Są dużo zdrowsze niż amerykańskie. Z tymi w Tatrach pojawił się problem
Niegdyś uważano, że owoce borówki bagiennej mogą powodować odurzenie. Są bombą witaminową, ale nie smakują tak dobrze jak polska czernica. Bagienną odmianę upodobał sobie natomiast motyl modraszek. Wszystkie gatunki polskich borówek zasługują na uwagę. Są jednak odmiany, które mogą być zagrożone.
W Polsce dziko występuje kilka gatunków borówek: brusznica, czernica, bagienna i halna, pośrednia oraz żurawina błotna. Rozpowszechniona jest także uprawa obcej borówki wysokiej (amerykańskiej) i żurawiny wielkoowocowej. Na świecie jest ok. 500 gatunków tych roślin z rodziny wrzosowatych.
Borówka czarna, czyli jagoda czernica
Borówka czarna (czernica) jest najpospolitszą borówką występującą w kraju, a na dodatek jedną z najzdrowszych. Znamy je jako jagody leśne lub po prostu jagody, choć w botanice to określenie ma dużo szersze znaczenie.
Owoce borówki czarnej mają o wiele więcej dobroczynnych właściwości niż np. słodkie borówki amerykańskie.
Czernica rośnie niemal w całym kraju; na nizinach i terenach górzystych - w runie różnych typów borów i lasów, w tzw. borówczyskach, w górach powyżej górnej granicy lasu i na polanach, a nawet na pastwiskach. Borówka czernica nie jest uznana za gatunek zagrożony i nie podlega w naszym kraju ochronie gatunkowej.
Borówka halna jest najrzadsza, w Polsce występuje w Tatrach. Rośnie od piętra kosodrzewiny w murawach naskalnych i szczelinach skał. Owoce mają jasny miąższ, a roślinę można poznać po charakterystycznych odwrotnie jajowatych liściach.
Żurawina błotna rośnie najczęściej na torfowiskach wysokich i przejściowych i w borach bagiennych. Największe skupiska rośliny znajdują się na Pomorzu, Lubelszczyźnie, Roztoczu, w północno-wschodniej Polsce i na wyżynach. Żurawinę można pomylić z naszą czerwoną jagodą.
Czerwone jagody borówki brusznicy
Brusznicę można pomylić z żurawiną. Nic dziwnego, bo obie rośliny należą do tego samego rzędu, rodzaju (borówka) i rodziny. Różnią się jednak nasyceniem barwy i kształtu owoców.
Borówka brusznica kwitnie od maja do lipca. Ma przepiękne zwisające dzwonkowate kwiaty, na ich miejscu za jakiś czas pojawią się czerwone owoce o wysokiej wartości odżywczej, nie tylko docenionej przez zwierzęta.
Owoce mają smak gorzko-kwaskowaty i pojawiają się zazwyczaj końcem lipca lub w sierpniu. Niemal cała roślina jest powszechnie uznawana za leczniczą, lecz w odpowiedniej dawce, zgodnie z tezą Paracelsusa, "wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną, bo to dawka czyni truciznę". Paracelsus zresztą wzmiankował o korzyściach, jakie niesie za sobą spożywanie borówek.
Brusznica należy do roślin wiecznie zielonych, czyli inaczej zimozielonych. Takie gatunki nie zrzucają liści na zimę. Inne przykłady takich roślin z polskich lasów to barwinek, bluszcz pospolity, jemioła i prawie wszystkie rośliny iglaste.
Brusznicy można szukać na wrzosowiskach, pastwiskach, piaskach i skałach, siedliskach kserotermicznych i torfowiskach i oczywiście w górach.
Górskie borówki jeszcze się nie zazieleniły
Zmiana klimatu ma wpływ na roślinność świata - wydłuża się okres wegetacyjny, zmieniają się cykle rozwojowe, wzrastają lub maleją plony, pojawiają się nowe gatunki, a inne powoli się przesuwają lub znikają.
Słowacki Tatrzański Park Narodowy (TANAP) poinformował, że zmiana klimatu dotyka również borówkę. Mało śnieżna zima i susza prawdopodobnie wpłynęły na opóźnienie zielenienia krzaczków. Istotnym czynnikiem umożliwiającym przetrwanie zimy jest okrywa śnieżna. A w ostatnich latach w niektórych miejscach w Tatrach jej brakowało.
Istnieje też inne prawdopodobieństwo: w Tatrach może rozwijać się grzyb obcego pochodzenia. A jeżeli owoce się nie pojawiają w wielu częściach gór, to zmniejszy się ilość pożywienia dla zwierząt.
Co innego na nizinach lub wyżynach, w tych obszarach obserwować można obecnie niepohamowany wybuch zieleni na wrzosowiskach.
