ZEPAK rekultywuje tereny pokopalniane. To szansa dla Wielkopolski
Po zakończeniu eksploatacji w miejscu dawnej odkrywki w Wielkopolsce pojawiło się składowisko odpadów paleniskowych – popiołów lotnych, pochodzących ze spalania węgla brunatnego. Magazynowane surowce ZEPAK wykorzystuje ponownie - m.in. do budowy dróg. Ale na tym nie koniec - obszar pokopalniany może zostać przekształcony z większą korzyścią dla mieszkańców. Jest kilka pomysłów.
Rekultywacja terenu poprzemysłowego polega na przywróceniu wartości użytkowej obszarom, które wcześniej były eksploatowane na potrzeby przemysłu. Taki proces może zakładać m.in. usunięcie pozostałości po działalności przemysłowej, ale i daje możliwość na ponowne wykorzystanie określonych surowców.
Taką formę rekultywacji przeprowadza ZEPAK. Proces ten realizuje na terenie poprzemysłowym stanowiącym obszar dawnej odkrywki węgla brunatnego przekształconego w składowisko odpadów paleniskowych. Składowisko zajmuje powierzchnię 96 ha i niemal w całości znajduje się w granicach administracyjnych miasta Konina.
Poszukiwanie nowych złóż
Przed 1950 rokiem w miejscu dzisiejszego składowiska znajdowały się łąki, torfowiska, mokradła i lasy mieszane. W latach 50. XX wieku roku Kopalnia Węgla Brunatnego Konin trafiła na pokłady węgla i w 1957 roku z odkrywki o nazwie Gosławice wydobyto pierwszą tonę węgla brunatnego.
Eksploatacja była prowadzona do roku 1974, w tym czasie z odkrywki Gosławice wydobyto blisko 39 milionów ton surowca, spalanego w elektrowniach zawodowych należących do ZEPAK (wówczas Zespół Elektrowni Pątnów-Adamów-Konin).
Po zakończeniu eksploatacji w miejscu dawnej odkrywki pozostało wyrobisko końcowe. Ze względu na korzystne położenie w pobliżu Elektrowni Konin i Pątnów postanowiono zagospodarować ten obszar jako składowisko odpadów paleniskowych – popiołów lotnych, pochodzących ze spalania węgla brunatnego. W wyrobisku zdeponowano w sumie ponad 30 mln metrów sześciennych popiołów.
Materiał z recyklingu. Popiół służy do budowy dróg
Odpady te od kilkunastu lat są wykorzystywane gospodarczo: popioły wysokowapniowe odznaczają się doskonałymi parametrami wytrzymałościowymi, dlatego są wykorzystywane do wykonywania podbudowy drogowej lub produkcji spoiw drogowych (popioły po kontakcie z wodą ulegają utwardzeniu).
ZE PAK dostarczył przez kilkanaście lat dostarczał materiał drogownictwu - w spoiwa drogowe przekształcono około 2 milionów ton popiołów lotnych. Materiał ten został wykorzystany do budowy większości dróg ekspresowych w Polsce.
Jeszcze więcej perspektyw
Ze względu na gospodarcze wykorzystanie odpadów paleniskowych, w większości nie są one już odprowadzane na składowisko w Gosławicach. ZEPAK podjął decyzję o rekultywacji tego obszaru i zagospodarowaniu go w innym kierunku.
Proces rekultywacji plaż popiołowych rozpoczął się w 2024 roku. Wykonano rekultywację techniczną polegającą na odbudowie dróg, zasadzono też ponad 30 tys. drzew, krzewów, traw i roślin motylkowych.
Przez najbliższe dwa lata na terenie prowadzone będą prace pielęgnacyjne. Zakończenie rekultywacji zaplanowano na sierpień 2027 roku, wówczas teren będzie gotowy do odbioru końcowego.
Dalsze wykorzystanie obszaru dawnego składowiska stanowi przedmiot dyskusji. Jednym z możliwych kierunków zagospodarowania jest rekreacja. Już obecnie zbiornik przyciąga uwagę piękną turkusową barwą (potocznie mówi się o konińskich Malediwach). Na razie jednak parametry wody uniemożliwiają kąpiele.
Z badań wynika, że po zakończeniu odstawy popiołów wysoka zasadowość wody stopniowo będzie spadać.
Alternatywą dla kierunku rekreacyjnego jest zagospodarowanie o charakterze przemysłowym. Takiej koncepcji sprzyjają cechy charakterystyczne składowiska: twarde podłoże skały popiołowej, bliskość dwóch elektrowni, z których jedna produkuje zieloną energię, oraz obiegu chłodzenia z powodzeniem wykorzystywanego na potrzeby elektrowni zawodowych.
W bezpośrednim sąsiedztwie składowiska znajduje się ponadto linia kolejowa.
