W Polsce trzeba wymienić jeszcze 3 mln kopciuchów

Raport opisuje stan budynków jednorodzinnych w Polsce, a także świadomość ich właścicieli. Opisano w nim nie tylko to, czym Polacy ogrzewają domy i w jaki sposób je ocieplają, ale też co wiedzą o uchwałach antysmogowych, programach dotacyjnych oraz to, jakie remonty planują przeprowadzić.

Coraz mniej osób ogrzewa węglem - w porównaniu z 2014 r. odsetek takich gospodarstw domowych spadł z 69 do 51 proc. Liczba gospodarstw domowych ogrzewanych gazem wzrosła o 10 punktów procentowych i wynosi 24 proc.

Ponad połowa Polaków (55 proc.) jest nieświadoma istnienia zakazu użytkowania starych kotłów, a jedynie 14 proc. jest w stanie podać termin wejścia w życie takiego zakazu.

Posiadanie kotła węglowego jako głównego źródła ogrzewania deklaruje 51 proc. badanych właścicieli domów jednorodzinnych. W 2014 r. analogiczny odsetek wyniósł 69 proc. Zdaniem autorów raportu, to daje nadzieję na powolną modernizację tego sektora budownictwa.

Jednocześnie na obszarach wiejskich kotły węglowe są w ponad 60 proc. domów, a węgiel i biomasa zasila niemal 84 proc. budynków. Znaczenie ma tutaj wiek zabudowań. Autorzy raportu podkreślają, że dopiero wśród budynków wzniesionych po 2000 roku udział źródeł wykorzystujących paliwa stałe spada poniżej 50%.

Niemal połowa badanych, którzy ogrzewają swoje domy paliwami stałymi, nie ma planów termomodernizacji. Wśród osób, które dokonały już wyboru źródła, najczęściej planuje się konwersję na paliwo gazowe. Niespełna 9 proc. badanych wybrało nowoczesny kocioł. Podobna liczba badanych wybrała kotły na pellet. Wymianę ogrzewania na pompy ciepła deklaruje zaledwie pięć procent badanych. Z kolei z ogrzewania elektrycznego skorzystać chce trzy procent ankietowanych, jednak zazwyczaj ma ono być oparte na fotowoltaice.

Nieco ponad połowa badanych planujących realizację modernizacji źródła liczy na pozyskanie dotacji. Co dziesiąta osoba z tej grupy wskazuje, że posiłkować się będzie pożyczką lub kredytem. Wymiana źródła ciepła plasuje się na pierwszym miejscu wśród najpilniejszych potrzeb inwestycyjnych właścicieli budynków należących do segmentu docelowego.

Obok źródła ciepła to izolacja termiczna przegród decyduje o stopniu efektywności energetycznej budynku. Wyniki badań wskazują, że co trzeci budynek jednorodzinny nie posiada w ogóle warstwy izolacyjnej ścian zewnętrznych. Zdecydowanie częściej brak izolacji termicznej występuje na terenach wiejskich. W miastach izolacji nie posiada co czwarty budynek jednorodzinny. Wśród budynków ocieplonych największą grupę stanowią budynki z warstwą izolacji w zakresie 9-10 cm. 23 proc. budynków jest ocieplonych materiałem termoizolacyjnym o grubości przekraczającej 10 cm. Jednak wciąż spora część budynków posiada izolację, której warstwa nie przekracza 8 cm. Wraz z budynkami nieocieplonymi ich udział przekracza znacznie 40 proc. Średnia grubość warstwy izolacyjnej wśród budynków ocieplonych to 11,6 cm. To więcej niż w 2014 roku, kiedy wartość ta wynosiła 9 cm.

59 proc. właścicieli budynków nieocieplonych deklaruje chęć realizacji inwestycji w zakresie termomodernizacji budynku na najbliższe lata. Nieco ponad 40 proc. badanych planujących realizację ocieplenia ścian liczy na pozyskanie dotacji. 16 proc. osób z tej grupy wskazuje, że będzie posiłkować się pożyczką lub kredytem. Średni oczekiwany koszt inwestycji ociepleniowej to 24 tys. zł.

Uchwały antysmogowe to w przypadku większości regionów stosunkowo nowe akty prawne. Obowiązują niemal w całej Polsce z wyjątkiem dwóch województw: podlaskiego i warmińsko-mazurskiego. Uchwały wprowadzają zakaz użytkowania pozaklasowych kotłów na paliwa stałe, określając okres przejściowy. W zależności od województwa okres ten mija w 2021-2024 r., a dla kotłów klasy 3 i 4 w latach 2027-2028.

Z badania wynika jednak, że zaledwie 45 proc. z badanych jest świadomych faktu obowiązywania uchwały na terenie ich województwa. Do tego sama świadomość faktu obowiązywania uchwały nie jest równoznaczna z wiedzą na temat jej konkretnych zapisów. Zaledwie 16 proc. badanych wskazuje wśród głównych zapisów uchwały na konieczność wymiany kotłów. 6 proc. wymienia zakaz używania węgla niskiej jakości, a 5 proc. respondentów twierdzi, że uchwała w ich województwie wprowadza całkowity zakaz wykorzystania paliw stałych. Pozostali nie mają świadomości istnienia uchwał, bądź nie są w stanie wskazać czego konkretnie mogą one dotyczyć.

O faktycznym stanie wiedzy na temat zapisów uchwał antysmogowych świadczy poziom znajomości zapisanego w nich terminu wymiany kotłów. W tej kwestii wyniki badań nie pozostawiają wątpliwości, że poziom znajomości uchwał antysmogowych jest bardzo niski. Zaledwie 14 proc. badanych z tych województw, w których obowiązują uchwały, jest w stanie podać poprawną datę stanowiącą ostateczny termin wymiany kotłów (do poprawnych odpowiedzi zaliczone też zostały daty wcześniejsze niż ostateczny termin zapisany w uchwale).

Większość badanych stoi na stanowisku, że w nowych budynkach nie powinno się instalować kotłów węglowych.

Co czwarty badany właściciel budynku jednorodzinnego nie słyszał o dostępności programów wsparcia służących wymianie źródeł grzewczych i innym inwestycjom termomodernizacyjnym. Niemal połowa badanych wskazuje, że wie, iż tego typu programy są dostępne, jednak nie zna ich nazw i z reguły nie orientuje się w szczegółach. Najmniej o dotacjach wiedzą starsi badani. Wśród programów wsparcia najczęściej wymieniany jest rządowy program "Czyste Powietrze". Jednocześnie zaledwie 0,8 proc. respondentów wie o istnieniu ulgi termomodernizacyjnej.

37 proc. badanych deklaruje chęć skorzystania w przyszłości z programów wsparcia. Niemal połowa badanych postrzega "Czyste Powietrze" jako program atrakcyjny dla właścicieli budynków jednorodzinnych. Tylko co piąty respondent prezentuje przeciwne stanowisko. Z drugiej strony niemal połowa badanych uważa, że uczestnictwo w programie i pozyskanie dofinansowania wymagałoby od nich sporego wysiłku. Inaczej uważa co czwarty badany.

źródło: SmogLab