Kraby
Kraby żyją przede wszystkim w ciepłych wodach słonych – w morzach i w oceanach. Nieliczne z nich zasiedlają ekosystemy słodkowodne. Skorupiaki, które żyją w strefie podzwrotnikowej, preferują wilgotne środowisko lądowe. Do mórz lub oceanów wracają jedynie na okres lęgowy.
Kraby - najważniejsze informacje
Kraby — występowanie i środowisko
Zwierzęta te występują niemal na całym świecie. Kraby lądowe spotyka się najczęściej w rejonach tropikalnych i subtropikalnych. Lubią też plaże, skaliste wybrzeża i namorzyny. Żyją również w Morzu Bałtyckim.
Kraby — tryb życia i zachowanie
Kraby polują zarówno na mięczaki, jak i skorupiaki. Za pomocą szczypiec rozdrabniają skorupki i muszle. Żywią się również padliną i detrytusem, czyli drobnoszczątkową, martwą materią organiczną. Niektóre z nich są roślinożercami.
Są to zwierzęta rozdzielnopłciowe. Aby zwabić partnera, wykorzystują szczypce. Zdarza się, że samce walczą między sobą o kopulację z samicą lub że wykonują tańce godowe. Samice po złożeniu jaj opiekują się nimi aż do czasu wyklucia młodych osobników. Trzymają je na pelopodiach, czyli odnóżach odwłokowych.
Aktywność krabów wzrasta wieczorem. To wtedy zaczynają polować. Skorupiaki te prowadzą wodno-lądowy tryb życia.
Kraby — anatomia
Kraby są anatomicznie przystosowane do życia na wodzie i na lądzie oraz do polowania. Mają trapezowaty, szeroki, okrągły lub kanciasty tułów pokryty przez twardy pancerz. Osiągają długość do aż 4 m, a największe osobniki mogą ważyć do 19 kg. Samce mają zwykle większe szczypce, natomiast samice są szersze i bardziej zaokrąglone w okolicach brzucha.
Kraby wyróżnia też:
- 5 par odnóży, z których pierwsza została przekształcona w szczypce służące do polowania i rozdrabniania pokarmu. Jedna z nich jest przeznaczona do podtrzymywania jaj w przypadku samic. Pozostałe to odnóża, za pomocą których skorupiaki te mogą się przemieszczać – do przodu, do tyłu lub w bok.
- krótki i wąski odwłok;
- otwór gębowy położony na brzusznej stronie ciała, przełyk oraz żołądek podzielony na dwie części;
- skrzela, które służą zarówno do wymiany gazowej (w wodzie i na lądzie), jak i do wydalania;
- nefrydia – cewkowaty, parzysty narząd wydalniczy pozwalający na usuwanie z organizmu amoniaku;
- mózg złożony z trzech płatów i rozbudowany układ nerwowy – kraby koncentrują się najlepiej spośród wszystkich skorupiaków;
- otwarty układ krwionośny i serce z 3 parami ostii;
- oczy osadzone na krótkich słupkach.
Ochrona i zagrożenia dla krabów
Niektóre gatunki krabów są zagrożone wyginięciem na skutek działalności człowieka. Za drastyczne ograniczenie ich populacji odpowiada rozwój turystyki i polowania na te skorupiaki. Narażony na wyginięcie jest m.in. krab palmowy żyjący w rejonach Oceanu Indyjskiego i na Seszelach. Aby chronić te skorupiaki przed wyginięciem, w niektórych rejonach zakazuje się polowania na zapłodnione samice.
Szacuje się, że nawet 2/3 krabów może być zagrożonych wymarciem. Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przez naukowców z Zoological Society of London oraz Michigan University narażonych na wyginięcie jest od 16 do 65% tych skorupiaków.
Ciekawostki o krabach
- Jakiej wielkości jest najmniejszych krab?
Najmniejszym znanym krabem jest Pinnotheres pisum. Ma on zaledwie kilka milimetrów szerokości i jest pasożytem żyjącym w m.in. w małżach i ostrygach.
- Czy kraby pływają?
Nie. Mimo że żyją w morzach, oceanach, a niekiedy w rzekach i jeziorach nie potrafią pływać. Za pomocą odnóży poruszają się po dnie akwenów wodnych.
- Jakie kraby najczęściej łowi człowiek?
Najczęściej odbywają się polowania na portuniki gazami. To kraby cenione przez człowieka ze względu na walory smakowe – delikatne i miękkie mięso. Stanowią one podstawę diety w niektórych rejonach świata.
- Jak zachowuje się krab po usunięciu mózgu?
Niektóre ośrodki nerwowe krabów znajdują się w brzuchu. Dlatego po usunięciu mózgu zwierzęta zachowuje kilka funkcji żyłowych – np. trawią i mogą ze sobą kopulować.
- Jak wygląda kopulacja i rozmnażanie krabów?
Aby doszło do zapłodnienia, partnerzy stykają się brzuchami. Samica przechowuje plemniki samca przez długi czas od momentu kopulacji. Są one dopiero później przemieszczane na brzuch, w miejsce pod ogonem, gdzie znajdują się jaja gotowe na zapłodnienie.
- Ile krabów bierze udział w wędrówkach do oceanów i mórz?
Bywa, że do wody zmierza jednocześnie aż 100 milionów tych skorupiaków!
- Jak gotuje się kraby?
Kraby wrzuca się żywcem do wrzącej wody. Uważa się też, że te skorupiaki nie czują przy tym bólu – choć jest to ciągle przedmiotem badań naukowców.
- Jak długo żyje krab?
Niektóre skorupiaki żyją średnio od 2 do 3 lat, jednak są też takie, które dożywają późnej starości. Krab pustelnik może przeżyć nawet do 70 lat!
