Rzeka Ganges zmieniła bieg. Tajemnicze zjawisko przybrało rekordową skalę
Po potężnym trzęsieniu ziemi 2,5 tys. lat temu rzeka Ganges niespodziewanie zmieniła swój bieg, poważnie zaskakując ówczesnych mieszkańców regionu. Kataklizm spowodował spore zmiany w lokalnym ekosystemie. Jak się okazuje, ryzyko powtórki z historii jest całkiem spore.
Wydarzenie, które dotknęło Ganges 2,5 tys. lat temu to tzw. awulsja. Jest to zjawisko, które objawia się gwałtownym opuszczeniem przez rzekę swojego koryta i uformowaniem nowego. Zwykle są to jednak zdarzenia na znacznie mniejszą skalę niż to, które miało miejsce w delcie Gangesu 500 lat przed naszą erą.
Zdaniem Michaela Stecklera z Obserwatorium Ziemi Lamont-Doherty - nigdy wcześniej nie odkryto śladów tak ogromnej awulsji. Do tej pory sądzono, że wielkie rzeki nie są narażone na tak drastyczne efekty aktywności sejsmicznej.
Według naukowca awulsja doprowadziła do ogromnej powodzi, która zalała całą deltę Gangesu i spowodowała potężne zagrożenie dla wszystkich jej mieszkańców.
W jaki sposób naukowcy odkryli przyczyny zmiany toru rzeki?
Podczas prac geologicznych około 100 kilometrów na południe od stolicy Bangladeszu zespół badaczy z Uniwersytetu w Wageningen odkrył coś nietypowego. Warstwy jasnego piasku znajdowały się pomiędzy pokładami błota ze świeżo rozkopanego stawu. Są to tzw. sejsmity, które sygnalizują aktywność sejsmiczną w regionie.
Dalsze badania sejsmitów pokazały, że uformowały się one około 2,5 tys. lat temu, czyli dokładnie w okresie, kiedy stare koryto rzeki zostało opuszczone i zasypane. Podobne ślady znaleziono także w dalszym ciągu biegu rzeki. Stąd wywnioskowali, że w delcie Gangesu doszło do awulsji na niespotykaną dotąd skalę.
Naukowcy uznają, że ówczesne trzęsienie ziemi musiało mieć magnitudę między 7, a 8 stopni w skali Richtera. Prawdopodobne źródła trzęsienia to strefa subdukcji na południu i wschodzie od delty Gangesu oraz Himalaje. Obie z tych stref są zdolne do wytworzenia silnych trzęsień ziemi w przyszłości.
Ganges może powtórzyć swój wyczyn sprzed 2,5 tys. lat
Badania geologiczne mówią jasno - w razie wystąpienia silnego trzęsienia ziemi ponowna zmiana biegu rzeki Ganges jest wciąż prawdopodobna.
Obszar delty rzeki Ganges, który w razie trzęsienia ziemi może całkowicie zmienić swój krajobraz leży w Bangladeszu - jednym z najgęściej zaludnionych krajów na świecie. W jej okolicy mieszka ponad 140 milionów osób.
Ganges nie jest jednak jedyną rzeką zagrożoną tym zjawiskiem. Praktycznie wszystkie rzeki, które posiadają delty w obszarach aktywnych sejsmicznie mogą paść ofiarami awulsji. Mowa tutaj między innymi o chińskiej Huang-He nazywanej także Żółtą Rzeką, najdłuższej rzece Mjanmy - Irawadi, a nawet biblijnej rzece Jordan i wielu rzekom z terytorium zachodniego wybrzeża USA.
