El Niño wpływa na Europę. Nawet rok po zniknięciu
Oprac.: Wojciech Brzeziński
Nowe badania brytyjskich naukowców ujawniają, że wzorce pogodowe na Pacyfiku mogą wpływać na zimową pogodę w Europie z rocznym opóźnieniem. To odkrycie może znacząco poprawić dokładność długoterminowych prognoz pogodowych.
El Niño i La Niña to cykliczne zjawiska pogodowe na Oceanie Spokojnym, znane jako Oscylacja Południowa El Niño (ENSO). Występują one nieregularnie co 2 do 7 lat, powodując zmiany temperatury powierzchni wody w równikowym Pacyfiku. El Niño charakteryzuje się wyższymi temperaturami, podczas gdy La Niña przynosi chłodniejsze wody. Te zmiany wpływają na globalne wzorce pogodowe, w tym na wiatry, opady i temperatury.
Do tej pory wiadomo było, że ENSO wpływa na klimat w różnych częściach świata w czasie rzeczywistym. Jednak najnowsze badania zespołu z brytyjskiego Met Office, kierowanego przez profesora Adama Scaife'a, odkryły, że te wzorce mogą wpływać na pogodę w rejonie północnego Atlantyku z rocznym opóźnieniem.
Opóźniony wpływ na pogodę
Profesor Adam Scaife z Met Office wyjaśnia: „Najnowsze badania pokazują, że El Niño jest często związane z dodatnią Północnoatlantycką Oscylacją (NAO) rok później, podczas gdy La Niña jest związana z ujemną NAO rok później. Ma to ogromne implikacje dla zrozumienia ENSO, wyjaśniając zmienność naszego klimatu zimowego i interpretację długoterminowych prognoz”.
Zobacz również:
Kiedy pojawia się El Niño, jego oddziaływanie wpływa na rotację atmosfery wokół osi Ziemi. Ten efekt powoli, przez wiele miesięcy rozprzestrzenia się na półkulę północną. W skutek tego, w następnym roku wzmacniają się wiatry zachodnie w północnym Atlantyku, przynosząc łagodną i mokrą pogodę do Wielkiej Brytanii. Przeciwnie, po La Niña pojawiają się wiatry wschodnie, zwiększając szanse na wystąpienie rok później chłodnej i suchej zimy w Europie Północnej.
Nowe odkrycia pomagają wyjaśnić ekstremalne zimy z przeszłości. Zima 2009/2010 w Wielkiej Brytanii była jedną z najzimniejszych w historii, z temperaturami poniżej zera i obfitymi opadami śniegu. W tym czasie El Niño było w pełnym rozkwicie, po silnej La Niña w poprzednim roku.
Połączone efekty tych zjawisk doprowadziły do osłabienia prądu strumieniowego i dominacji wiatrów wschodnich, zwiększając prawdopodobieństwo mroźnej zimy. Podobne wzorce zaobserwowano w latach 1968/1969 i 1976/1977, kiedy La Niña była następnie zastąpiona przez El Niño, potęgując zimno. Z kolei łagodne i burzliwe zimy w latach 1988/1989, 1998/1999 oraz 2007/2008 wystąpiły, gdy El Niño było zastąpione przez La Niña.
Jak nowe odkrycia wpłyną na długoterminowe prognozy pogody
Profesor Rowan Sutton, dyrektor Met Office Hadley Centre, podkreśla: „To ekscytujące nowe badania, które ujawniają nieoczekiwany potencjał cennych prognoz pogody zimowej w Wielkiej Brytanii i Europie z ponad rocznym wyprzedzeniem. Takie prognozy mogą być wartościowe dla długoterminowego planowania ryzyka i działań prewencyjnych, na przykład w sektorze energetycznym czy w przygotowaniach przeciwpowodziowych”.
Lepsze zrozumienie wpływu ENSO oznacza, że meteorolodzy powinni uwzględniać nie tylko bieżące warunki El Niño lub La Niña, ale także te z poprzedniego roku. „Jeśli chcemy tworzyć długoterminowe prognozy, powinniśmy myśleć nie tylko o nadchodzącym El Niño czy La Niña, ale także o tym, które już miało miejsce — co nie jest czymś, co zwykle robimy” — zauważa profesor Scaife.
Obecnie świat wychodzi z silnego El Niño, które dominowało w 2023 i na początku 2024 roku, a prognozy wskazują na rozwój La Niña pod koniec roku. Według nowych badań zwiększa to prawdopodobieństwo, że Wielka Brytania i północna Europa doświadczą łagodnej, mokrej i burzliwej zimy.
ENSO jest tylko jednym z wielu czynników wpływających na pogodę, ale może być szczególnie istotne w miesiącach zimowych. Zrozumienie tych złożonych zależności może pomóc w lepszym przygotowaniu się na nadchodzące warunki pogodowe.
