Krewetki mają pistolety i hełmy. Tak chronią się przed własnymi pociskami
Skorupiaki z rodziny Alpheidae - powszechnie nazywane “krewetkami pistoletowymi” mają jedną z najbardziej niezwykłych broni w świecie przyrody. Ich szczypce służą nie do rozłupywania ofiar, a do produkowania ogłuszających lub zabijających je fal uderzeniowych. Są rodzajem dźwiękowego pistoletu. Ale naukowcy nie wiedzieli dotąd, w jaki sposób zwierzęta chronią się same przed skutkami takich sonicznych ataków.
Najnowsze badanie wskazuje, że skorupiaki - w rzeczywistości jedynie odlegle spokrewnione z prawdziwymi krewetkami - wypracowały w drodze ewolucji system ochronny uderzająco podobny do tego, z którego korzystają ludzcy żołnierze. Mają hełmy.
Atak krewetki pistoletowej jest jednym z najgłośniejszych dźwięków w podmorskim świecie. Zwierzęta te atakują, kłapiąc szczypcami tak szybko, że w efekcie w wodzie powstają bąbelki, których pękanie wywołuje w wodzie fale uderzeniowe. Te naddźwiękowe uderzenia mogą uszkodzić mózg, oczy i skrzela ofiary krewetki, obezwładniając lub nawet zabijając zwierzę.
Strzelające krewetki słychać nawet pod wodą
Towarzyszący im dźwięk jest tak głośny, że sprawia problemy nawet okrętom podwodnym, które polują na swoje cele, nasłuchując nietypowych odgłosów w morskiej toni. W regionach, w których skorupiaki są wyjątkowo powszechne, morze brzmi podobno jak "garnek podgrzewanego popcornu".
Co ciekawe, dźwiękowe ataki nie wydają się wpływać na same krewetki, nawet jeśli są tak silne, że ogłuszają czy zabijają inne stworzenia w pobliżu. Badacze z University of Tulsa w Oklahomie postanowili sprawdzić, co daje im wyjątkową odporność na fale uderzeniowe. Pierwsze podejrzenie padło na twarde, przezroczyste kaptury zakrywające mózgi i oczy zwierząt, które nie występują u innych skorupiaków. Zespół chirurgicznie usunął więc te kaptury orbitalne z 60 krewetek Alpheus heterochaelis schwytanych u wybrzeży Karoliny Południowej.
Dopóki krewetki nie musiały polować, ich zachowanie bez kapturów było w zasadzie takie samo jak ich krewniaków, którzy nie przeszli operacji. Ale gdy krewetka została sprowokowana do ataku, wszystkie jej krewniaczki znajdujące się w tym samym akwarium zareagowały natychmiast - niektóre podskoczyły, inne błyskawicznie zmieniły kierunek, inne po prostu się przewróciły.
Zobacz także: Przez ocieplenie w oceanach może zniknąć większość życia
Hełmy pomagają krewetkom przetrwać ich własne ataki
Efekty dźwiękowego ataku na pozbawione kapturów krewetki były jednak bardziej długotrwałe. Gdy starały się wrócić do swoich schronień, miały problem z koordynacją kończyn i wydawały się zagubione. Te krewetki, których nie pozbawiono kapturów, zachowywały się normalnie. Krewetkom bez kapturków znalezienie schronienia zajęło średnio siedem razy więcej czasu.
Badania wykazały, że podczas "strzału" ciśnienie wody wewnątrz kaptura było o połowę mniejsze niż ciśnienie na zewnątrz. Sugeruje to, że "hełm" krewetek ma silne działanie ochronne. Kluczem do tej ochrony wydają się być otwory w kapturze tuż pod oczami. Woda zgromadzona wewnątrz kaptura normalnie wylewa się z nich przy kontakcie z falami uderzeniowymi, ograniczając energię dotykającą mózgu zwierzęcia i tłumiąc niekorzystne skutki.
To jedyny znany w świecie przyrody narząd, który chroni mózg przed skutkami fal uderzeniowych. Naukowcy wierzą, że badania nad krewetkami mogą doprowadzić do opracowania lepszych kasków dla ludzi, którzy pracują z materiałami wybuchowymi i innymi źródłami fal uderzeniowych.
