Drzewa iglaste nie zrzucają igieł na zimę. Dlaczego tak się dzieje?
Zrzucanie liści to dla drzewa żmudny proces, do którego roślina długo się przygotowuje. Początkowym etapem tego zjawiska jest zmiana koloru liści - zachwycający spektakl, którym magnetyzuje natura. Drzewa iglaste jednak nie zrzucają igieł na zimę, dzięki czemu w czasie mroźnej pory roku są dostępne jako zielone choinki. Czym jest spowodowana taka odmienność?
- Susza i mróz są dla roślin zabójcze, dlatego drzewa wykształciły w sobie mechanizmy obronne. Dzięki specjalnym właściwościom przedłużają swoją żywotność w warunkach niskich temperatur i braku wody.
- Buki, dęby czy klony, żeby przetrwać zimę, pozbywają się zielonych części, ponieważ one potrzebują najwięcej wody do procesu fotosyntezy. Trzymanie liści przez zimę staje się dla drzewa zbędne, bo koncentruje się ono na zatrzymaniu wody, którą zgromadziło w korzeniu.
- Bez kosztownej szaty drzewo liściaste wykazuje mniejsze zapotrzebowanie na wodę i pokarm, dlatego po zrzuceniu liści może przejść w stan spoczynku. Poza tym woda zgromadzona w liściach mogłaby zamarznąć i zniszczyć ich komórki.
- Inaczej te trudne zmiany środowiskowe próbują przetrwać drzewa iglaste, które różnią się od liściastych budową części zielonych.
Dlaczego drzewa iglaste nie zrzucają igieł na zimę?
Drzewa iglaste nie zrzucają igieł na zimę, ponieważ są znacznie lepiej przystosowane do trudnych warunków klimatycznych. Igły mają pokryte grubą warstwą skórki i specjalną substancją woskową (kutykulą), która zabezpiecza je przed niskimi temperaturami powietrza i szybką utratą wody.
Igły drzew różnią się od liści wielkością - są mniejsze i gromadzą w sobie niewielką ilość wody. W czasie mrozów eliminuje to ryzyko zamarznięcia i uszkodzenia komórek. W porównaniu do liścia igły nie zawierają tak dużo aparatów szparkowych, przez które woda mogłaby szybko wyparować.
Ponadto są one bardziej zagłębione w skórce, co dodatkowo zatrzymuje ciecz. To kolejne przystosowanie drzewa iglastego do okresu suszy. Inaczej wygląda również system odprowadzania wody z igieł do drzewa. Wraz ze spadkiem temperatury jest ona transportowana do niższych partii rośliny.
Dlaczego drzewa iglaste nie zrzucają igieł na zimę? Ponieważ są dobrze zabezpieczone przed utratą wody. Małe igły tworzą lżejsze korony, odporniejsze na złamania na skutek silnych, jesiennych wiatrów i ciężkich pokryw śnieżnych. Drzewa iglaste, dzięki zapasom cukrów i tłuszczy zgromadzonym w pniach, gałęziach i korzeniach, mogą spokojnie przetrwać zimę, ubrane w szpilki.
Czy u drzew iglastych występuje wymiana igieł?
Drzewa iglaste nie pozostają na zawsze z pierwotnie wykształconymi szpilkami. Wymiana igieł odbywa się w cyklach i nie jest ona uwarunkowana porą roku, dlatego jest to proces praktycznie niezauważalny dla człowieka.
Pełen cykl wymiany wszystkich igieł zależy od gatunku drzewa i średnio trwa od 3 do 11 lat. Sosna wymienia swój kłujący garnitur co 3-5 lat, cis co 6-8 lat, a świerk co 5-7 lat. Najwięcej czasu potrzebuje jodła i dla niej jest to przedział pomiędzy 8 a 11 lat. Wszystkie wymienione drzewa iglaste charakteryzują się twardymi igłami, pokrytymi warstwą ochronną. Istnieją jednak wyjątki.
Modrzew. Drzewo iglaste, które zrzuca igły na zimę
Wyjątkiem wśród drzew iglastych jest modrzew - gatunek mający miękkie i bardzo delikatne igły, które nie przetrwałyby mroźnej zimy, dlatego drzewo zrzuca je wraz z początkiem jesieni. Modrzew jest ponadto gęsto ugałęziony, co sprawia, że ma dużą powierzchnię oporu. Gdyby nie zrzucał igieł na zimę, obciążenie pokrywą śnieżną skutkowałoby połamaniem gałęzi.
Modrzew jest twardy i odporny na gnicie, ale jednocześnie łamliwy. To kolejny powód, dla którego drzewo gubi igły na zimę. Poza tym nie wytwarza pojedynczych szpilek na pędach tak jak większość roślin iglastych. Tworzy ich skupiska równomiernie rozłożone wzdłuż całej długości pędów, z których na wiosnę wyrastają jasnozielone, soczyste igły.
Oprócz modrzewia podobny proces zauważa się u cyprysika błotnego i metasekwoi chińskiej. Dodatkowo niektóre drzewa iglaste tworzą barwniki - ksantofile i antocyjany, które zimą zmieniają zabarwienie igieł, przez co roślina lepiej radzi sobie z uszkodzeniami powodowanymi przez mróz czy oddziaływanie silnych promieni słonecznych w czasie zimnych, bezchmurnych dni.
