Polski płaz potrafi odtwarzać utracone członki. Pojawił się w Krakowie

Traszka grzebieniasta pojawiła się w krakowskim ogrodzie botanicznym - poinformowała placówka. Sfotografowano ją w Storczykarni, czyli sali, gdzie znajduje się najbogatsza kolekcja storczyków wśród polskich ogrodów botanicznych, licząca obecnie około 500 gatunków i odmian. Jej początki sięgają połowy XIX w. Za kryjówki traszkom służą m.in. pnie drzew, kłody drewna, czy ciasne szczeliny pod kamieniami - płazy preferują raczej skryty tryb życia.

Choć na zdjęciu zrobionym przez pracowników ogrodu botanicznego go nie zobaczymy, to polska nazwa traszki grzebieniastej pochodzi od grzebienia noszonego przez samca w porze godowej. Podobnie epitet gatunkowy nazwy naukowej oznacza "czubaty", "ozdobiony kitą". Również angielska nazwa odnosi się do grzebienia, a także do dużych rozmiarów tej traszki. Grzebień tego płaza w okresie godowym jest doprawdy okazały.

Ten gatunek traszki zasiedla różnorodne siedliska, np. zbiorniki czystej wody stojącej o gęstej roślinności, a także pobliskie lasy. Płaz rozmieszczony jest niemal na całym terytorium Polski z wyjątkiem najwyżej położonych terenów w Tatrach i Sudetach, preferuje zatem niziny. Występuje też powszechnie właściwie w całej Europie i tu, w innych częściach Europy, granica jej zasięgu pionowego sięga nawet 2000 m n.p.m.

W porównaniu z innymi krajowymi traszkami, ten gatunek jest opisywany jako "skromnie ubarwiony". Porównuje się go m.in. do traszki marmurkowej, która jest czarna i pokryta jaskrawozielnymi szlaczkami. Samce w okresie godowym również pokrywają się charakterystycznym grzebieniem.

Grzbiet, jak i boki ciała są ciemne, od szarego, przez oliwkowy, przez lśniącą czerń. Charakterystyczne tylko dla tego gatunku traszki są białe kropki, występujące na wierzchołkach brodawek skórnych po bokach ciała. Brzuszki traszek mają kolor żółty lub pomarańczowy i znajdują się na nich liczne nieregularne ciemne plamki.

Niekiedy przypisuje się traszkom możliwość zmiany ubarwienia wraz ze zmianą otoczenia, co miałoby trwać kilka dni. Traszka grzebieniasta posiada dużą zdolność regeneracji, potrafi odtwarzać utracone członki, podobnie jak np. aksolotl. Umiejętność ta maleje wraz z wiekiem. Regeneracja przebiega sprawniej w tylnej części ciała zwierzęcia.

Niestety, powszechnie rejestruje się zmniejszanie się liczebności gatunku na wolności. Do najważniejszych zagrożeń zalicza się utratę siedlisk związaną z przekształcaniem środowiska naturalnego, m.in. wpływają na to spływy z bezpośrednich zlewni zbiorników nawozów naturalnych, środków ochrony roślin i pestycydów. W celu ochrony tego gatunku podejmowane są różnorodne działania, w wielu krajach objęty jest ochroną prawną, m.in. w Polsce.

Traszki to płazy o wodno-lądowym trybie życia z rodziny salamandrowatych. Wszystkie gatunki traszek występujące na terenie naszego kraju, są objęte ochroną, zresztą podobnie jak inne płazy.

W Polsce występują cztery gatunki traszek:

• traszka górska (Mesotriton alpestris)
• traszka grzebieniasta (Triturus cristatus)
• traszka karpacka (Lissotriton montandoni)
• traszka zwyczajna (Lissotriton vulgaris)

Poza Polską wystepują ponadto:

• traszka bladoskóra (Triturus carnifex)
• traszka helwecka (Lissotriton helveticus)
• traszka hongkońska (Paramesotriton hongkongensis)
• traszka marmurkowa (Triturus marmoratus)
• traszka naddunajska (Triturus dobrogicus)
• traszka syberyjska (Salamandrella keyserlingii)
• traszka Karelina (Triturus karelinii)
• traszka chińska (Cynops orientalis)
• traszka ognista (Cynops pyrrhogaster)
• traszka Waltla (Pleurodeles waltl)

U traszek często występuje neotenia. To zdolność do rozmnażania się w stanie larwalnym. Zjawisko jest wywołane niewłaściwym poziomem hormonów tarczycy lub specyficznymi warunkami środowiskowymi, które hamują rozwój larw, np.: niską temperaturą lub brakiem pokarmu. Neotenia występuje u płazów ogoniastych i bezogonowych. Jej pełna forma występuje nie tylko u płazów, ale i u czerwców oraz termitów.