Oko w oko ze szczurem. Czy tych zwierząt należy się bać?
Wrocław znalazł się na ustach całej Polski z uwagi na plagę szczurów. Czy jednak musimy się bać tych zwierząt? Przemysław Białkowski wraz z prof. Joanną Śliwowską z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu starają się odczarować negatywny wizerunek szczura i przybliżyć mniej znane fakty na jego temat. Okazuje się, że jest to zwierzę bardzo inteligentne, empatyczne i pod pewnymi względami bardzo podobne do człowieka. Jakie tajemnice kryją w sobie szczury?
W 1949 w Nowym Jorku przypadało aż 56 szczurów na jednego człowieka. Chociaż we Wrocławiu nie jest aż tak źle, nie jest też dobrze. Szczury stanowią istotny problem, jednak czy powinien być powodem do paniki?
Szczur jako taki nie stanowi zagrożenia. W skrajnych przypadkach zwierzę może nas zaatakować, ale tylko jeśli będzie się czuło bardzo zagrożone i nie będzie miało innej opcji. Prof. Śliwowska uspokaja, że są to przypadki ekstremalne.
Bardziej problematyczne są choroby i pasożyty, które te zwierzęta przenoszą. I chociaż epidemia dżumy nam nie grozi, ze względów sanitarnych deratyzacja powinna być priorytetem dla miast.
Dlaczego szczury pokochały Wrocław?
I chociaż to Wrocław zasłynął z "plagi szczurów", te zwierzęta pojawiają się też w innych miastach takich jak Gniezno czy Poznań. Oznacza to, że szczury migrują w poszukiwaniu pokarmu. Ich dłuższy pobyt we Wrocławiu może oznaczać, że to miasto zaoferowało im lepsze warunki żywieniowe.
Szczury są wszystkożerne. Ich dieta nazywana jest "kafeteryjną" ponieważ jedzą wszystko to, co ludzie. Nie pogardzą chipsami, czekoladą, krakersami i generalnie wszystkim, co znajdą w śmietniku. Są wyposażone w świetny węch, który bardzo ułatwia im lokalizację pożywienia.
Oznacza to, że jeśli chcemy przeciwdziałać rozmnażaniu się szczurów, powinniśmy trzymać klapy od kosza zamknięte. W blokach zazwyczaj da się to zrobić wyłącznie w przypadku odpadów BIO. Jest to kolejny argument za tym, by je segregować.
Warto przypomnieć, że segregacja frakcji BIO nie tylko chroni nas przed szczurami, ale również umożliwia recykling tego cennego surowca na biometan.
Jeśli nie chcemy przyciągnąć szczurów, nie powinniśmy wyrzucać jedzenia dla ptaków na ziemię. Powinniśmy je zostawiać tylko w spejcalnie przeznaczonych do tego karmnikach, które znajdują się nad ziemią.
Sekret sukcesu szczurów
Powszechnie uważa się, że z pewnością przynajmniej dwa zwierzęta przeżyłyby apokalipsę - karaluchy i szczury. Zdaniem prof. Śliwowskiej, gdyby szczury były o 20 kg cięższe, to bez problemu by nas pokanał i to nam kazały żyć w ściekach. Sekret ich sukcesu składa się z kilku czynników.
Po pierwsze - bardzo szybko się rozmnażają. Ich ciąża trwa zaledwie trzy tygodnie. Po czterech do pięciu tygodni sa gotowe do kolejnego cyklu. W jednym miocie znajduje się od około 8 do 15 młodych.
Po drugie, nie są wymagające co do środowiska. Są w stanie żyć zarówno w piwnicy, na śmietnikach, w rurach kanalizacyjnych, ale są również w stanie wejść na 10 piętro.
Ponadto, szczury są bardzo inteligentne. Są w stanie uczyć się na błędach - z tego względu są wykorzystywane jako zwierzęta laboratoryjne. Inteligencja pomaga im również opracować lepszą strategię przetrwania i współpracy w grupie. Za przykład może służyć ich metoda radzenia sobie z trutkami na szczury. Gdy zostanie rozłożona na ich terenie, zwierzęta te najpierw wysyłają jednego osobnika "na zwiady" i obserwują co się z nim dzieje.
I chociaż ten ostatni przykład może nie świadczyć o tym, szczury są empatyczne , co oznacza, że sobie pomagają. W jednym badaniu umieszczono w szczura w klatce, a następnie do włożono tam kolejną klatkę z drugim szczurem. Badacze kusili szczura z klatki zewnętrznej czekoladą po to, by odciągnąc jego uwagę od drugiego szczura. Jednak bezskutecznie - szczur z klatki zewnętrznej najpierw uwolnił swojego towarzysza z klatki, a następnie razem z nim zjadł czekoladę.
Ile jest szczura w człowieku?
Szczury pod pewnymi względami są bardzo podobne do ludzi pod kątem budowy mózgu. Jest tak między innymi z układem nagrody. Oznacza to, że uzależniają się tak samo jak ludzie, dlatego naukowcy prowadzą na nich wiele badań dotyczących działania narkotyków.
Z drugiej strony, czasami tam, gdzie widzimy podobieństwo między nimi a nami w rzeczywistości go nie ma. Tak jest w przypadku związku frazeologicznego "wyścig szczurów". Zwierzęta te nie rywalizują ze sobą tylko współpracują. Z natury są nastawione prospołecznie, co również przyczyniło się do ich sukcesu. Są obecne na całym globie z wyłączeniem Antakrdyty.
