Szympansy budują zdania. Małpy potrafią tworzyć nowe znaczenia
Język szympansów jest bardziej złożony, niż sądziliśmy. Szwajcarscy naukowcy ustalili, że zwierzęta łączą pojedyncze zawołania w długie struktury przypominające zdania, które pozwalają im przekazywać zupełnie nowe informacje. Badacze twierdzą, że oznacza to, że nasze własne zdolności językowe mogą mieć starożytne, ewolucyjne źródła.
Kluczową cechą ludzkiego języka jest nasza zdolność łączenia słów w większe frazy, których znaczenie jest powiązane ze znaczeniami wszystkich części składowych - czyli, na przykład, zdania, których znaczenie wynika ze znaczeń składających się na nie słów. Skąd wzięła się ta umiejętność i jak się rozwinęła, jest jednak mniej jasne.
Wiadomo, że szympansy, nasi najbliżsi żyjący krewni, wykorzystują wiele różnych wokalizacji, które są kluczowe dla ich życia społecznego. W pewnych okolicznościach ich zawołania są łączone w długie sekwencje. Przeprowadzając staranne, kontrolowane eksperymenty na dzikich szympansach w Ugandzie, naukowcy z Uniwersytetu w Zurychu (UZH) wykazali, że znaczenie tych “zdań" jest doskonale zrozumiałe dla wszystkich zwierząt i nie jest przypadkowe.
Razem raźniej
"Szympansy wydają z siebie "pohukiwania alarmowe" gdy są zaskoczone, i "szczekają", gdy szukają wsparcia w walce czy na powołaniu" - mówi Maël Leroux, doktor habilitowany na Wydziale Nauk o Językach Porównawczych UZH, który kierował badaniem. "Nasze obserwacje behawioralne sugerują, że szympansy łączą te wezwania, gdy są narażone na zagrożenie, w przezwyciężeniu którego mogłoby pomóc wsparcie innych członków stada, na przykład podczas spotkania z wężem, ale do tej pory brakowało weryfikacji eksperymentalnej tego założenia".
Naukowcy zaprezentowali więc szympansom modele węży i byli w stanie w ten sposób sprowokować je do wydawania kombinacji wezwań. Inne szympansy reagowały silniej na odtwarzanie kombinacji niż na samo pohukiwanie czy szczeknięcia. "Ma to sens, ponieważ zagrożenie, które wymaga wsparcia innych członków stada jest zazwyczaj czymś nagłym. Pokazuje też, że słuchające szympansy łączą znaczenia poszczególnych dźwięków w większą całość" dodaje współautor badania i profesor UZH Simon Townsend.
Ważną implikacją nowych odkryć jest to, że wydają się wskazywać na głębokie, ewolucyjne korzenie naszego własnego języka. "Ostatni wspólny przodek ludzi i szympansów żył około 6 mln lat temu. Nasze dane wskazują zatem, że zdolność do łączenia znaczących wokalizacji w dłuższe ciągi ma co najmniej 6 milionów lat, jeśli nie więcej", mówi Townsend. "Te dane dają intrygujący wgląd w ewolucyjne źródła języka" dodaje Leroux.
