Odkryto najstarsze zamieszkałe kopce termitów. Mają ponad 30 tys. lat

Naukowcy w Republice Południowej Afryki musieli być niezwykle zdumieni, kiedy odkryli, że wciąż zamieszkane kopce termitów na terenie kraju mają ponad 30 tysięcy lat. Oznacza to, że są najstarszymi znanymi tego typu budowlami na świecie.

Datowanie radiowęglowe węgla organicznego w tych kopcach wykazało wiek od 13 tys. do 19 tys. lat, podczas gdy węglan pochodzi sprzed 34 tys. lat. To sprawia, że kopce Buffels River są najstarszymi aktywnymi kopcami termitów, które do tej pory datowano zarówno węglem organicznym, jak i nieorganicznym. 

"Wiedzieliśmy, że są stare, ale nie aż tak stare" - powiedziała dr Michele Francis, starsza wykładowczyni na wydziale gleboznawstwa na Stellenbosch University, która kierowała badaniem.

Aby sobie lepiej wyobrazić ich wiek warto zaznaczyć, że w momencie gdy powstawały po Ziemi chodziły szablozębne koty i mamuty, a duże połacie Europy i Azji były pokryte lodem. Są nawet starsze niż wiele malowideł jaskiniowych odkrytych na naszym kontynencie. Odkryto także kilka kopców skamieniałych, datowanych na miliony lat.

Niedawne datowanie radiowęglowe wykazało, że te kopce są o wiele starsze niż wszystkie znane wcześniej, a niektóre datowane są nawet na 34 000 lat – to więcej niż kultowe malowidła jaskiniowe w Europie, a nawet więcej niż ostatnie maksimum lodowcowe, kiedy to ogromne pokrywy lodowe pokryły większą część półkuli północnej”.

---

Nic dziwnego, że naukowcy są podekscytowani, dotychczas najstarsze kopce (znalezione w Brazylii) datowano na "zaledwie" 4 tysiące lat. Dr Francis wskazała, że istniejące dowody potwierdzają, że termitowa wersja "kompleksu mieszkalnego" jest stale zamieszkała przez kolonie tych owadów.

Kopce termitów ją charakterystycznym elementem krajobrazu regionu Namaqualand, rozciągającego się w RPA i Namibii wzdłuż atlantyckiego wybrzeża na długości blisko 1 tys. km. Nikt jednak nie podejrzewał ich wieku, dopóki próbki nie zostały zabrane przez Węgierskich badaczy w celu wykonania datowania radiowęglowego.

"Ludzie nie wiedzą, że zachowały się tam wyjątkowe, starożytne krajobrazy" - powiedział Francis.

Zazwyczaj na zdjęciach kopce widoczne są jako wysokie słupy lub bardziej rozbudowane konstrukcje wyglądające jak kilka sklejonych słupów, o wysokości przekraczających nawet 4,5 metra, ale stosunkowo niewielkiej szerokości. Niektóre z większych kopców, znanych lokalnie jako "heuweltjies", co oznacza "małe pagórki" w języku afrikaans, mierzą około 30 metrów szerokości.

Oprócz poznania wieku termitier naukowcy dzięki badaniom uzyskali także możliwość wglądu w zmiany klimatu na tym obszarze. Okazało się, że w momencie budowy kopców Namaqualand był o wiele bardziej wilgotnym miejscem.

Choć owady te często postrzegane są jako szkodniki niszczące budynki i konstrukcje, co skutkuje znacznymi stratami finansowymi, do w środowisku odgrywają niezwykle istotną rolę. Zbierając fragmenty drewna magazynują go głęboko w glebie, czym dokładają małą cegiełkę w kompensowaniu zmian klimatycznych poprzez redukcję ilości węgla emitowanego do atmosfery. Ich działalność jest także korzystna dla gleby, na kopcach termitów rosną masy polnych kwiatów, nawet w miejscach, w których pada mało deszczu.

Źródła: Stellenbosch University, abcnews