Miała zniknąć na zawsze. Nagle zdarzył się cud
Oprac.: Katarzyna Nowak
Ekolodzy znaleźli we wschodniej Tanzanii dwa okazy rzadkiej rośliny, którą uznano za wymarłą. Gatunek jest endemitem - rośnie tylko w górach Usambara i Nguru w Tanzanii. Obszary porośnięte kiedyś przez rzadkie rośliny zostały w większości wykarczowane.
Dokładnie w lipcu ubiegłego roku botanicy jadący przez pasmo górskie Nguru zauważyli charakterystyczne strąki. Millettia sacleuxii należy do rodziny bobowatych, więc łatwo ją rozpoznać. Naukowcy obawiali się, że gatunek wymarł, dlatego zebrano nasiona, aby zwiększyć jego szanse na przetrwanie.
Po wycince nie było śladu drzew
Millettia sacleuxii jest okazem na tyle rzadkim, że nie doczekała się nazw poza łacińskim określeniem. Lokalni mieszkańcy zwykli nazywać te rośliny "muhafu".
Prawie wymarły gatunek był widziany do tej pory jedynie na terenie trzech rezerwatów leśnych w górach Nguru i Usambara. Obszary te zostały wykarczowane kilkadziesiąt lat temu i zastąpione plantacjami trzciny cukrowej. Ostatni rezerwat, gdzie widywano rzadki okaz zastąpiły głównie plantacje ryżu.
Botanik, który zauważył w lipcu 2023 roku ocalałe okazy Millettia sacleuxii w pobliżu rzeki Mvaji wywnioskował, że drzewka jakimś cudem przetrwały wycinkę. Z zaledwie dwóch drzewek naukowcy zebrali wystarczającą ilość strąków, w których drzemały nasiona. Kilka tysięcy takich nasion zawieziono do ośrodka drzew znajdującego się na północno-zachodnich zboczach Nguru. Z 5500 z nich wykiełkowały w pełni zdrowe sadzonki.
W trakcie tego procesu okazało się jednak, że w wielu liściach nie było chlorofilu, który nadaje liściom zielony kolor, pomaga im absorbować światło słoneczne, wytwarzać składniki odżywcze i rosnąć.
Brak chlorofilu, znany jako albinizm roślin jest oznaką chowu wsobnego spowodowanego brakiem różnorodności genetycznej.
W górach Usambara w Tanzanii
Od tej pory w podnóża masywu Nguru wyhodowano i zasadzono setki tysięcy różnych sadzonek obejmujących około 40 różnych gatunków drzew. Celem przyrodników jest teraz ponowne zalesianie wykarczowanych lasów. Dziki teren zmienia się w wielkie plantacje. Taka skala zagraża wielu gatunkom.
Millettia sacleuxii została po raz pierwszy opisana 120 lat temu i nazwana na cześć francuskiego misjonarza i botanika Charlesa Sacleu. Drzewa znikały jedno po drugim w procesie wycinki, ale z surowca korzystali również mieszkańcy, którzy na własną rękę cięli drzewka.
Odkrycie dwóch drzewek Millettia sacleuxii w 2023 roku przyniosło nadzieję na powrót uznanego za wymarły okazu do żywych.
Tanzania jest górzysta i gęsto zalesiona na północnym wschodzie. To tu znajduje się Kilimandżaro - najwyższa góra w Afryce i najwyższa pojedyncza wolno stojąca góra nad poziomem morza na świecie. Trzy z Wielkich Jezior Afryki znajdują się częściowo w Tanzanii. Na północy i zachodzie Tanzanii leży Jezioro Wiktorii - największe jezioro Afryki, i Jezioro Tanganika, najgłębsze jezioro kontynentu.
