Nowe nakrętki zaskoczyły Polki i Polaków. Dlaczego wywołały burzę?
Oprac.: Jacek Waśkiel
W ostatnich miesiącach w przemyśle opakowań pojawił się nowy trend dotyczący butelek napojów — mocowanie nakrętek na stałe. Zmiana jest odpowiedzią na nowe regulacje Unii Europejskiej, które zaczną obowiązywać od 1 lipca 2024. Inicjatywa ta ma na celu redukcję odpadów plastikowych, jednak budzi kontrowersje wśród wielu konsumentów. Po co są nowe nakrętki? Wyjaśniamy.
Czemu nakrętki są przyczepione do butelek na stałe?
Od 1 lipca 2024 roku na terenie Unii Europejskiej wszystkie nakrętki do butelek napojów muszą być fabrycznie przymocowane do opakowania. Ta zmiana, wynikająca z Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2019/904 dotyczącej ograniczenia użycia plastiku jednorazowego, ma na celu zmniejszenie ilości odpadów trafiających do środowiska. Jednym z głównych powodów wprowadzenia tej regulacji jest walka z zanieczyszczeniem wód. Dyrektywa SUP (Single Use Plastic) nakłada nowe obowiązki na producentów napojów w jednorazowych opakowaniach, których pojemność nie przekracza 3 litrów. Zgodnie z artykułem 14b, nakrętki i wieczka wykonane z tworzyw sztucznych muszą pozostawać przymocowane do pojemników podczas użytkowania.
Implementacja dyrektywy SUP w Unii Europejskiej przebiegała etapami, rozpoczynając od 3 lipca 2021 roku, kiedy to producenci musieli oznaczać opakowania z tworzyw sztucznych symbolem "martwego żółwia". Kolejnym krokiem było wprowadzenie 24 maja 2023 roku obowiązku prowadzenia ewidencji opakowań jednorazowego użytku i wpisu do rejestru BDO (spisu podmiotów gospodarujących odpadami), a także zakazu sprzedaży niektórych jednorazowych artykułów plastikowych, takich jak sztućce, talerzyki, kubki, mieszadełka oraz patyczki higieniczne.
1 stycznia 2024 roku nałożono na detalistów, hurtowników i przedsiębiorców gastronomicznych obowiązek pobierania opłat za jednorazowe opakowania oraz raportowania tych działań w rejestrze BDO. Od 1 lipca 2024 roku, oprócz wymogu przymocowania nakrętek do butelek, przedsiębiorcy będą musieli oferować klientom alternatywne opakowania, np. wielokrotnego użytku czy wykonane z ekologicznych materiałów.
Po co są nowe nakrętki?
Nowe regulacje dotyczące przymocowania nakrętek do butelek mają przede wszystkim na celu zmniejszenie ilości odpadów plastikowych w środowisku. Luźne nakrętki, które często gubią się i trafiają do ekosystemów wodnych, stanowią poważne zagrożenie dla życia morskiego. Komisja Europejska wskazuje, że plastik stanowi około 80% śmieci morskich na europejskich plażach, a nakrętki są jednym z najczęściej spotykanych odpadów. Mocowanie nakrętek na stałe do butelek zwiększa szanse na ich odzyskanie i recykling. Wprowadzenie tych regulacji ma również na celu edukację konsumentów na temat bardziej odpowiedzialnego podejścia do odpadów.
Zmiana ta spotkała się z różnymi reakcjami, zarówno wśród konsumentów, jak i producentów. Wiele osób wyraża niezadowolenie z powodu nowego sposobu użytkowania butelek, co wynika głównie z przyzwyczajenia do odkręcania nakrętek. Z kolei producenci napojów muszą dostosować swoje linie produkcyjne, co wiąże się z dodatkowymi kosztami.
Analiza przeprowadzona przez PricewaterhouseCoopers dla UNESDA i European Federation of Bottled Waters wskazuje, że koszty te mogą być znaczne, sięgając nawet 8,7 miliarda euro w skali całej Unii Europejskiej. Wyższe koszty produkcji związane z montowaniem nakrętek mogą zostać przeniesione na konsumentów, prowadząc do wzrostu cen napojów. Mimo tych wyzwań, jak wskazuje uzasadnienie dyrektywy SUP, inicjatywa ma na celu zapewnienie długoterminowych korzyści ekologicznych i promowanie zasad zrównoważonego rozwoju.
