Kradną rośliny na potęgę. To już jest plaga. Co się dzieje?

W maju 2025 r. z Arboretum, najstarszego parku publicznego w Nottingham, skradziono ponad 180 roślin, zaledwie kilka dni po tym, jak wolontariusze posadzili nowe krzewy i kwiaty w miejsce tych, które zniknęły dwa miesiące wcześniej. W kwietniu ofiarą kradzieży padł też pobliski ogród społecznościowy przy Forest Recreation Ground. Zniknęły róże, warzywa, a nawet... niewielki staw.

Choć brzmi to jak żart, dla lokalnej społeczności był to poważny cios. Autorka analizy, dr Jenni Cauvain z Nottingham Trent University, podkreśla na łamach "The Conversation", że takie zdarzenia nie są wcale odosobnione i nie są wcale trywialne.

"Te kradzieże pokazują, że przestępcy widzą w środowisku naturalnym łatwy łup - zwłaszcza tam, gdzie egzekwowanie prawa i ryzyko kary są znikome" zauważa.

Międzynarodowy przemyt dzikiej fauny i flory, w tym nielegalny handel roślinami, należy do najszybciej rozwijających się gałęzi przestępczości na świecie. Szacuje się, że roczny wzrost w sektorze przestępstw środowiskowych sięga 5-7 proc., co czyni je trzecim największym obszarem działalności przestępczej pod względem zysków.

Według danych ONZ, ich wartość globalna wynosi nawet 213 miliardów dolarów. Większość tych działań pozostaje niewykryta, i właśnie dlatego proceder kwitnie.

Dlaczego zatem rośliny w parkach miejskich kradzione są niemal bez konsekwencji? Zdaniem dr Cauvain chodzi o brak "widocznych" ofiar. Gdy przedmiotem kradzieży jest coś, co nie mówi, nie krzyczy i nie zgłasza szkody, trudno wzbudzić społeczne oburzenie.

"Społeczeństwo łatwiej współczuje słoniom zabijanym dla kości słoniowej niż ukradzionym różom" zauważa autorka. "Nie uznajemy roślin ani przestrzeni publicznych za ofiary w sensie moralnym".

Parki to nie tylko estetyka. To element tzw. zielonej infrastruktury miejskiej, która pełni kluczowe funkcje ekologiczne i społeczne: poprawia jakość powietrza, ogranicza efekt miejskiej wyspy ciepła, zwiększa retencję wody, wspiera bioróżnorodność i zdrowie psychiczne.

Po pandemii COVID-19 znaczenie parków jako przestrzeni wspólnego dobrostanu jeszcze wzrosło. W Nottingham działa obecnie ogólnokrajowy program pilotażowy tzw. "zielonych recept" - systemu wsparcia, w którym kontakt z przyrodą ma działanie terapeutyczne. Odwiedziny w parku mogą ograniczyć samotność i poprawić samopoczucie - także w wymiarze finansowym, odciążając służbę zdrowia.

Kiedy parki są systematycznie dewastowane, społeczność traci znacznie więcej niż tylko rośliny. Zwłaszcza w miastach takich jak Nottingham, gdzie nierówności społeczne i zdrowotne należą do najwyższych w kraju.

Badania dr Cauvain pokazują, że choć Nottingham często chwalone jest za innowacje ekologiczne, boryka się z głęboko zakorzenionymi problemami społecznymi. W takich warunkach kradzieże zieleni stają się jednym z elementów błędnego koła: niedobór zasobów prowadzi do wandalizmu i kradzieży, co pogarsza jakość życia i wzmacnia poczucie zaniedbania.

"Te czyny często bagatelizujemy jako drobną uciążliwość, bo 'to tylko rośliny'. Ale taka postawa ukrywa poważniejszy trend - rosnącej przestępczości środowiskowej i jej wpływu na lokalne społeczności" pisze badaczka.

Dlatego potrzebna jest zmiana perspektywy: ochrona zieleni publicznej powinna być traktowana równie poważnie jak inne formy ochrony wspólnego dobra. Bo kradzież róż to nie tylko strata dla ogrodu: to strata dla ludzi, którzy potrzebują tych miejsc, by żyć lepiej.