Nie wszędzie możesz zbierać grzyby. Gdzie jest zakaz?

W polskich lasach możesz legalnie zbierać grzyby - i to w dowolnej ilości. Jednak od tej zasady są wyjątki. Są miejsca, w których grzybobranie jest surowo zabronione. Są też grzyby, których nie można zbierać - i to nie dlatego, że są trujące.

Za zbieranie grzybów można dostać mandat!

Zbieranie grzybów może kosztować cię nawet 5000 zł. Taką karę otrzymasz, jeżeli będziesz wkładać do swojego koszyka gatunki zagrożone. W Polsce jest ich aż 232 i należą do nich również grzyby jadalne. Pocieszeniem jest, że i tak możesz poznać ich smak. Rosną one także w warunkach hodowlanych i bywają dostępne w sklepach.

Jadalne grzyby objęte w Polsce ochroną to m.in.:

• podpieńka torfowiskowa - to mały grzyb z trzonem o wysokości 6 cm. Jego kapelusz jest jasnobrązowy z różowymi przebarwieniami. Blaszki podpieńki torfowiskowej są białe, a u starszych okazów różowawe. Natomiast jej miąższ jest przezroczysty i bezzapachowy;
• boczniak mikołajkowy - jest smaczny oraz ma gruby i mięsisty trzon. Jego blaszki są ułożone daleko od siebie - u młodych okazów są białe, a u starszych żółtoszare. Kapelusz grzyba jest okrągły, matowy, jasnobrązowy i ma średnicę od 4 do 10 cm;
• borowik żółtobrązowy - zgodnie z jego nazwą jego kapelusz może być żółtobrązowy, ale też czerwonobrązowy do jasnobrązowego. Ma on średnicę od 7 do aż 20 cm. Jego powierzchnia jest matowa, aksamitna w dotyku, a z wiekiem może pękać. Miąższ grzyba ma słaby zapach i przyjemny smak. Może być biały lub jasnożółty;
• trufla wgłębiona - to grzyb symbiotyczny współżyjący z dębami, grabami, leszczynami i bukami. Ten gatunek należy do trufli o najintensywniejszym i przyjemny aromacie - odpowiada za to jego miąższ. Owocnik (kapelusz) grzyba rośnie pod ziemią, jest czarny oraz ma charakterystyczne wgłębienie i średnicę 3 cm;
• sarniak świerkowy - jego kapelusz może mieć do aż 24 cm średnicy. Jest gęsto pokryty łuskami w ciemnym odcieniu. Trzon tego grzyba jest początkowo biały, jednak z czasem brązowieje. Natomiast jego miąższ jest suchy, smaczny i ma przyjemny, korzenny zapach.

Możesz zapłacić 500 zł, jeśli zbierając grzyby w lesie, wejdziesz na obszar objęty zakazem wstępu lub podlegający specjalnej ochronie.

Nigdy nie wybieraj się na grzybobranie do rezerwatu lub parku narodowego - w tych miejscach jest ono surowo zabronione. Nie wolno ci także wchodzić na teren poligonów wojskowych, upraw leśnych do 4 m wysokości, ostoi zwierząt, powierzchni doświadczalnych, drzewostanów nasiennych, źródlisk rzek i potoków oraz obszarów zagrożonych erozją.

Czy zbieranie grzybów jest legalne na terenie całej Europy? W Polsce i w Skandynawii można legalnie zbierać grzyby oraz nie ma co do tego żadnych ograniczeń (za wyjątkiem zasad dotyczących gatunków i terenów chronionych). Takiej możliwości nie ma wielu mieszkańców Europy.

Zakaz zbierania grzybów obowiązuje na przykład w Belgii. To samo dotyczy Holandii, gdzie nie można ich zbierać, gdyż stanowią własność królowej. W Niemczech podczas jednego grzybobrania można zebrać od 1 do 2 kg tych leśnych przysmaków - w zależności od landu. Natomiast w Wielkiej Brytanii można wynieść z lasu 1,5 kg grzybów.  

Włosi wprowadzili legitymację grzybiarza. To dokument, którego wyrobienie kosztuje kilkadziesiąt euro. Grzyby w tym kraju mogą zbierać wyłącznie osoby mające taką legitymację. We Francji grzybiarzy obowiązują nie tylko limity ilościowe. W francuskich lasach grzyby można zbierać, ścinając je wyłącznie za pomocą nożyka (nie wolno ich wyrywać). Zgodnie z przepisami należy potem wkładać je do wiklinowego koszyka. Ma to umożliwić dalsze rozprzestrzenianie się grzybni, co sprzyja rozwojowi nowych grzybów.

Polskich grzybiarzy nie musi martwić ani zakaz zbierania grzybów, ani brak lasów, w których można spotkać je niemal na każdym kroku. To m.in. dlatego grzybobrania cieszą się taką popularnością wśród Polaków.

Gdzie najczęściej rosną grzyby? Grzyby lubią ciepłe, zacienione stanowiska i najlepiej takie znajdujące się z dala od dróg. Oprócz tego poszczególne gatunki mają własne preferencje co do miejsca występowania. I tak np. maślaki można znaleźć najczęściej w trawach, w lasach iglastych i zwłaszcza pod modrzewiami. Natomiast podgrzybki rosną w lasach sosnowych, liściastych i mieszanych. Amatorzy koźlarzy powinni szukać ich pod brzozami, topolami, osikami i grabami. Borowik - czyli król grzybów - rośnie w pobliżu świerków, jodeł, buków i dębów. 

Po ulewie leśnych "łupów" szukaj w suchych i ciepłych miejscach. Natomiast jeśli chcesz znaleźć je w rzadkim lesie, to pamiętaj, że prawdopodobnie będą one rosły przy drzewach od strony północnej. Jeśli liczysz na koszyk pełen grzybów, to szukaj ich po pełni księżyca, po obfitym deszczu, w połowie lata i jesienią.

Zakaz zbierania grzybów w parkach narodowych czy rezerwatach nie powinien zniechęcać grzybiarzy. W każdym polskim województwie są i takie lasy, w których jest szczególnie dużo borowików, podgrzybków czy maślaków. Jednak to, gdzie się one pojawiają, warto śledzić na bieżąco. Można do tego wykorzystać np. aplikację internetową stworzoną przez Studenckie Koła Naukowe Geoinformatyków "GeoIT" oraz "Mikron" z UMCS.

Uważa się jednak, że najbogatsze w grzyby są: 

• bieszczadzkie lasy, 
• Puszcza Knyszyńska, 
• Puszcza Notecka, 
• Puszcza Bukowa, 
• Bory Tucholskie, 
• Bory Dolnośląskie. 

Podgrzybki, borowiki, maślaki czy koźlarze są od lat składnikiem dań polskiej kuchni. Jeżeli i ty lubisz zarówno grzybobranie, jak i zaprawianie czy suszenie grzybów, śmiało szukaj ich w lasach. Zakaz ich zbierania - dotyczący określonych gatunków i terenów - nie powinien popsuć ci tej przyjemności.