Czy ludzie udomowili wilki, bo nie dość dobrze trawili białko?

Udomowienie wilków jest jedną z największych zagadek w historii człowieka. Te drapieżniki tolerują na swoim terytorium inne drapieżniki tylko, gdy mają do dyspozycji obfitość pożywienia. Gdy nadchodzą chude czasy, tolerancja się kończy. Wielkie i małe drapieżniki zaczynają wówczas rywalizować, przepędzając się i zabijać słabsze osobniki.

Tymczasem dwa dominujące na kontynencie euroazjatyckim drapieżniki - Homo Sapiens i Canis Lupus - w jednym z takich chudych okresów zaczęły ze sobą ściśle współpracować. Wciąż nie mamy pewności, dlaczego tak się stało.

Psy stały się jedynymi zwierzętami udomowionymi w czasach, gdy ludzie żyli w grupach zbieracko-łowieckich. Wszystkie inne zwierzęta udomowiono dopiero po wynalezieniu rolnictwa. Dane genetyczne wskazują, że do udomowienia wilków doszło najprawdopodobniej 27-40 tys. lat temu. Najstarszy znany pochówek psa pochodzi sprzed ok. 14 tys. lat, co oznacza, że uznawano je już wtedy za zwierzęta domowe.

To okres pokrywający się z ostatnim maksimum lodowcowym, w ostatniej fazie najnowszego zlodowacenia Ziemi. Większość Eurazji była pokryta tundrą i stepem, a podczas niezwykle długich i ciężkich zim w zasadzie jedynym dostępnym pożywieniem było mięso.

Ludzie, jako małpy naczelne, nie są dobrze przystosowani do jedzenia mięsa. Pochodzące z niego białka zazwyczaj pokrywają zaledwie około 20 proc. naszych potrzeb energetycznych. Jedzenie zbyt dużych ilości białek zwierzęcych prowadzi do problemów zdrowotnych, a nawet śmierci. Tradycyjna dieta ludzi, którzy nawet dziś żyją w zimnym klimacie, zawiera więc duże ilości innych pokarmów pochodzenia zwierzęcego, głównie tłuszczy.

Fiński zespół pod kierownictwem dr Marii Lahtinen obliczył, ile żywności i jakiego rodzaju mogli zdobyć nasi przodkowie podczas długich, arktycznych zim. Analiza wykazała, że pierwsi Europejczycy zdobywali o wiele więcej chudego mięsa, niż byli w stanie strawić. Polegali w dużym stopniu na tkance tłuszczowej upolowanych zwierząt, a to sprawiało, że mieli czym się dzielić.

W przeciwieństwie do ludzi, wilki mają układy trawienne które pozwalają im, przez ograniczony czas, żywić się wyłącznie białkami zwierzęcymi. Ludzie i wilki mogli więc podzielić się zdobyczą bez rywalizacji. Badacze podkreślają, że to zapewne było celowe działanie naszych przodków: ludzie, przemieszczając się z miejsca na miejsce, nie zakładali dużych, stałych osad. To sprawia, że mało prawdopodobne jest, że - co sugerowały wcześniejsze badania - wilki udomowiły się same, podkradając ludziom odpadki.