze względu na zgłaszane trudności organizacyjno-techniczne rząd zdecydował się więc przesunąć termin rozpoczęcia pobierania kaucji za opakowania jednorazowe o ponad pół roku.
Ostatecznie w Polsce system kaucyjny ma wejść w życie od 1 października 2025 r. Od tej pory na sklepowych półkach zaczną pojawiać się produkty ze specjalnym oznaczeniem wskazującym na objęcie ich obowiązkową kaucją. Po jego wprowadzeniu Polska będzie drugim pod względem wielkości krajem (pierwszym są Niemcy), który zdecydował się skorzystać z takiego rozwiązania.
Jak będzie działał system kaucyjny?
System kaucyjny w Polsce obejmie butelki PET o pojemności do 3 litrów, puszki metalowe o pojemności do 1 litra oraz butelki szklane przeznaczone do wielorazowego użytku o pojemności do 1,5 litra. Jeśli chodzi o zasadę jego działania, warto zapamiętać, że:
- opakowania objęte systemem kaucyjnym będą oznaczone symbolem dwóch strzałek układających się w prostokąt z napisem "kaucja" i kwotą określającą wysokość opłaty kaucyjnej;
- kaucja za butelkę PET i puszkę metalową wyniesie 50 gr, a za butelkę szklaną 1 zł;
- kaucja będzie automatycznie doliczana do ceny produktu w momencie nabijania go na kasę - możesz ją odzyskać po oddaniu opakowania;
- do zwrotu puszki lub butelki nie będzie potrzebny paragon - opakowanie oznaczone logo systemu kaucyjnego zwrócisz w dowolnym punkcie prowadzącym zbiórkę;
- zwrot opakowań będzie możliwy we wszystkich sklepach zajmujących obszar powyżej 200 m2 i w wybranych sklepach o mniejszej powierzchni;
- zbiórka puszek i butelek będzie prowadzona przez pracowników sklepów lub za pośrednictwem specjalnych automatów.
Głównym założeniem wprowadzenia systemu kaucyjnego w Polsce jest wsparcie recyklingu i zwiększenie świadomości ekologicznej Polaków. Zdaniem Ministerstwa Klimatu i Środowiska pozytywne skutki wprowadzenia opisanego powyżej mechanizmu odczuje jednak nie tylko planeta, ale również domowy budżet Polaków.
Chodzi tu zarówno o małe zastrzyki gotówki otrzymywane po zwróceniu jednorazowych opakowań do sklepu, jak i o znaczne ograniczenie kosztów gospodarowania odpadami, a co za tym idzie - ewentualną możliwość zredukowania opłat np. za wywóz śmieci.
Nie można też pominąć kwestii związanej z potencjalnym rozwojem sektora przemysłu recyklingowego na skutek wzrostu zapotrzebowania na przetwarzanie odpadów i związanego z tym powstawania nowych miejsc pracy.
Nie ma więc wątpliwości, że wprowadzenie systemu kaucyjnego to ważne wydarzenie zarówno z perspektywy ekologicznego oraz odpowiedzialnego zarządzania odpadami, jak i w kontekście rozwoju gospodarki.
Źródło: gov.pl
