Największy europejski nietoperz to łowca. Pożera ptaki w powietrzu
Badacze potwierdzili, że największy europejski nietoperz, borowiec olbrzymi (Nyctalus lasiopterus), chwyta ptaki w locie, zabija je i zjada bez lądowania. Odkrycie, opublikowane w Nature, kończy trwającą dwie dekady naukową debatę o niezwykłych nawykach drapieżnych nietoperzy.
W skrócie
- Borowiec olbrzymi, największy europejski nietoperz, potrafi upolować i pożerać ptaki w powietrzu bez lądowania.
- Przełomowe badanie z użyciem miniaturowych plecaków badawczych potwierdziło długo podejrzewane drapieżne zachowania tego gatunku.
- Borowiec olbrzymi jest gatunkiem zagrożonym wyginięciem z powodu utraty siedlisk, mimo swojej niezwykłej skuteczności jako powietrzny drapieżnik.
- Więcej podobnych informacji znajdziesz na stronie głównej serwisu
W europejskim świecie nietoperzy nie ma większego drapieżnika niż borowiec olbrzymi. To gatunek o rozpiętości skrzydeł sięgającej 45 centymetrów i jednej z najbardziej niezwykłych diet wśród ssaków latających. W przeciwieństwie do innych nietoperzy, które żywią się owadami, borowiec potrafi upolować małego ptaka - nawet takiego, który waży połowę jego masy.
Gatunek ten jest coraz rzadszy. Według Czerwonej Listy IUCN uznawany jest za zagrożony wyginięciem, głównie z powodu wylesiania i utraty siedlisk. Od lat bada go zespół kierowany przez Carlosa Ibáñeza z hiszpańskiej Stacji Biologicznej Doñana w Sewilli.
"Od dawna znajdowaliśmy pióra w odchodach borowców i podejrzewaliśmy, że żywią się ptakami, ale brakowało twardego dowodu" - wyjaśnia Ibáñez.
Nietoperze z plecakami badawczymi
Przełom przyniosły miniaturowe urządzenia badawcze - tzw. "plecaki" wyposażone w czujniki ruchu, wysokości, przyspieszenia oraz mikrofony rejestrujące dźwięki echolokacji. Naukowcy schwytali dwa dzikie borowce, założyli im lekkie nadajniki i wypuścili z powrotem na wolność.
Wkrótce potem udało się zarejestrować sceny niczym z horroru. Nietoperze patrolowały niebo na wysokości ponad 800 metrów, po czym dostrzegały ptaka pod sobą, zniżały lot i gwałtownie przyspieszały, wykonując atak z prędkością kilkudziesięciu kilometrów na godzinę. W trakcie pościgu emitowały serię echolokacyjnych "strzałów" - dźwięków, których ptaki nie są w stanie usłyszeć.
Jeden z nietoperzy przerwał atak po pół minuty, ale drugi dopadł swoją ofiarę po trzech minutach pogoni, tuż nad ziemią. Zarejestrowano 21 pisków przerażonego ptaka, a następnie 23 minuty odgłosów przeżuwania - dowód, że borowiec nie tylko zabija, lecz także pożera ofiarę w locie. Na ziemi pod miejscem zdarzenia badacze znaleźli oderwane skrzydła śpiewaka.
Drapieżnik w powietrzu
Analiza danych potwierdziła, że borowiec zabija ofiarę ugryzieniem, a następnie odgryza skrzydła i kończyny, by zmniejszyć opór powietrza i masę zdobyczy. Do jedzenia wykorzystuje błonę między tylnymi nogami, rozciągając ją jak worek, w którym trzyma rozczłonkowanego ptaka.
"To fascynujące, że nietoperze potrafią nie tylko złapać ptaka, ale też go zabić i zjeść w powietrzu" - mówi współautorka badania, Laura Stidsholt z Uniwersytetu w Aarhus. "To tak, jakbym ja miała upolować i zjeść 35-kilogramowe zwierzę, biegnąc."
Naukowcy podkreślają, że takie zachowania są niezwykle rzadkie. Choć większość nietoperzy żywi się owadami, borowiec olbrzymi należy do zaledwie kilku gatunków na świecie, które regularnie polują na ptaki śpiewające.
Makabryczne, ale naturalne
"To budzi współczucie wobec ofiary, ale jest częścią natury" - przyznaje badaczka Elena Tena, jedna z autorek publikacji. "Wiedzieliśmy, że zarejestrowaliśmy coś wyjątkowego. Musiałam odsłuchać nagranie kilka razy, by naprawdę zrozumieć, co się wydarzyło."
Nowe dane pozwolą lepiej zrozumieć potrzeby i zachowania tych nietoperzy, co może pomóc w ich ochronie. Gatunek, choć budzi grozę swoimi zwyczajami, jest poważnie zagrożony - nie przez własną drapieżność, lecz przez zanik lasów, w których odpoczywa po nocnych łowach.
