Ogromna żmija została znaleziona w Grecji. Po czym zniknęła na lata

Tego węża odnaleziono w 1857 r. niedaleko Salonik, wtedy na terenie imperium tureckiego. Te tereny w północnej Grecji były zresztą miejscem przełomowych znalezisk z czasów pliocenu, czyli epoki trwającej od 5 do 2,5 mln lat temu. Niedaleko Milia czy Salonik znaleziono wtedy ogromne bogactwo plioceńskiego życia, w tym szczątki ówczesnych europejskich małp np. z rodzaju Paradolichopithecus - były to spore małpy żyjące na Bałkanach i osiągające wielkość mandryla. W pliocenie na terenie północnej Grecji znajdowano także szczątki trąbowców np. gigantycznego mastodonta Mammut borsoni, dawnych nosorożców, niedźwiedzi, tapirów, koni, kotów szablozębnych z rodzaju Homotherium i wielu innych zwierząt.

Także gadów. Żmija z gatunku Laophis crotaloides była wśród nich znaleziskiem szczególnym, gdyż rozmiary tego węża były aż niebywałe. Osiągała 3 m, czym przebijała znane nam żmije europejskie. Współczesne węże jadowite nie osiągają aż takich rozmiarów. Większość poluje na gryzonie i inne drobne kręgowce, więc nie jest to konieczne. Jedynie kobra królewska z południowej Azji przekracza 5 m (to wąż wyspecjalizowany w polowaniu na inne węże), a żmija gabońska czy grzechotnik diamentowy osiągają 2,5 m. Tajpany pustynne z Australii mogą mierzyć nawet 2,7 m.

Ta żmija była większa, zatem pytanie, czym się żywiła? Mogła polować na zwierzęta większe niż gryzoń. Może chwytała większe ssaki, może jad pozwalał jej zabić całkiem spore. Do końca tego nie wiadomo.

Tu widać ją na reprodukcji w starciu z Nyctereutes donnezani - sporym krewnym jenotów, którego szczątki znajdowano w Grecji, Hiszpanii, ale również w Polsce.

Nie tak łatwo to ustalić, bowiem szczątki znalezione w Grecji w połowie XIX wieku zniknęły. Opisał je osobiście Richard Owen - naukowiec, który stworzył nazwę "dinozaur" na określenie mezozoicznych zwierząt. I szczątki węża przepadły, więc pozostały jedynie opisy szacujące gada na 3 metry długości i 26 kg wagi. Tak przynajmniej widział to Richard Owen, który dokonał opisu.

Dla porównania: żmija zygzakowata żyjąca w Polsce mierzy rzadko metr z okładem. Bardziej jadowita od niej żmija nosoroga jest jeszcze mniejsza.

Laophis crotaloides była więc wężem bardzo dużym i słabiutko poznanym, zaginionym bez śladu. Dopiero po wielu, wielu latach, w 2014 r. udało się odnaleźć pod Salonikami jej szczątki ponownie. Tym razem jednak był to tylko jeden kręg gada. To wciąż niewiele informacji na temat wyglądu i życia jednej z największych żmij w dziejach.

Lepsze poznanie tego gatunku to nie tylko spora ciekawostka, gdyż tak dużych żmij nie mamy ani w Europie, ani na świecie. To także szansa na prześledzenie ewolucji węży, gdyż ten gad prawdopodobnie łączył w sobie cechy żmij oraz współczesnych grzechotników. Może stanowić istotny punkt w dziejach zmian zachodzących w ciałach tych zwierząt pod wpływem ewolucji.

Wąż jednak stanowi zagadkę i będzie ją stanowić tak długo, jak długo nie uda się znaleźć kolejnych szczątków - czy to w samej Grecji, czy państwach ościennych. Wiemy, że pierwsi przodkowie żmijowatych pojawili się w Europie w miocenie (od 23 do 5 mln lat temu) i wówczas osiągnęli szybko spore rozmiary. Gigantyzm tych węży mógł być związany z ówczesnym klimatem Europy.

Za największą żmiję Europy dzisiaj uważana jest żmija lewantyńska, która zamieszkuje Kaukaz i Cyklady w Grecji. Dorasta do 1,5 m.