Sahara nie zawsze była pustynią. Zaskakujące odkrycie naukowców
W przeszłości na Saharze pojawiały się wilgotne okresy, które powodowały, że obszar Afryki Północnej obecnie kojarzony z pustynią, zazieleniał się. Za taki obrót sprawy odpowiedzialne były zmiany orbity Ziemi wokół Słońca.
partner merytoryczny
Do tej pory naukowcy zebrali szereg dowodów sugerujących, że Sahara była przez pewne historyczne okresy obszarem wilgotnym i porośniętym przez rośliny. W tamtych czasach istniały tam rzeki, jeziora i mokradła, wokół których żyły m.in. hipopotamy.
Jak wskazują wcześniejsze badania, zielona Sahara mogła mieć kluczowe znaczenie w rozprzestrzenianiu się na cały świat różnych gatunków zwierząt oraz wczesnych ludzi.
Badacze uważają, że wilgotne czasy w Afryce Północnej były spowodowane zmianami warunków orbitalnych Ziemi, w szczególności precesji orbitalnej naszej planety.
Jak podaje portal Phys.org: "Precesja odnosi się do tego, jak Ziemia chwieje się wokół własnej osi, co wpływa na sezonowość (tj. kontrast sezonowy) w cyklu około 21 000 lat". Zmiany zachodzące podczas tego zjawiska powodują zmiany w ilości energii, która otrzymywana jest przez Błękitną Planetę w różnych porach roku. Z kolei to wpływa na rozprzestrzenianie się roślinności w poszczególnych obszarach globu.
W przeszłości Sahara była porośnięta przez rośliny
Do tej pory dla naukowców barierą nie do pokonania był brak możliwości symulowania w modelach klimatycznych amplitudy wilgotnych okresów. Skutkowało to nierozpoznaniem mechanizmów, które napędzały te procesy. Jednakże teraz, pierwszy raz w historii, badaczom udało się wymodelować historyczne okresy "zazielenienia" Sahary.
Cykliczne przekształcanie Sahary w ekosystemy sawannowe i leśne to jedna z najbardziej niezwykłych zmian środowiskowych na naszej planecie.
"Nasze badanie jest jednym z pierwszych badań modelowania klimatu, które symuluje afrykańskie okresy wilgotne o wielkości porównywalnej do tego, co wskazują obserwacje paleoklimatyczne, ujawniając, dlaczego i kiedy te zdarzenia miały miejsce" - dodaje naukowiec.
Badacze dowiedzieli się, że wilgotne okresy na Saharze pojawiały się cyklicznie co 21 000 lat i były zależne od zmian precesji orbitalnej Ziemi.
Zmiany te powodowały tworzenie się cieplejszego lata, co z kolei skutkowało "pobudzeniem" zachodnioafrykańskiego systemu monsunowego, który zwiększał ilość opadów w regionie. Większy poziom wilgotności sprzyjał w rozprzestrzenianiu się roślin.
Ciekawym odkrytym faktem jest to, że podczas epok lodowcowych, w których olbrzymia część lądów była pokryta lodem, wilgotne okresy się nie pojawiały. Naukowcy sugerują, że pokrywa lodowa skutecznie chłodziła atmosferę i tłumiła działanie afrykańskiego systemu monsunowego.
"Jesteśmy naprawdę podekscytowani wynikami. Tradycyjnie modele klimatyczne miały trudności z przedstawieniem zakresu "zazielenienia" Sahary. Nasz zmieniony model z powodzeniem reprezentuje przeszłe zmiany, a także daje nam pewność co do ich zdolności do zrozumienia przyszłych zmian" - powiedział prof. Paul Valdes z Uniwersytetu w Bristolu.
Sahara mówi nam dużo o klimacie Ziemi
Region Sahary jest rodzajem bramy kontrolującej rozprzestrzenianie się gatunków między Afryką Północną i Subsaharyjską, a także na kontynencie i poza nim.
"Brama była otwarta, gdy Sahara była zielona i zamknięta, gdy panowały pustynie. Ta zamiana faz wilgotnych i suchych miała poważne konsekwencje dla rozprzestrzeniania się i ewolucji gatunków w Afryce. Nasza zdolność do modelowania północnoafrykańskich okresów wilgotnych jest dużym osiągnięciem i oznacza, że jesteśmy teraz w stanie lepiej modelować rozmieszczenie ludzi i zrozumieć ewolucję naszego rodzaju w Afryce" - mówi naukowczyni.
Wyniki badań zostały opublikowane w czasopiśmie naukowym Nature Communications.
