Duże zmiany w segregacji odpadów od 2025 r. Nawyki trzeba wyrzucić do kosza

Pierwszą ze zmian w segregacji odpadów w Polsce będzie system kaucyjny, który ma zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2025 r. Obejmie on jednorazowe butelki z plastiku do 3 litrów, szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 litra oraz metalowe puszki o pojemności do 1 litra.

Duże sklepy, o powierzchni powyżej 200 mkw., będą musiały odbierać takie puste opakowania i zwracać klientom pobraną wcześniej kaucję, natomiast pozostałe placówki handlowe o mniejszej powierzchni, będą mogły przystąpić do systemu dobrowolnie.

Kaucja będzie wynosić 1 zł za wielorazowe butelki szklane i 50 groszy za inne opakowania. Oznacza to, że, zwracając w butelkomacie np. standardową butelkę PET, dostaniemy z powrotem 50 groszy. Ta kwota może powędrować np. na voucher zniżkowy do supermarketu. Kaucja, której klienci nie odbiorą, trafi na finansowanie systemu gospodarki odpadami.

Jak podkreślają eksperci, wprowadzenie systemu kaucyjnego oznacza konieczność wyrobienia nowych nawyków u konsumentów. Po wypiciu napoju w puszce czy butelce najlepiej będzie zanieść takie opakowanie z powrotem do sklepu. Dzięki temu dostaniemy pieniądze za odpady. Jeśli tego nie zrobimy, kaucja zapłacona przy zakupie do nas nie wróci.

Samorządy i przedsiębiorcy będą musieli ponieść nieco większy wysiłek, w tym kosztowy i organizacyjny, ale dalsze odwlekanie wdrożenia nowych przepisów nie ma już sensu - wskazuje Łukasz Łyżwa, prezes SRS Group w rozmowie z Newseria Biznes. "Wiemy, że to jest jedyny słuszny kierunek i nie ma potrzeby tego dalej przedłużać" - ocenia ekspert.

Nowe rozwiązanie ma zwiększyć poziom selektywnej zbiórki i recyklingu surowców, co przełoży się też na niższe zanieczyszczenie środowiska.

Od 1 stycznia 2025 r. deweloperzy i firmy remontowe będą musiały segregować odpady powstające przy okazji prowadzonych inwestycji.

Takie odpady będą zbierane z podziałem na sześć frakcji:

Inwestorzy będą mogli prowadzić selektywną zbiórkę takich odpadów budowlano-remontowych samodzielnie albo zlecić to profesjonalnej firmie zewnętrznej i pokryć koszty. Natomiast osoby prywatne, prowadzące remonty na własną rękę, będą mogły - tak jak do tej pory - na własny koszt zamawiać w gminach kontener na odpady budowlane (wrzucanie ich do zwykłego kontenera będzie grozić grzywną).

Zgodnie z wymogami unijnej dyrektywy z początkiem przyszłego roku w Polsce mają zacząć obowiązywać również nowe przepisy dotyczące zbiórki i recyklingu zużytych tekstyliów, czyli głównie zbędnej odzieży.

"Miasta dopiero zaczynają intensywnie się przygotowywać do nowych przepisów" - mówi Klaudia Subutkiewicz z Urzędu Miasta w Bydgoszczy. "Zbiórka tekstyliów już zaczyna funkcjonować w PSZOK-ach w wielu miastach. Niekiedy zbiórki są prowadzone wprost u źródła, spod domów, gdzie stawiane są pojemniki na zużytą odzież. Natomiast to jest dopiero na etapie wdrażania i minie jeszcze trochę czasu, zanim my to w pełni zaimplementujemy" - zapowiada.

Według danych Komisji Europejskiej przeciętny obywatel UE każdego roku kupuje ok. 26 kg nowej odzieży i wyrzuca ok. 11 kg zużytych i niepotrzebnych wyrobów tekstylnych. Tymczasem przemysł modowy, będący jedną z największych gałęzi globalnej gospodarki, jest też również gigantycznym trucicielem środowiska.

UE chce zmniejszyć oddziaływanie tej branży na środowisko, ale Polska nie jest przygotowana - wciąż nie ma zorganizowanego kompleksowego ekosystemu zbiórki i przetwarzania zużytej odzieży, który umożliwiałby zwrócenie jej z powrotem do obiegu.

Podobne wątpliwości dotyczą też nowego obowiązku segregowania odpadów budowlanych - choć w tym przypadku przedsiębiorcy raczej powinni być na nie gotowi, ponieważ miał on zacząć obowiązywać już w 2023 r., ale vacatio legis zostało niespodziewanie wydłużone o dwa lata. Część firm wprowadza jednak już własne systemy zbiórki.