Wąż Eskulapa
Wąż Eskulapa (Zamenis longissimus) to gatunek niejadowitego węża z rodziny połozowatych. Jest największym wężem żyjącym w Polsce (głównie w Bieszczadach) i w Europie Środkowej.
Wąż Eskulapa - najważniejsze informacje
Gdzie żyją węże Eskulapa?
Węże Eskulapa żyją we wschodniej i w środkowej części Europy Wschodniej oraz we Włoszech i Francji. Można je spotkać również w Azji Mniejszej i w zachodniej Azji. Występują także w Polsce.
Ich siedliska znajdują się na południu kraju, przede wszystkim w Bieszczadach. Szacuje się, że w Polsce żyje tylko od 200 wężów Eskulapa.
Siedliskiem tych zwierząt są zwykle leśne polany, doliny rzek, obrzeża lasów i dróg, a także kamieniołomy i zarośla. Pełzają one po drzewach, a niekiedy udaje się im dostać również na dachy wysokich budynków.
Co jedzą węże Eskulapa?
Węże te jedzą małe gryzonie (np. myszy) i inne niewielkie ssaki. Poszukując pożywienia, potrafią wpełznąć na drzewo, by dotrzeć do jaj i piskląt. Jedzą też mniejsze dorosłe ptaki, węże oraz bezkręgowce. Nie są jadowite, a swoje ofiary zabijają, dusząc je. Dopiero potem je połykają.
Węże Eskulapa to samotnicy. Osobniki żyjące w Polsce są aktywne od kwietnia do przełomu września i października. Kiedy nastaje jesień i robi się chłodno, zapadają w hibernację. Do wiosny mają szansę przetrwać tylko najsilniejsze i najlepiej odżywione osobniki.
Są to węże jajorodne. Podczas godów, wykonują bezkrwawe, rytualne walki. Zapłodniona samica składa od 5 do 12 jaj w ciepłym i wilgotnym miejscu. Zdarza się, że jest to kompostowniki, szczelina w murze, sterta liści, mech lub torf. Młode wykluwają się po ok. 50 dniach. Mają od ok. 20 do 30 cm długości i szybko zaczynają uczyć się polować – aby móc przygotować się na okres hibernacji.
Jak wygląda wąż Eskulapa?
Długość ciała węży Eskulapa wynosi od ok. 1 do 1,4 m. Mają oliwkowobrązowy lub brunatny grzbiet z jasnymi plamkami. Natomiast ich brzuch jest koloru żółtego lub słomkowego. Węże Eskulapa mają długie, smukłe i sprężyste ciało oraz:
- owalną, słabo oddzieloną od tułowia, niedużą głowę;
- biczykowaty, chwytny ogon;
- podwójne analne tarczki;
- tarczki brzuszne o bocznym kancie, które umożliwiają im wpełzanie np. na drzewa, ściany budynków;
- małe oczy z okrągłymi źrenicami;
- jasnożółte podgardle.
Czy węże Eskulapa są pod ochroną?
Na liście Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody te węże są klasyfikowane jako gatunek najmniejszej troski. Jednak w Polsce są krytycznie zagrożone wyginięciem i podlegają ścisłej ochronie gatunkowej. Opieka nad żyjącymi w Bieszczadach wężami jest zadaniem rezerwatu Krywe. Aby stworzyć im warunki do życia, wykasza się łąki oraz tworzy na nich pryzmy kamieni i trocin.
Liczba węży Eskulapa jest tak mała ze względu na ich bezzasadne zabijanie. Ważnym czynnikiem, który doprowadził do drastycznego ograniczenia tej populacji, jest niszczenie ich naturalnych siedlisk oraz miejsc składania jaj. Ich wrogami są też borsuki i inne łasicowate, jeże, ptaki drapieżne oraz dziki, które ryjąc w kopcach, niszczą ich gniazda.
Ciekawostki o wężu Eskulapa
- Wąż Eskulapa to jeden z dwóch gatunków węzy dusicieli występujących w Polsce.
- Nazwa tego zwierzęcia pochodzi od imienia rzymskiego boga sztuki lekarskiej – Eskulapa. Jego atrybutem była laska, wokół której był owinięty wąż. Ze względu na to, że zwierzę linieje, dawniej symbolizowało odrodzenie. Laska Asklepiosa (czyli rzymskiego Eskulapa) jest dziś symbolem medycyny.
- Największy znaleziony w Austrii wąż Eskulapa miał 225 cm długości. W polskich Bieszczadach - 161 cm.
- W warunkach hodowlanych wąż Eskulapa dożywa 30 lat.